سه شنبه, ۲۹ اسفند, ۱۴۰۲ / 19 March, 2024
مجله ویستا

نقش ساختمانی


بدن از پروتئين‌ها در ساختمان تمام سلول‌ها، تنظيم بسيارى از فرآيندها و به‌عنوان منبع انرژى استفاده مى‌کند.
  نقش ساختمانى
پروتئين‌ها اجزاء ضرورى سلول‌ها در تمام موجودات زنده هستند. هر بافت و مايع به استثناء صفرا و ادرار، مقدارى پروتئين دارد. ماهيچه‌ها تقريباً نيمى از پروتئين‌ها را شامل مى‌شوند. کُلاژن يک پروتئين ساختمانى عمده در استخوان‌ها، تاندون‌ها، رباط‌ها، ديوارهٔ عروق خوني، پوست و بافت همبند است. کُلاژن يک مادهٔ زمينه‌اى است که مواد معدنى در آن نشست کرده‌اند و ساختمان محکم استخوان‌ها و دندان‌ها را فراهم مى‌آورد. سلول‌هاى بدن دائماً منهدم شده و سلول‌هاى جديد به جاى آنها ساخته مى‌شوند. سلول‌هاى بعضى بافت‌ها مثل بافت کبد و روده هر چند روز يک بار جايگزين مى‌شوند. دورهٔ زندگى گويچه‌هاى قرمز ۱۲۰ روز است، در حالى‌که سلول‌هاى ماهيچه‌اى و مغز به‌طور قابل‌ملاحظه‌اى عمر طولانى‌ترى دارند. براى حفظ تعادل بين تخريب و ساخته شدن مجدد سلول‌ها، در تمام طول زندگى به پروتئين‌هاى غذائى احتياج مى‌باشد. هنگامى که يک بافت جديد ساخته مى‌شود، مثلاً در دوران بارداري، نوزادى و کودکي، پروتئين بيشترى مورد نياز است.
  اعمال تنظيمى
بسيارى از مواد تنظيم‌کنندهٔ بدن ماهيت پروتئينى دارند. براى مثال:
- نوکلئوپروتئين‌ها: کروموزوم‌ها
- هورمون‌ها: انسولين، تيروکسين، هورمون رشد
- آنزيم‌ها: لاکتاز، کلسترول استراز، پپسين
- انتقال دهنده‌ها: ليپوپروتئين، آلبومين، ترانسفرين، هموگلوبين
- ذخيره: فريتين
- محافظت‌کننده‌ها: ايمونوگلوبين‌ها، آنتى‌بادى‌ها، انترفرون
- پيش‌ماده‌ها: تريپتوفان پيش مادهٔ نياسين و سروتونين، فنيل آلانين و تيروزين پيش‌ماده‌هاى کاتکولامين‌ها و ملانين هستند
دو عمل تنظيمى مهم ديگر عبارت است از: خاصيت کلوئيدى پروتئين‌ها. براى مثال، آلبومين سرم با ايجاد فشار اسمزى به حفظ تعادل مايعات بدن کمک مى‌کند. عمل تنظيمى ديگر، قابليت عمل پروتئين‌ها به شکل اسيد يا قليا مى‌باشد. پروتئين‌ها به اين طريق، به‌عنوان بافر به برقرارى تعادل اسيد - قليا (pH) در بدن کمک مى‌کنند
  انرژى
وقتى گروه آمين براى استفاده توسط بدن جدا مى‌شود، بخش کربنى باقى‌مانده از اسيد آمينه مى‌تواند براى ساختن گلوکُز، اسيد چرب يا کتون به‌کار رود. اگر رژيم غذائى کالرى کافى به بدن نرساند، پروتئين غذائى براى تأمين انرژى به مصرف مى‌رسد. در گرسنگى مزمن، بدن ذخاير کربوهيدرات و چربى و هم‌چنين بافت‌هاى پروتئينى را مورد استفاده قرار مى‌دهد. پروتئين‌ ماهيچه‌ها قبل از پروتئين اندام‌هاى حياتى مثل قلب، ريه‌ها و مغز استفاده مى‌شود. برعکس، هنگامى که رژيم غذائى پروتئين بيشتر از نياز بدن جهت ساختن و ترميم بافت‌ها فراهم کند، پروتئين اضافى فوراً براى انرژى (به شکل گلوکز) در دسترس قرار مى‌گيرد و يا به‌صورت چربى ذخيره مى‌شود.


همچنین مشاهده کنید