سازماندهی تمرین

بديهى است که براى سازماندهى تمرين، راه‌هاى بيشمارى وجود دارد. فهميدن طريقهٔ تأثير متقابل اين راه‌ها بر يکديگر و اثر آنها بر يادگيري، امر پيچيده‌اى است، با اين حال جنبه‌هاى مشترک متعددى از تمرين، در متون علمى مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. اگر چگونگى تأثير اين متغيرها بر يادگيرى را درک کنيم، گام بزرگى به سوى طراحى تمرينات کارآمد برداشته‌ايم. براى سازماندهى تمرين مفاهيم زير مهم هستند:

تمرين چندين مهارت

هدف مربى در بسيارى از موقعيت‌هاى واقعى تمرين آموزش دادن بيش از يک مهارت در يک هفته و گاهى در يک مرحلهٔ تمرينى است. در يک جلسهٔ تمرينى ممکن است تکنيک‌هاى مختلف فوتبال اجراء شود. همچنين ممکن است سرويس‌هاى گوناگون تنيس نيز در يک ساعت تمرين شود. سؤالى که معلمان و مربيان با آن مواجه هستند اين است که در يک ساعت، مهارت‌هاى مختلف را چگونه و با چه نظمى تمرين دهند تا يادگيرى بيشينه‌اى را به‌وجود آورند. در اين زمينه، دو نوع تمرين مطرح شده است: تمرين مسدود و تمرين تصادفى (Blocked and random practice).

برنامه‌ريزى تمرين

فرض کنيد شاگردان شما، در يک جلسه بايد سه مهارت جداگانه (مهارت الف، ب و ج) را بياموزند. همچنين فرض کنيد اين مهارت‌ها مانند سه مهارت مختلف ژيمناستيک يا سرو تنيس، در حد معقولى باهم متفاوت هستند. برنامه‌ريزى معمول اين است که تمرين روى مهارت الف را انجام داد و پس از به پايان رسانيدن آن، تمرين مهارت دوم را آغاز کرد و به همين ترتيب پس از آن، به تمرين مهارت سوم پرداخت. به اين روش، تمرين مسدود مى‌گويند که در آن تمام کوشش‌هاى تمرينى يک مهارت، پيش از شروع تمرين مهارت بعدي، کامل شده است. تمرين مسدود نوعى تمرين کليشه‌اى است که در مهارت‌ها در آن، بدون مزاحمت و مداخلهٔ اعمال ديگر تکرار مى‌شوند. به‌نظر مى‌رسد اين نوع تمرين به‌دليل اينکه به شاگرد اجازه مى‌دهد تا روى مهارت، تمرکز و آن را پالايش و اصلاح کند، روش معقولى است.

از سوى ديگر، در تمرين تصادفى ترتيب ارائهٔ مهارت‌ها آرايش تصادفى دارد، بنابراين در طول تمرين، انجام مهارت‌هاى مختلف باهم درآميخته است. فراگيرنده مى‌تواند هر کدام از سه مهارتى را که قبلاً مثال زديم بدون ترتيب مشخصى تکرار کند، و در تمريناتى که کاملاً تصادفى هستند يک مهارت را هرگز دوبار متوالى تکرار نکند.