جاذبه‌های انسانی - فرهنگی

جاذبه‌هاى جهانگردى نوعى عوامل طبيعى و فرهنگى يا انسانى هستند که در آدمى ميل به مسافرت ايجاد مى‌کنند. به‌طور کلى جاذبه‌ها را مى‌توان به دو دسته تقسيم کرد:

جاذبه‌هاى انسانى - فرهنگى

از دير باز، بشر با استفاده از مصالح و مواد طبيعى و با بهره‌مندى از تجربه‌ها، دانش‌ها و فنون بناهاى عظيمى ايجاد کرده و در طول زندگى خويش تاريخ و فرهنگ را بنيان نهاده و بر اساس باورهاى مذهبى و اجتماعى، سنت‌ها و آئين‌هائى را در فصل‌ها و مناسبت‌هاى گوناگون شکل داده است. آنچه مسلم است شرايط جغرافيائى، اوضاع طبيعى، باورهاى مذهبى و ... در چگونگى ايجاد بناها، تاريخ و فرهنگ آدمى مؤثر بوده است. از آنجا که شرايط جغرافيائى و طبيعى و باورهاى اجتماعى و مذهبى مردم سراسر جهان يکسان نيست، و مظاهر هستى و تاريخ، فرهنگ و باورهاى آدمى گوناگونى بسيار دارد و همين امر به‌وجود آورندهٔ جاذبه‌هاى انسانى - فرهنگى است؛ به‌طور کلى مى‌توان جاذبه‌هاى انسانى - فرهنگى را از اين قرار دانست: ميراث‌هاى فرهنگى، تاريخى، هنرى مانند آداب و رسوم، سنت‌ها، موسيقى، صنايع دستى، آشپزى و غذا، بناهاى تاريخى مانند کاخ‌ها، موزه‌ها، مراکز علمى، فنى، کتابخانه‌ها و ... .

جاذبه‌هاى طبيعى

اين جاذبه‌ها عبارت هستند از منظره‌هاى زيبا، آب و هواى متنوع، کرانه‌هاى رودخانه‌ها و درياها، جنگل‌ها، کوه‌ها، آب‌هاى گرم معدنى و ... بنابر آنچه در کتاب مقدمه‌اى بر جغرافياى جهانگردى آمده است، اوضاع طبيعى مطلوب براى جهانگردان بسته به فصل متفاوت است.

براى مسافران تابستانى عوامل زير اهميت دارد:

- درجهٔ حرارت مناسب در فصل تابستان؛ طول روز و آفتابى بودن آن؛ درجهٔ حرارت آب دريا؛ رطوبت نسبي؛ پوشش گياهي؛ ناهموارى‌ها؛ ذخيرهٔ آب و باتلاقى بودن زمين.

- درجهٔ حرارت مناسب براى تفريحات تابستاني؛ براساس تعداد روزها، با حد متوسط درجهٔ حرارت روزانه از ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتى‌گراد تعيين مى‌گردد و در مناطق ساحلى بر حسب درجهٔ حرارت آب در طول گرم‌ترين ماه محاسبه مى‌شود. برخى از جغرافى‌دانان و پژوهشگران براى درجهٔ حرارت آب تقسيم‌بندى زير را ارائه مى‌دهند:

زياد سرد؛ ۸ تا ۱۳ درجه

سرد؛ ۱۴ تا ۱۶ درجه

خنک؛ ۱۷ تا ۱۸ درجه

نيمه گرم؛ ۲۰ تا ۲۵ درجه

گرم؛ ۲۵ تا ۲۷ درجه

آبى که درجهٔ حرارت آن بالاتر از ۱۷ درجه باشد، جهت آب‌تنى مناسب است و رطوبت نسبى به ميزان ۵۶ درصد تا ۷۰ درصد را در سطح مطلوب مى‌دانند.

ناهمواري، کوهستانى بودن منطقه، زيبائى قله‌هاى کوهستان‌ها، دره‌هاى خوش‌منظر با شيب ملايم براى تفريحات گوناگون در ايام فراغت بسيار مورد توجه است.

چگونگى پوشش گياهى و جنگل‌ها نيز براى بسيارى از مسافران اهميت بسيار دارد. براى مسافران زمستانى شرايط مطلوب به قرار زير است:

درجهٔ حرارت مناسب در فصل زمستان؛ طول آفتابى بودن روز؛ سرعت باد؛ ميزان بارش برف؛ ناهموارى‌ها و پوشش گياهي. (همان‌جا)

براى جهانگردانى که در زمستان به‌منظور اسکى مسافرت مى‌کنند، مدت بارش برف و ارتفاع آن از شرايط مطلوب مسافرت تلقى مى‌شود. وجود برف به ارتفاع ۴۰ تا ۶۰ سانتى‌متر مناسب است و مناطقى که پوشش برف در آنجا از ۳۰ روز کمتر و ارتفاع برف نيز از ۱۰ سانتى‌متر کمتر باشد، چندان مناسب نيست.

بهترين پوشش گياهى براى تفريحات زمستاني، جنگل‌هاى سرو و کاج است ، زيرا اين نوع جنگل‌ها علاوه بر زيبائي، در برابر ورزش باد موانعى ايجاد مى‌کنند و ورزش‌ها و تفريحات زمستانى را ميسر مى‌سازند.

به‌طور کلي، نوع آب و هوا در جلب جهانگرد تأثير چشمگيرى دارد. ميان شرايط آب و هوا و مسافرت پيوندى ژرف برقرار است. بسيارى از جهانگردان شمال اروپا در روزهاى آفتابى جنوب و براى دورى از سرماى زمستان، روانهٔ اروپاى جنوبى يا کرانه‌هاى جنوبى مديترانه مى‌شوند. اصولاً گسترش جهانگردى را در کشورهاى مديترانه‌اى اروپا يا شمال آفريقا، بايد مديون شرايط مساعد آب و هوائى آن نواحى دانست.