سوزاندن زباله

هيچ‌يک از روش‌هاى دفع زباله به تنهائى براى همهٔ شرايط گوناگون مناسب نيستند. انتخاب يک روش خاص بر اثر عوامل محلى مانند هزينه و در دسترس بودن زمين و کارگر تعيين مى‌شود. روش‌هاى اصلى دفع زباله عبارتند از:

تل‌انبار کردن (Dumping)

در اين روش زباله‌ها در مناطقِ دارايِ زمين‌هاى پَست تل‌انبار مى‌شوند، بخشى از اين کار براى بازيافت زمين است ولى بخش عمده‌ٔ آن به‌عنوان روشى است براى دفع زباله‌هاى خشک. در نتيجهٔ عمل ميکروب‌ها حجم زباله‌ها به اندازه‌اى قابل توجه کاهش يافته و زمين از نو براى کشت آماده مى‌شود. نقطه‌ضعف‌هاى تل‌انبار کردن زباله از اين قرار است:

- زباله در معرض مگس‌ها و موش‌ها قرار مى‌گيرد

- منبع ايجاد بوهاى مزاحم و مناظر ناپسند مى‌شوند

- زباله‌هاى سبک در نتيجهٔ باد به اطراف پراکنده مى‌شوند

- زه‌کشى شيرابه‌ٔ تل‌انبار باعث آلوده کردن آب‌هاى سطحى و زيرزمينى مى‌شود. يک کميتهٔ WHO (در سال ۱۹۶۷) تل‌انبار کردن زباله را به‌عنوان غير بهداشتى‌ترين روشى که موجب خطرهاى بهداشت همگاني، مزاحمت و آلودگى شديد محيط زيست مى‌شود، محکوم کرده است. بايد تل‌انبار کردن زباله غير قانونى اعلام و به‌جاى آن روش‌هاى معتبر به‌کار گرفته شود.

دفن بهداشتى زباله

در جاهائى که زمين مناسب در دسترس باشد، دفن بهداشتى زباله بهترين روش دفع زباله است. اين کار با تل‌انبار کردن عادى تفاوت دارد، از اين قرار؛ مواد زباله در خندق‌ها يا جاهاى از پيش فراهم شده ريخته، و به اندازهٔ کافى کوبيده و روى آنها در پايان کار روزانه با خاک پوشانيده مى‌شود. اصطلاح دفن بهداشتى تغيير يافته براى کارهائى به‌کار برده مى‌شود که عمل کوبيدن و پوشانيدن زباله يک يا دو بار در هفته انجام مى‌گيرد.

اين عمليات به سه نوع انجام مى‌شود:

- روش خندق (Trench Method): هر جا که زمين مسطح در دسترس باشد به‌طور معمول روش خندق انتخاب مى‌شود. براى اين‌کار خندقى دراز - به ژرفاى دو تا سه متر و پهناى سه تا ده متر کنده مى‌شود (برحسب شرايط محيط) و زباله‌ها در آن ريخته و کوبيده و با خاک بيرون آورده شده روى آنها پوشانيده مى‌شود. در هر جا که زباله به‌صورت فشرده در خندق ريخته شود اگر ژرفاى آن دو متر باشد يک آکر زمين براى هر ده هزار نفر جمعيت در سال لازم خواهد بود.

- روش سطح شيب‌دار (Rame Method): در هر جا که زمين شيب ملايم داشته باشد اين روش مناسب است. براى اطمينان از پوشانده شدن زباله‌ها کمى حفارى هم انجام مى‌شود.

- روش تسطيح زمين: اين روش براى پر کردن گودال‌هاى زمين، چاله‌هاى خاک رس و جاى معادن متروک به‌کار گرفته مى‌شود - زباله‌ها تا ژرفاى ۲ تا ۵/۲ مترى انبار، فشرده، و سفت مى‌شوند و به‌صورت لايه‌هاى يک‌نواخت در مى‌آيند، سطح بيرونى هر لايه با حداقل سى سانتى‌متر گِل پوشانده مى‌شود. اين کار از دسترسى مگس و جوندگان جلوگيرى مى‌کند و مزاحمت ناشى از بو و گرد و غبار را هم فرو مى‌نشاند. عيب اين روش آن است که مستلزم خاک اضافى از منابع بيرون از محل است.

در زباله‌هاى دفن‌شده دگرگونى‌هاى شيميائي، ميکروب‌شناختى و فيزيکى روى مى‌دهد، گرماى زباله‌ها در مدت هفت‌ روز تا شصت درجهٔ صد قسمتى افزايش مى‌يابد و همهٔ عوامل بيمارى‌زا را مى‌کشد و فرآيند تجزيه را شتاب مى‌بخشد، سپس دو تا سه هفته طول مى‌کشد تا خنک شود و به‌طور عادى تجزيهٔ کامل مواد آلى به تودهٔ بى‌ضرر تا شش ماه وقت مى‌گيرد. نبايد زباله‌ها در آب تخليه شوند زيرا موجب بوهاى ناراحت‌کننده‌اى مى‌شود که از تجزيهٔ مواد آلى بر مى‌خيزد. روش دفن بهداشتى يا تخليهٔ کنترل شده با مکانيزاسيون متحول شده است. کارهاى مربوط به پخش، مرتب کردن و خاک ريختن روى زباله‌ها را اينک بولدوزرها انجام مى‌دهند.

سوزاندن زباله

زباله‌ها را مى‌توان به‌وسيلهٔ آتش‌ زدن يا سوزاندن دفع بهداشتى کرد. هر جا که زمين مناسب در دسترس نباشد اين کار روش انتخابى است. بهتر است زباله‌هاى بيمارستانى را که خطرهاى ويژه‌اى دارند با سوزاندن دفع کرد. در چند کشور صنعتى و به‌خصوص در شهرهاى بزرگ که زمين مناسب ندارند زباله از راه سوزاندن دفع مى‌شود ولى در کشورهاى رو به پيشرفت مانند هندوستان زباله‌سوزى روش مقبولى نيست زيرا زباله داراى مقاديرى خاکستر است که عمل آتش‌ زدن را دشوار مى‌سازد و لازم است نخست خاک و خاکستر از آن جدا شود که همهٔ اينها نيازمند هزينهٔ سنگين و سرمايه‌گذارى است که به مشکلات شهردارى در مورد سوزاندن زباله افزوده مى‌شود. گذشته از اين سوزاندن زباله در جامعه‌هائى که نياز بسيار به کود دارند يک نوع خسارت به جامعه است و از اين‌رو در کشورهاى رو به پيشرفت مانند هندوستان سوزاندن زباله کاربرد محدود دارد.