شیوه‌های تجارت خدمات

يکى از دست‌آوردهاى بزرگ مذاکرات دور اروگوئه در مورد موافقت‌نامه عمومى تجارت خدمات (GATS)، موافقت‌ در زمينهٔ چهار شيوه ارسال خدمات يا روش‌هاى صادرات خدمات است اين چهار شيوه شامل عبور از مرزها، مصرف خدمات خارج از کشور، حضور تجارى و نقل و انتقال اشخاص حقيقى است.

عبور از مرزها

هنگامى که تجارت بين دو کشور انجام مى‌شود و تنها خدمات بدون نياز به رفت و آمد اشخاص از مرزها عبور مى‌کنند مانند خدمات اطلاعات و مشاوره‌اى که از طريق فاکس، پست الکترونيک يا ارسال محموله صورت مى‌گيرد، عرضه‌‌کننده خدمات هيچ‌گونه حضور در کشور جذب کننده خدمت ندارد.

به‌عنوان مثال يک شرکت محلي، مطالعه‌اى راجع به بازار براى يک مشترى خارجى علاقه‌مند به بازار محلي، انجام مى‌دهد و سپس آن را از طريق پست الکترونيک براى مشترى مذکور ارسال مى‌دارد. اين شيوه مستقيماً به ساختار ارتباطات از راه دور که با کمترين هزينه بيشترين کارآئى را دارند، وابسته است.

مصرف خدمات خارج از کشور

مربوط به خدماتى مى‌شود که توسط شهروندان يک کشور در کشور ديگر که آن خدمت در آنجا ارائه مى‌گردد، به مصرف مى‌رسد. در اين مورد خدمت، حتماً براى مصرف‌کنندگان خارج از کشور محل اقامت آنها ارائه مى‌شود. يکى از اين موارد جهانگردى و همچنين در مواردى است که اموال مصرف‌کننده‌ها از مرزها عبور مى‌کند تا خدمتى بر روى آن انجام شود. مانند آنکه کشتى يک کشور براى انجام تعميرات به کشور ديگر برود. براى مثال، سفر مديران يک کشور خارجى به کشور ديگر براى شرکت در دوره‌هاى آموزشى و فرا گرفتن مسائل مديريتي.

حضور تجارى

هنگامى صورت مى‌پذيرد که عرضه‌کننده خدمات از مرزها عبور مى‌کند تا حضورى تجارى در خارج از کشور داشته باشد و به اين طريق خدمات خود را عرضه مى‌نمايد. اين حضور مى‌تواند به اشکال مختلف کسب و کار يا تشکيلات حرفه‌اى از جمله تشکيل شرکت، شعبه، دفتر نمايندگي، سرمايه‌گذارى مشترک و غيره باشد.

مثال: ايجاد دفتر پروژه توسط يک شرکت مهندسى در خارج از کشور در طول اجراء پروژه.

نقل و انتقال اشخاص حقيقى

اين شيوه تنها براى اشخاص حقيقى که در کشور ديگرى با هدف ارائه خدمات به‌طور موقت، اقامت مى‌گزينند، به‌کار مى‌رود. مثلاً کارفرمايان و کارکنان مؤسسات عرضه‌کنندهٔ خدمات. براى مثال، اعزام يک آموزش‌دهنده توسط يک مؤسسهٔ آموزشى جهت آموزش مديريت به کشور ديگر. اين شيوه مستقيماً به سهولت انجام سفرهاى موقت کارى تجارى بستگى دارد.

هر يک از چهار شيوهٔ فوق هنگامى يک تجارت را تشکيل مى‌دهند که يک مؤسسه خارجى (غير مقيم) به يک مؤسسهٔ داخلى وجوهى را پرداخت نمايد و فرق نمى‌کند که خدمت در واقع کجا ارائه مى‌شود، ولى بايد توجه داشت که آزادسازى تجارت که به موجب موافقت‌نامهٔ عمومى تجارت خدمات پيشنهاد شده، با يکى از شيوه‌هاى مذکور انجام‌پذير است و عرضه کنندهٔ خارجى خدمت نمى‌تواند از تمام چهار شيوه استفاده کند. همچين بايد توجه داشت که نقل و انتقال کارگران براى کاريابى در خارج از کشور خود به‌عنوان تجارت خدماتي طبقه‌بندى نمى‌گردد بلکه به‌عنوان فرستادن نيروى کار محسوب مى‌شود.

دومين شيوه، يعنى هنگامى که مصرف کننده وارد بازار محلى مى‌شود، بهترين فرصت‌هاى ابتدائى را براى صادرکنندگان جديد فراهم مى‌آورد. هميشه ارائه يک خدمت در داخل کشور نسبت به ارائه آن در يک بازار خارجى ارزان‌تر تمام مى‌شود. از آنجا که تعداد بسيار زيادى از مؤسسات خارجى علاقه‌مند به بازارهاى کشورهاى در حال توسعه هستند، مؤسسات خدماتى داخلى بايد بتوانند وارد عرصهٔ تجارت خدمات از طريق ارائه خدمات به مشتريان خارجى در داخل شوند و سپس همين خدمات را از طريق دفاتر کشورهاى متبوع همين مشتريان، در خارج ارائه نمايند.

شيوهٔ چهارم، مشکلات مهاجرتى خاصى براى بازديد کننده موقت تجارى ايجاد مى‌کند. بايد دقت شود که چه اسناد و چه نوع ويزائى براى سفر به يک بازار خارجى به‌ويژه اگر قرار باشد در اين سفر درآمدى از طريق ارائه خدمات به مشتريان به‌دست آيد، مورد نياز است.