پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

اختلال پسیکوتیکی که به‌گونه‌ای دیگر مشخص نشده


  اختلال پسیکوتیکی که به‌گونه‌ای دیگر مشخص نشده
بیمارانی که تظاهر پسیکوتیک آنها معیارهای تشخیصی اختلال پسیکوتیک مشخصی را ندارد. به آن پسیکوز آتیپیک هم می‌گویند.
  تشخیص، علایم و نشانه‌ها
جدول زیر را نگاه کنید. این طبقه‌بندی تشخیصی شامل اختلالاتی است که با چندین خصیصهٔ پسیکوتیک (مثل هذیان، توهم، شل شدن، تداعی‌ها، رفتار کاتاتونیک) تظاهر می‌کند، ولی به‌عنوان هیچ ‌یک از اختلالات خاص نمی‌تواند طبقه‌بندی شود. پسیکوز پس از زایمان و موارد نادر سندرم‌های نامتعارف و غیربومی (مثل سندرم‌های خاص وابسته به فرهنگ) جزء آن هستند.
- معیارهای تشخیصی DSM-IV-TR برای اختلال پسیکوتیکی که به‌گونه‌ای دیگر مشخص نشده:
  این طبقه‌بندی شامل نشانه‌های پسیکوتیک (مثل هذیان، توهم، گفتار درهمریخته، رفتار واضحاً درهم‌ریخته یا کاتاتونیک) است که در مورد آن، اطلاعات برای داد یک تشخیص خاص کافی نیست یا اینکه در مورد آن، اطلاعات متناقض وجود دارد یا اختلالاتی یا علایم پسیکوتیک که معیارهای هیچ اختلال پسیکوتیک دیگری را ندارند.
  مثال‌های آن عبارتند از:
    ۱. پسیکوز پس از زایمان که معیارهای اختلال خلقی با خصیصه‌های پسیکوتیک، اختلال پسیکوتیک کوتاه‌مدت، اختلال پسیکوتیک ناشی از یک بیماری طبی عمومی، یا اختلال پسیکوتیک ناشی از مواد را نداشته باشد.
    ۲. علایم پسیکوتیکی که کم‌تر از یک ماه طول کشیده ولی فروکش نکرده است. بنابراین معیارهای اختلال پسیکوتیک کوتاه‌مدت را ندارد.
    ۳. توهم شنوائی دائمی در غیاب علایم دیگر.
    ۴. هذیان‌های غیرغریب (nonbizarre) پابرجا همراه با دوزهای تداخل‌کننده خلقی که در بخش قابل‌توجهی از اختلال هذیانی وجود دارند.
    ۵. موقعیت‌‌هائی که پزشک نتیجه می‌گیرد که یک اختلال پسیکوتیک وجود دارد، ولی قادر نیست که تعیین کند آیا اولیه است، به‌دلیل یک بیماری طبی عمومی است، یا ناشی از مواد.
  پسیکوز اتوسکوپیک
پسیکوز توهمی نادری است که در آن، بیمار سایه یا شبحی از بدنش می‌بیند. معمولاً منشاء روانی دارد، ولی باید ضایعات تحریکی لوب تمپوروپاریتال (temporoparietal lobe) را بررسی کرد. به اطمینان‌بخشی و داروی آنتی‌پسیکوتیک پاسخ می‌دهد.
  سندرم کاپگراس (Capgras's syndrome)
این هذیان که اشخاصی که در پیرامون فرد هستند واقعی نیستند، بلکه بدل‌هائی هستند که ادای مریض را درمی‌آورند یا شیادانی که ادای دیگران را ممکن است بخشی از سندرم اسکیزوفرنی یا اختلال مغزی باشد. با داروهای آنتی‌پسیکوتیک باید درمان شود. روان‌درمانی در درک پویش عقیده هذیانی مفید است (مثلاً بدگمانی و بی‌اعتمادی به اشخاص خاص واقعی در محیط).
  سندرم کوتار (Cotard's syndrome)
هذیان‌های نیست‌انگاری (nihilism) (مثلاً این که هیچ چیزی وجود ندارد، بدن فرد از بین رفته است، دنیا رو به پایان است). معمولاً به‌صورت بخشی از سندرم اسکیزوفرنی یا اختلال دوقطبی شدید دیده می‌شود. ممکن است اولین علامت آلزایمر باشد ممکن است به درمان آنتی‌پسیکوتیک یا ضدافسردگی جواب دهد.
  سندرم‌های وابسته به فرهنگ
  جدول سندرم‌های وابسته به فرهنگ
تشخیص کشور یا فرهنگ خصایص
Amok آسیای جنوب‌شرقی، مالزی طغیان و وحشی‌گری ناگهانی، معمولاً شامل خودکشی و دیگرکشی است، در مردان اتفاق می‌افتد، با خستگی و فراموشی پایان می‌یابد.
Bouffé délirante فرانسه پسیکوز موقعی با عناصر حالت خلسه (trance) یا رؤیا
Brain fag نواحی تحت صحرائی آفریقائی سردرد، آگنوزی، خستگی مزمن، مشکلات بینائی، اضطراب، در مردان دانشجو دیده می‌شود.
جوع عصبی (bulimia nervosa) آمریکای‌شمالی پرخوری، استفراغ عمدی، ممکن است همراه با افسردگی، بی‌اشتهائی عصبی، یا سوءمصرف مواد رخ دهد.
Colera بومی‌های مایا (گواتمالا) تندخوئی، فوران خشونت، نفس نفس زدن، بهت‌زدگی، توهم، هذیان
Empacho آمریکائی‌های مکزیکی‌الاصل و کوبائی‌الاصل ناتوانی در هضم و دفع غذای اخیراً خورده‌شده
Grisi siknis میسکیتو در نیکاراگوئه سردرد، اضطراب، عصبانیت، دویدن بی‌هدف
Hi-Wa itck بومیان Mohave در آمریکا بی‌اشتهائی عصبی، بی‌خوابی، افسردگی، خودکشی همراه با جدائی ناخواسته از شخص مورد علاقه
پارافرنی involutional اسپانیا، آلمان اختلال پاراتوئید که در میانسالی اتفاق می‌افتد، با اسکیزوفرنی متفاوت است، ولی ممکن است عناصری از اسکیزوفرنی و پارانویا داشته باشد.
Koro آسیا ترس از اینکه آلت تناسلی مردانه به داخل شکم روده، و موجب مرگ شود.
Latah آسیای‌ جنوب‌شرقی، مالزی، قبیله بانتو در آفریقا، قبیله آینو در ژاپن اطلاعات‌پذیری اتوماتیک (automatic obediance) همراه با اکوپراکسی و پژواک‌گوئی (echolalia) که با کوچکترین محرک ناگهانی شروع می‌شود، در زنان رخ می‌دهد، بهآن واکنش از جا پریدن (startle reaction) هم می‌گویند.
Mal de ojo مدیترانه استفراغ، تب، خواب ناآرام، در اثر چشم‌زخم ایجاد می‌شود.
Nervios کستاریکا و آمریکای‌لاتین سردرد، بی‌خوابی، بی‌اشتهائی، ترس، عصبانیت، اسهال، ناامیدی
Piblokto(هیستری قطبی، Pibloktoq) اسکیموهای گریلند شمالی اضطراب و افسردگی مختلط، کنفوزیون، مسخ شخصیت (depresonalization)، مسخ واقعیت (derelization)، اساساً در خانم‌ها رخ می‌دهد، با خواب بهت‌آلود و آمنزی پایان می‌یابد.
پسیکوز واکنشی (reactive psychosis) اسکاندیناوی پسیکوزی که در اثر استرس‌ روانی - اجتماعی شروع می‌شود. شروع ناگهانی با پیش‌آگهی خوب دارد و شخصیت پیش‌مرضی سالم است.
Shinkeishitsu ژاپن سندرمی که با افکار وسواسی، کمال‌طلبی، دوسوگرائی، گوشه‌گیری اجتماعی، نوراستنی (neurasthenia)، و هیپوکندریازیس مشخص می‌شود.
Susto آمریکای‌لاتین اضطراب شدید، بی‌قراری، ترس از جادوی سیاه و چشم‌زخم
Tabanka تربنیداد افسردگی در مردانی که همسرشان آنها را ترک می‌کند ریسک خودکشی بالا است.
Taijin-Kyofusho ژاپن اضطراب، ترس از طرد شدن، به آسانی سرخ شدن، ترس از برقرار کردن تماس چشمی، نگرانی در مورد بوی بدن
Uqamairineq اینوئیت‌ها فلج در حالت‌های بینبینی خواب، همراه با آژیتاسیون، اضطراب، توهم
Windigo یا Wihtigo سرخپوستان آمریکا
(Algonkian)
ترس از تبدیل شدن به آدمخوار به‌دلیل تسخیر یک هیولای ماوراءالطبیعی، به‌نام ویندیگو.


همچنین مشاهده کنید