فرآیندهای متابولیکی

ويژگى

ويتامين B₆ از گروهى ترکيبات که داراى فعاليت ويتامينى هستند تشکيل شده است: پيريدوکسين، پيريدوکسال و پيريدوکسامين. پيريدوکسين پايدارترين آنها است. ويتامين B₆ بخشى از کوانزيم پيريدوکسال فسفات مى‌باشد.

اين ويتامين در مواد غذائى با مقياس ميلى‌گرم اندازه‌گيرى مى‌شود.

اعمال

ويتامين B₆ بى‌نظير است زيرا بيشتر سيستم آنزيمى آن در کاتابوليسم و آنابوليسم پروتئين‌ها نقش دارد. براى مثال همان‌طور که قبلاً ذکر شد اين ويتامين براى تبديل تريپتوفان به نياسين لازم است. هم‌چنين براى تشکيل هِم، بخش پروتئينى گلبول‌هاى قرمز خون ضرورى مى‌باشد. بنابراين مى‌توان B₆ را در زمرهٔ ويتامين‌هاى خون‌ساز قرار داد. ريبوفلاوين براى فعال کردن کوانزيم عمدهٔ آن مورد نياز است.

فرآيندهاى متابوليکى

ويتامين B₆ معمولاً در مواد غذائى به شکل آزاد وجود ندارد و در طى عمل هضم آزاد مى‌شود. به‌صورت غيرفعال جذب شده و به گردش خون مى‌رود. اگرچه کبد مقدارى ويتامين B₆ ذخيره مى‌کند اما بيشتر آن در سراسر بدن، به‌ويژه عضلات، قرار داد. ويتامين و مواد زايد متابوليکى آن با ادرار دفع مى‌شوند.

منابع

در مواد غذائى گياهى و حيوانى وجود دارد، اما فراهم‌زيستى منابع حيوانى آن بيشتر است. ويتامين B₆ گياهان با فيبر و مواد ديگر گياه متصل مى‌باشد.

حفظ اين ويتامين در مواد غذائى متغير است. حرارت و منجمد کردن آن از بين مى‌برد. گرفتن سبوس غلات، ويتامين B₆ را از دانه جدا مى‌کند.

ميزان مورد نياز

ميزان توصيه شده غذائى ويتامين B₆ به دريافت پروتئين بستگى دارد. با افزايش دريافت پروتئين يا با افزايش نياز بدن به پروتئين، مثلاً در دوران بارداري، نياز به اين ويتامين زياد مى‌شود. و به‌طور کلى با توجه به RDA ميزان توصيه شده براى زنان ۱/۶ ميلى‌گرم و مردان ۳ ميلى‌گرم در روز مى‌باشد.

کمبود (عدم دريافت کافي)

نقش حياتى ويتامين B₆ در دههٔ ۱۹۵۰، وقتى شناخته شد که ويتامين در عمل استريل کردن شيرخشک از بين رفت. کمبود خيلى زود آشکار شد، زيرا دوران کودکى دورهٔ تشکيل سريع پروتئين‌هاى بدن است. کاهش سرعت رشد، تحريک‌پذيرى عصبي، کم‌خونى هيپوکروميک و تشنج در کودکانى که با شيرخشک تغذيه شده‌ بودند ديده شد. با تأمين ويتامين B₆ کافي، کودکان بهبود پيدا کردند. در حال حاضر تمام شيرخشک‌هاى کودکان ويتامين B₆ کافى براى تأمين نياز کودک دارند.

بعضى داروها با ويتامين B₆ تداخل عمل دارند. ايزونيازيد که در درمان سل به‌کار مى‌رود با اين ويتامين متصل مى‌شود به‌طورى که ديگر براى بدن قابل‌استفاده نمى‌باشد. اگر دريافت ويتامين افزايش داده نشود مشکلات عصبى اتفاق مى‌افتد. پنى‌سيلامين، داروى مورد استفاده در درمان بيمارى ويلسون و دياليز کليوى دفع ويتامين از طريق ادرار را افزايش مى‌دهد. در چنين شرايطى مکمل ويتامين B₆ تجويز مى‌شود.

مسموميت (دريافت بيش از اندازه)

نشانه‌هاى زيادى از مصرف مداوم مقادير بيش از ۱۰۰ ميلى‌گرم در روز گزارش شده است. بيشتر علائم با سيستم عصبى رابطه دارد، مثل کرختى دست‌ها و پاها و اشکال در راه رفتن. اين علائم در کسانى ديده مى‌شود که مقادير ذکر شده را براى پيشگيرى از بيمارى‌هائى مثل سندرم پيش از قاعدگي، افسردگى و بيمارى قلبى مصرف مى‌کنند.