نسبت مرگ استانداردشده (Standardized Mortality Ratio-SMR)

روش استانداردسازى غيرمستقيم براى سن روشى است براى مقايسه مرگ‌هاى دو جمعيت با گروه‌هاى مختلف که براى مقايسه اين جمعيت‌ها از جمعيت استاندارد استفاده مى‌شود. و ديگر عوامل مخدوش‌کننده‌اى مثل ساختار سنى متفاوت جمعيت از ميان برداشته مى‌شود.

به‌طور غيرمستقيم ميزان مرگ‌ها را نسبت به مرگ‌هاى قابل انتظار بررسى مى‌کنيم نه به کل جمعيت، و اين جمعيت‌هاى موردنظر را براساس سن استاندارد مى‌کنيم.

نسبت مرگ استانداردشده (Standardized Mortality Ratio-SMR)

ساده‌ترين و مفيدترين شکل استاندارد کردن غيرمستقيم، SMR است. در انگلستان SMR پايه تخصيص اعتبارات دولتى به مناطق بهداشت و درمان کشور است.

مفهوم SMR آن است که د هر منطقه ميزان مرگ‌ومير زيادتر است ميزان ابتلا هم زياد است و بايد سهم بيشترى از اعتبارات مربوط به مبارزه با بدى بهداشت به آن داده شود.

نسبت مرگ‌ومير استانداردشده نسبتى است (که به‌طور معمول بصورت درصد بيان مى‌شود) که از تقسيم همه موارد مرگ‌هاى بروز کرده در گروه مورد مطالعه، بر تعداد مرگ‌ها در جمعيت استاندارد با ميزان‌هاى مرگ کنونى (و يا در هر جمعيت مرجع ديگر) مى‌توان انتظار داشت. به‌عبارت ديگر SMR، ميزان مرگ‌ومير در گروه مورد مطالعه (مثلاً گروه شغلي) را با ميزانى که همان گروه شغلى درصورت داشتن نسبت‌هاى کشورى بايد مى‌داشتند، مقايسه مى‌نمايند. در اين روش ميزان‌هاى ثابت‌تر جمعيت‌هاى بزرگتر در گروه‌هاى کوچک مورد مطالعه به‌کار مى‌روند و درنتيجه مقدار افزايش احتمالى خطر مرگ‌ومير به‌علت شغل خاص را بدست مى‌دهد. يعني:

۱۰۰ × (تعداد مرگ‌هاى منتظره / تعداد مرگ‌هاى مشاهده شده) = SMR

اگر مقدار نسبت بدست آمده بيش از ۱۰۰ باشد، شغل موردنظر داراى خطر ميرابى بيشتر از کل جمعيت است و اگر مقدار نسبت کمتر از صد باشد، به‌نظر مى‌آيد که خطر مرگ‌ومير شغل موردنظر کمتر از خطر مرگ‌ومير در کل جمعيت است (تورش کارگر سالم).

مزيّت SMR بر ميزان کردن مستقيم سن در آن است که SMR امکان مى‌دهد تطبيق سنى و عوامل ديگر در حالى انجام شود که ميزان‌هاى اختصاصى سنى يا اصلاً وجود نداشته و يا به‌علت کوچک بودن اعداد ناثابت باشند. و فقط بايد تعداد افراد هر گروه سنى در جمعيت مورد بررسى و ميزان‌هاى اختصاص سنى جمعيت کشور (يا هر جمعيت مرجع ديگر) معلوم باشد. حتى اگر واقعه موردنظر به‌جاى مرگ بروز بيمارى باشد مى‌توان SMR را بکار گرفت.

ديگر روش‌هاى استانداردسازى

- يک روش پيچيده‌تر تطبيق غيرمستقيم وجود دارد که ميزان تطبيق‌شده سنى مطلق را بدست مى‌دهد که شامل محاسبه ميزان مرگ شاخص و يک عامل استانداردکردن براى هريک از جمعيت‌هاى موردنظر است براى آگاهى از آن به کتاب اصول آمارهاى پزشکي اثر A.B. Hill مراجعه نمايند.

- جداول عمر هم خلاصه‌اى از ميزان‌هاى مرگ‌ومير سنى تطبيق‌شده به کليهٔ علل هستند.

- تکنيک‌هاى رگرسيون هم وسايل مؤثرى براى استانداردکردن هستند.

- تجزيه و تحليل چندمتغيره - با کاربردن روش‌هاى رگرسيون يا مشابه آن با کامپيوتر مى‌توان چند متغير را بصورت همزمان استاندارد کرد.