بروز

بنابر تعريف WHO مرگ دوران باردارى عبارت است از: مرگ زن در دوران باردارى يا چهل و دو روز پس از آن، بدون توجه به مدت باردارى و محل جايگزينى جنين، به‌هر علتى که با باردارى مرتبط و يا به‌علت باردارى يا کارهاى مربوط به آن تشديد يافته باشد. مرگ ناشى از علل تصادفى يا اتفاقى جزو مرگ‌هاى دوران باردارى نيست.

ميزان ميرايى مادران خطر مرگ مادر به علل نفاسي را اندازه‌گيرى مى‌کند و برابر فرمول زير تعريف مى‌شود:

MMR = (f / a)1000

a = مجموع مواليد زنده در همان سال و در همان منطقه

f = مجموع مرگ‌هاى زنان به‌علل ناشى از عوارض بارداري، زايمان يا در مدت ۴۲ روز پس از زايمان به علل نفاسي در يک منطقه و در يک سال معين

بهتر آن بود که مخرج کسر شامل همهٔ زايمان‌ها و سقط‌ها مى‌شد.

ميزان ميرايى مادران به‌علل ناشى از باردارى را بايد بر حسب هزار تولد زنده بيان کرد. اين ميزان در کشورهاى پيشرفته به‌نحو چشم‌گيرى کاسته شده و از اين‌رو آنان به جاى ضريب هزار، ضريب صد هزار را به‌کار مى‌برند تا از حذف اعشار در محاسبهٔ MMR پرهيز شود.

طبقه‌بندى بين‌‌المللى بيمارى‌ها (International Classitication of Diseaeses) (ICD) توصيه کرده است که مرگ‌هاى مربوط به باردارى به دو گروه تفکيک شوند:

الف- مرگ‌هايى که به‌طور مستقيم ناشى از باردارى هستند - يعنى آنها که به‌علل عوارض حالت آبستنى (يعنى بارداري، کار و حالت نفاسي)، مداخله‌ها، غفلت، درمان نادرست يا زنجيره‌اى از پيش‌آمدهاى ناشى از علل مذکور هستند.

ب- مرگ‌هايى که به‌طور غيرمستقيم با مامايى مربوط هستند - يعنى آنها که به علت وخيم‌تر شدن يک بيمارى موجود از پيش و يا بروز بيمارى در حين باردارى هستند ولى به‌طور مستقيم جزو علل مامايى نيستند اما به‌علت اثرهاى فيزيولوژيک باردارى وخيم‌تر شده‌اند.

ميزان ميرايى مادران، چه مستقيم به علل مامايى و چه غير مستقيم، وسايل دقيقى براى اندازه‌گيرى کيفيت خدمات مراقبت مادران مى‌باشند.

بروز

ميرايى مادران در کشورهاى رو به‌ پيشرفت زياد است، و از جمله هندوستان يکى از کشورهايى است که ميزان ميرايى مادران به علل ناشى از باردارى بسيار زياد است. رقم MMR در آن کشور در سال ۱۹۳۸ بيست در هزار تولد زنده، در سال ۱۹۵۹ ده در هزار تولد زنده بوده و در حال حاضر برآورد مى‌شود که ۴ تا ۵ در هزار تولد زنده باشد. در يک بررسى جمعيت در سال ۱۹۸۹ در مناطق روستايى آن کشور ۹/۵ در هزار تولد زنده بوده است. ميزان‌هاى MMR در چند کشور در جدول (درصد هزار تولد زنده) آمده است.

جدول درصد هزار تولد زنده

	نام کشور			۱۹۷۲			۱۹۸۰			۱۹۹۰٭
	ايالات متحدهٔ آمريکا			۱۸/۸			۹/۲			۸
	ژاپن			۴۰/۶			۲۰/۴			۱۱
	سنگاپور			۳۶/۳			۱۴/۹			۱۰
	سوئد			۷/۱			۸/۲			۵
	انگلستان و ويلز			۱۵/۴			۱۰/۷			۸
	استراليا			۱۲/۵			۹/۸			۳
	روماني			۱۳۰			۱۳۲/۱			۱۵۰
	پاراگوئه			۴۱۵/۶			۴۶۸/۶			۳۰۰

٭ - مأخذ اعداد مربوط به دههٔ ۹۰؛ وضعيت کودکان جهان ۱۹۹۴ (م).

علل MMR

فهرست عللMMR در جدول (عوامل تعيين‌کنندهٔ مرگ و مير مادران در کشورهاى رو به پيشرفت) آمده است، و از بين اين علل مسموميت، خون‌ريزى و عفونت نيمى از همهٔ مرگ‌هاى مادران به علل ناشى از باردارى را در جهان تشکيل مى‌دهند. نقش سقط تحريکى غير قانونى به‌عنوان يک علت MMR به‌خوبى دانسته شده است ولى برآورد مرگ‌هاى منتسب به آن دشوار است.