عوامل مؤثر در تعیین وضع مرتع

براى تعيين وضع مرتع، سازمان جنگلبانى آمريکا روش پيچيده‌اى ابداع کرده است. در اين روش، عوامل متعددى را در نظر مى‌گيرند و براى هر عامل نمره‌اى تعيين مى‌شود. مجموع اين نمره‌ها وضع مرتع را مشخص مى‌کند. در اين روش، مراتع به چهارطبقهٔ عالي، خوب، متوسط و فقير تقسيم مى‌شوند. اين روش در ايران به روش دکتر گودوين - Goodwin، معروف است.

عوامل مؤثر در اين نمره‌گذارى عبارت است از: وضع خاک، ترکيب و سن گياه، قدرت گياهي، درصد حفاظت خاک، درصد توليد کليماکس، فراوانى خار و خاشاک که در زير به‌شرح هر يک مى‌پردازيم.

حداقل و حداکثر نمره‌هاى داده شده براى هر يک از عوامل ياد شده بالا به ترتيب صفر و ۱۰۰ (به اين شرح) است:

	عوامل مؤثر			نمره
	وضع خاک			۲۰
	ترکيب و سن گياه			۲۰
	قدرت گياهى			۱۵
	درصد حفاظت خاک			۲۰
	درصد توليد کليماکس			۱۵
	فراوانى خار و خاشاک			۱۰
	جمع			۱۰۰

برحسب اينکه جمع نمره‌هاى داده شده براى هر مرتع چقدر باشد وضع آن مرتع مشخص مى‌شود؛ به‌شرح زير:

	وضع مرتع			نمره
	عالى			۱۰۰-۸۸
	خوب			۸۷-۷۰
	متوسط			۶۹-۵۰
	فقير			۴۹-۳۰
	خيلى فقير			۲۹-۱۱
	غيرقابل بهره‌بردارى			۱۰-۰

وضع خاک

بايد مقدار و پراکنش خار و خاشاک درسطح خاک و فرسايش سطحى خاک مطالعه و وضعيت آن يادداشت شود و با طبقاتى که براى نمره دادن خاک در نظر گرفته شده‌اند مقايسه شود. طبقات مورد نظر براى وضع خاک از اين قرار هستند.

طبقهٔ ۱: فرسايش خاک ديده نمى‌شود؛ تخريب سطحى صورت نگرفته است؛ خاک سطحى داراى پوشش کاملى از خار و خاشاک گياهى است (۱۰۰%)، ۲۰ نمره.

طبقهٔ ۲: فرسايش خاک بسيار جزئى است؛ خاک شسته شده و در آبرفت‌هاى کوچک و يا در پاى گياهان جمع شده است؛ پوشش خار و خاشاک سال‌هاى گذشته ديده نمى‌شود و پوشش خار و خاشاک کنونى پراکندگى خوبى ندارد (پوشش تاجى ۹۹-۷۵%)، ۱۹-۱۶ نمره.

طبقهٔ ۳: فرسايش خاک قابل توجه است؛ خاک سطحى شسته شده و پوشش خار و خاشاک بسيار ناچيز است (پوشش تاجى ۷۴-۵۰%)، ۱۵-۱۰ نمره.

طبقهٔ ۴: فرسايش خاک شديد است؛ خاک سطحى طورى شسته شده که ريشهٔ بعضى از گياهان در معرض هوا است؛ يقهٔ گياهان بالاتر از سطح خاک قرار دارند (پوشش تاجى ۴۹-۲۵% است)، ۹-۴ نمره.

طبقه ۵: فرسايش خاک شديد است و آبرفت‌هاى بزرگ در مرتع ديده مى‌شوند؛ ديوارهٔ آبرفت‌ها عمودى شسته شده است (پوشش تاجى کمتر از ۱۰%)، صفر نمره.