التهاب مفصل

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

۱. مفصل داغ، قرمز، متورم و بسیار دردناک و علت آن نامعلوم است.

۲. التهاب به مسکن‌های معمولی مثل آسپیرین و ایبوپروفن جواب نمی‌دهد.

ـ التهاب مفصل نشانهٔ چیست:

انگار در یکی از یکی مفاصلتان بخاری برقی کار گذاشته‌اند. مفصل داغ و قرمز است و می‌سوزد. در واقع، بخاری در کار نیست، بلکه احتمالاً دچار التهاب مفصل شده‌اید. شایع‌ترین نوع التهاب مفصل التهاب استخوانی مفصلی است که در آن، برجستگی‌های ریزی روی بخش استخوانی مفصل پدیدار می‌شود. این برآمدگی‌ها در رباط‌ها، وترها، و ماهیچه‌ها فرو رفته و ایجاد التهاب و تورم می‌‌کنند. نقرس یکی دیگر از التهاب‌های مفصلی است و حملات سوزان التهاب، که اغلب در انگشت بزرگ پا است، ممکن است تا یک هفته دوام بیاورد. این التهاب ناشی از رسوب بلورهای اسید اوریک در مفصل است. چون بدن نمی‌تواند پروتئین پورین و زیادی اسید اوریک را بسوزاند، این مواد در مفصل رسوب‌ کرده و نقرس ایجاد می‌کنند. در برخی موارد، نقرس ارثی است؛ و گاهی نیز از عوارض جانبی بعضی داروها است.

نوع سوم، و کمتر شایع، التهاب مفصل التهاب شبه روماتیسمی مفاصل است. این بیمارئی است که دانشمندان آن را از نوع خود ایمنی می‌نامند و در آن، دستگاه ایمنی بدن مانند حمله به عفونت‌ها، به خود بدن حمله می‌کند. در اینجا، مفصل مورد حمله قرار می‌گیرد. لوپوس هم بیماری خود ایمنی دیگری است که می‌تواند ایجاد التهاب مفصلی کند.

اما یک عفونت واقعی هم می‌تواند باعث التهاب مفصل شود. مثلاً بیماری لایم، که عفونتی باکتریائی ناشی از گزش نوعی کنه است، ممکن است یک یا چند مفصل (اغلب زانو) را ملتهب کند.

دو نوع کمتر شایع التهاب مفصلی نوعی روماتیسم به‌نام درد روماتیسمی ماهیچه‌ها، و التهاب جمود مفصلی مهره‌ها است. و البته وارد شدن ضربه‌ای به زانو (یا هر مفصل دیگر) هم باعث التهاب آن می‌شود. (حتی آسیب قدیمی مفصل هم ممکن است شعله‌ور شود).

ـ درمان التهاب مفصل:

نصف کارهائی که برای بهبود التهاب مفصل می‌شود، جستجوی علت آن است. التهاب ناشی از ضربه معمولاً واضح است. تشخیص سایر علل پیچیده و کار پزشک است. پس هرچه زودتر نزد او بروید. پزشک ممکن است با استفاده از سوزن مخصوص مقداری مایع مفصلی را بیرون بکشد. در این مایع، خون ناشی از ضربه وارد شده به مفصل، باکتری عامل عفونت، بلورهای اسید اوریک یا سرم دیده می‌شود. وجود سرم نشانهٔ شعله‌ور شدن التهاب در اثر ضربهٔ قدیمی است.

التهاب مفاصل بیمارئی است که باید زیر نظر پزشک و برنامهٔ منظم داروئی درمان شود. مفصل را ببندید. بستن تخته‌بند به مفصل یا باندپیچی کشسان آن مفصل دردناک را بی‌حرکت می‌کند. طرز بستن مفصل و امکان حرکت بدون بستن را از پزشک سئوال کنید.

داروها را درست مصرف کنید. التهاب مفاصل به‌خوبی به ترکیبی از داروهای متوترکسات (داروئی قوی برای کاهش تخریب مفصل) و داروهای ضدالتهاب غیر استروئیدی جواب می‌دهد. دسته داروی اخیر توان زیادی برای ایجاد زخم معده دارند. بنابراین، باید طبق دستور پزشک مصرف شوند. اگر درد خیلی آزارنده و ناتوان‌کننده باشد، پزشک ممکن است تا شروع تأثیر متوترکسات داروئی استروئیدی تجویز کند.

ـ تسکین درد نقرس:

برای تسکین درد التهاب حملهٔ حاد نقرس این کارها را انجام دهید. مفصل را استراحت بدهید. مفصل گرفتار را تا آنجا که می‌‌توانید روی چیزی بلند بگذارید و استراحت کنید. حملهٔ نقرس معمولاً چهار تا هفت روز طول می‌کشد. اسید اوریک را کم کنید. با خوردن مقادیر زیاد آب اسید اوریک زیادی بدن را دفع کرده و از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کنید.

داروهای کوتاه مدت بخورید. داروهای انتخابی برای نقرس داروهای ضدالتهابی هستند. این داروها معمولاً برای دورهٔ درمانی کوتاه، یعنی دوران حملهٔ التهاب، تجویز می‌‌شوند. پزشک برای تسکین درد و التهاب گاهی ایندومتاسین تجویز می‌کند. مؤثرترین دارو کولشسین است. اگر حمله بسیار شدید باشد، پزشک ممکن است یک داروی ضدالتهابی استروئیدی، مثل کورتیزون، تجویز کند.

داروهایتان را کنترل کنید. داروهائی که به‌منظور دیگری مصرف می‌کنید، ممکن است باعث حملهٔ نقرس شوند. مثلاً بعضی داروهای مدر ممکن است باعث باقی‌‌ماندن اسید اوریک در بدن شوند. فهرستی از داروهایتان به پزشک نشان دهید تا در صورت لزوم آنها را عوض کند.

پورین نخورید. در بسیاری موارد، نقرس را می‌توان با دارو کنترل کرد. اما نخوردن غذاهای غنی از پورین، گوشت قرمز، هم از بالا رفتن اسید اوریک بدن جلوگیری می‌کند. برای کاهش اسید اوریک پزشک داروی آلوپورینول تجویز می‌کند.

ـ درمان سایر التهاب‌ها:

بیماری لایم با تزریق درون‌سیاهرگی آنتی‌بیوتیک‌ درمان می‌شود. درمان سه تا چهار هفته طول می‌کشد. درد روماتیسمی ماهیچه‌ها با داروهای استروئیدی درمان می‌شود. این داروها را باید سه تا پنج سال بخورید. موارد شدیدتر التهاب مفصل، مثل التهاب شبه روماتیسمی مفاصل، التهاب جمود، مفصلی مهره‌ها و لوپوس نیاز به درمان مداوم پزشکی دارند. پزشک داروها و ورزش‌های لازم را تجویز می‌کند. (رجوع کنید به: درد مفصل، خشک شدن مفصل؛ ورم مفصل).