|
درختى که موريانه در آن افتاد بايد از بيخ کند
|
|
در خراسان خروس مرغ نر است! (عا).
|
|
|
رک: آنچه در جوى مى‌رود آب است...
|
|
درِ خرّمى بر سرائى ببند
|
که بانگ زن از وى برآيد بلند (سعدى)
|
|
|
نظير: چه خيرى بيايد از آن خاندان
|
که بانگ زن از وى برآيد بلند (سعدى)
|
|
در خُم خالى صدا بسيار مى‌پيچد
|
|
|
رک: طبلى که جُوفَشْ خالى است صدايش عالى است
|
|
درد آيد کوه کوه و ذرّه ذرّه کم شود (اخگر)
|
|
|
رک: درد خروار خروار مىآيد مثقال مثقال مى‌رود
|
|
درد احبّا به اطبّا نمى‌برم٭
|
|
|
رک: راز دوست از دشمن نهان بِهْ
|
|
|
|
٭ غيرتم آيد شکايت از تو به هر کس
|
..................................... (سعدى)
|
|
درد از طبيبان نشايد نهفت
|
|
|
رک: مکن درد از طبيب خويش پنهان
|
|
درد اگر در دل بمانَد مى‌شود
|
|
|
درد درون را بايد با احبّا و دوستان گفت تا
دل تسکين يابد. نگهداشتن آن در دل همچون در گلو موجب رنج و محنت است
|
|
|
نظير:
|
|
|
مرا دردى است اندر دل که گر گويم زبان سوزد
|
و گر پنهان کنم ترسم که مغز استخوان سوزد
|
|
|
ـ رازِ دل نهان داشتن زيانِ جان باشد (سَمَک عيّار)
|
|
|
ـ زبان باد بزنِ دل است
|
|
درد باشد روى نازيبا و ناز٭
|
|
|
نظير: طرفه باشد چو موى بر ديبا
|
ناز کردن ز روى نازيبا (اوحدى)
|
|
|
|
٭ .......................................
|
سخت باشد چشم نابينا و درد (سنائى)
|
|
درد حبيب را نتوان گفت با طبيب
|
|
درد، خروار خروار مىآيد مثقال مثقال
مى‌رود٭ |
|
|
نظير:
|
|
|
درد کوه کوه مىآيد کاه کاه مى‌رود
|
|
|
ـ درد کوه مىآيد مو مى‌رود
|
|
|
ـ درد آيد کوه کوه و ذرّه ذرّه کم شود (اخگر)
|
|
|
|
٭ يا: درد خروار مىآيد مثقال مى‌رود
|
|
درد در عالم از فراوان است
|
هر يکى را هزار درمان است (سنائى)
|
|
|
رک: خدا درد داد درمان هم داده
|
|
در درياى آرام همه کس ملّاح است
|
|
|
رک: بر درياى آرام همه کس ملّاح است
|
|
درد دل خودم کم بود غُر غُرِ همسايه هم روش آمد! (عا).
|
|
|
رک: قوزى بالاى قوزم آمد، ببين چه به روزم آمد
|
|
درد را پيش دردمند بگوى
|
|
|
نظير: گفتن از زنبور بى‌حاصل بوَد
|
با يکى در عمر خود ناخورده نيش (سعدى)
|
|
درِ دروازه را مى‌توان بست دهن مردم را نمى‌توان بست
|
|
|
نظير:
|
|
|
به عذر توبه توان رستن از عذاب خداى
|
و ليک مى‌نتوان از زبان مردم رست (سعدى)
|
|
|
ـ کام و دُم مار و نيش کژدم
|
بستن بتوان، نتوان زيان مردم بستن (مشرب)
|
|
|
ـ قفل به دهان مردم نمى‌توان زد
|
|
|
ـ پيچ دهان مردم هرز است
|
|
|
ـ جلو دريا را مى‌شود بست، جلو دهن مردم را نمى‌شود بست
|
|
|
ـ کس از دست جور زبان‌ها نرست (سعدى)
|
|
|
ـ درِ خانه بسته است، گوش فضول باز!
|
|
درد سهل است گر امّيد دوائى باشد٭
|
|
|
نظير: خوش است درد که باشد اميد درمانش (سعدى)
|
|
|
|
٭ هجر خوش باشد اگر چشم توان داشت وصال
|
.................................. (عبيد زاکانى)
|
|
درد عاشق نشود بِهْ به مداواى حکيم٭ |
|
|
نظير: عاشقى دردى است کو را نيست درمان
|
|
|
|
٭ سعدى گفته است:
|
|
|
|
عاشق آن گوش ندارد که نصيحت شنود
|
درد ما نيک نگردد به مداواى حکيم
|
|
درد عشق از تندرستى خوشتر است٭ (سعدى)
|
|
|
|
٭ .........................................
|
مُلک درويشى ز هستى خوشتر است (سعدى)
|
|
در دعوا دستى هم براى آشتى نگهدار
|
|
|
رک: چو بِهْ گشتى طبيب از خود ميازار
|
|
دردِ فقيران همه جائى دواست٭
|
|
|
|
٭ نبض تهيدست نگيرد طبيب
|
............................. (پروين اعتصامى)
|
|
درد، کوه کوه مىآيد کاه کاه مى‌رود
|
|
|
رک: درد خروار خروار مىآيد مثقال مثقال مى‌رود
|
|
درد، کوه مىآيد مو مى‌رود
|
|
|
رک: درد، خروار خروار مىآيد مثقال مثقال مى‌رود
|
|
در دل دوست به هر حيله رهى بايد کرد (نشاط اصفهانى)
|
|
درد مفلسى درمان ندارد٭
|
|
|
رک: مبادا کسى اسير پنجهٔ افلاس
|
|
|
|
٭ منادى مى‌زند در شش جهت بانگ
|
که................................. (عرفى)
|
|
درِ دنيا را نبسته‌اند
|
|
|
نظير:
|
|
|
اميدها در نااميدى است
|
|
|
ـ از پيِ هر شبى بود روزى
|
|
|
ـ خدا وسيله ساز است
|
|
درِ دنيا هميشه به يک پاشنه نمى‌گردد
|
|
|
رک: هميشه در به يک پاشنه نمى‌گردد
|
|
در دنيا يک خوبى مى‌ماند و يک بدى
|
|
|
نظير:
|
|
|
بد و نيک مانَد ز ما يادگار
|
تو تخم بدى تا توانى مکار (فردوسى)
|
|
|
ـ نکوئى کن و از بدى شرم دار (فردوسى)
|
|
در دِه اگر کس است، دو بانگ بس است
|
|
|
رک: آن کس که اهل بشارت است اشارت داند
|
|
درد هر کس به‌قدر طاقت اوست
|
|
|
رک: خدا درد را به اندازهٔ طاقت مى‌دهد
|
|
دردِ هر کس در دلِ خودش است
|
|
|
نظير: غم هر کس در دلِ خودش است
|
|
در دِه کى خوش است؟ کدخدا و برادرش
|
|
|
نظير: دِه براى کدخدا خوب است و برارش
|
|
در دهى که ندارد ريش سفيد، به بُز مى‌گويند عبدالرّشيد!
|
|
|
نظير: در ولايتى که کدخدا ندارد، به بُز مى‌گويند آقا عبدالکريم! (عا).
|
|
|
نيزرک: در حوضى که ماهى نباشد، قورباغه سپهسالار است!
|
|
دردى است دردِ عشق که درمان‌پذير نيست٭
|
|
|
رک: عاشقى دردى است کو را نيست درمان
|
|
|
|
٭زحمت چه مى‌برى به علاج من، اى طبيب
|
.............................. (صغير اصفهانى)
|
|
دردى است دردِ عشق که هيچش طبيب نيست ٭
|
|
|
رک: عاشقى دردى است کو را نيست درمان
|
|
|
|
٭ ........................................
|
گر دردمند عشق بنالد غريب نيست (سعدى)
|
|
درِ ديزى باز است حياى گربه کجاست؟٭
|
|
|
نظير:
|
|
|
درِ مسجد باز است حياى سگ کجا رفته؟
|
|
|
ـ ندارد گربه شرم از ديگِ سرباز (عطّار)
|
|
|
|
٭تمثّل:
|
|
|
|
چه سازم من که در دنياى ناساز
|
ندارد گربه شرم از ديگِ سرباز (عطّار)
|
|
دردى که بى‌دواست، علاجش تحمل است (نظامى)
|
|
در ديگِ ازدواج، فرزند نمک غذاست و زندگى بى او همسنگ عزا
|
|
|
نظير: فرزند ميخ طويلهٔ طلاست و دفع‌کنندهٔ هزار بلا
|
|
در راه عشق مرحلهٔ بعد و قُرب نيست (حافظ)٭
|
|
|
رک: چون قصد حرم باشد، سهل است بيابان‌ها
|
|
|
|
٭ .....................................
|
مى‌بينمت عيان و دعا مى‌فرستمت (حافظ)
|
|
در روشنى آفتاب به نور چراغ حاجت نباشد (سندبادنامه)
|
|
در روى زمين يک دلِ بى‌غم نبوَد (سرخوش تفرشى)
|
|
|
رک: در اين دنيا کسى بى‌غم نباشد
|
|
در رهگذرى نيست که دامى ز بلا نيست٭
|
|
|
|
٭کسى نيست که فتادهٔ آن زلف دوتا نيست
|
....................................... (حافظ)
|
|
دز زمانه کو دلى تا خوش بوَد؟
|
|
|
رک: در اين دنيا کسى بى‌غم نباشد
|
|
در زمستان آبِ شاه و گدا يکى است
|
|
در زمستان آفتاب بالاپوش فقر است
|
|
در زمستان آلو بِهْ از پلو است
|
|
|
نظير:
|
|
|
در زمستان دود به از دم است
|
|
|
ـ آش به زمستان ز گل سورى بِهْ
|
|
|
ـ در زمستان يک جُل بهتر از دسته گل است
|
|
|
ـ در زمستان بهتر از گل پوستين کابلى است
|
|
در زمستان بهتر از گل پوستينِ کابلى است
|
|
|
رک: در زمستان آلو بِهْ از پلو است
|
