استفراغ

ـ چه وقت به پزشک مراجعه کنیم:

استفراغ بیش از ۲۴ ساعت طول کشیده است.

ـ استفراغ نشانهٔ چیست:

چه‌چیز باعث بالا آمدن مقدار زیاد غذای خورده شده و مایعات همراه آن می‌شود؟ متأسفانه خیلی چیزها. مرکز کنترل استفراغ در مغز علاوه بر نظارت بر جریان خون و دستگاه گوارش از نظر وجود سم، ناحیه‌ای دارد که تعادل و حواس بویائی، چشائی، و بینائی را زیر نظر می‌گیرد. نتیجهٔ این همکاری مغزی این است: وجود کمترین مقدار سم در بدن می‌تواند همان اثر دیدن یک عمل جراحی بر مغز شما داشته باشد.

استفراغ یک عمل کاملاً پیچیده است. ولی در مقابل یک محرک واقعی، تقریباً قادر به مقابله با استفراغ نیستید. البته عوامل دیگری هم باعث استفراغ می‌شوند، مثلاً پرخوری، مسمومیت و بیماری حرکت و شاید شایع‌تر از همه یک ویروس معدی می‌تواند مرکز استفراغ همیشه بیدار را گول زده و شما را وادار به استفراغ کند. (ولی استفراغ ویروس را از بین نمی‌برد). از علل دیگر استفراغ زخم مزمن گوارشی، سنگ کیسهٔ صفرا، مراحل اولیه آبستنی و شیمی درمانی است.

ـ درمان استفراغ:

رهایش کنید. گرچه استفراغ چیز ناخوشایندی است، ولی هر چه بیشتر جلو آن را بگیرید، ناراحتی طولانی‌تر می‌شود. بهترین کار این است که بگذارید استفراغ کنید. ظرف ۱۲ تا ۲۴ ساعت بعد ناراحتی به‌کلی از بین می‌رود. اگر باز هم دچار استفراغ شدید، نزد پزشک بروید.

مایعات بیاشامید. با استفراغ مقدار زیادی مایع از دست می‌دهید و بدن بی‌آب می‌شود. کمی بعد از استفراغ باید این کمبود مایعات را با خوردن آب، آب معدنی، و چیزهای دیگر جبران کنید. سعی کنید مایعات دارای قند بنوشید. قند به جذب آب کمک می‌کند. اگر بعد از نوشیدن باز هم استفراغ کردید، چند ساعت صبر کنید تا تهوع فروکش کند و بعد دوباره مایعات بخورید.

چیزی نخورید. از خوردن چیزهای جامد خودداری کنید تا لااقل شش ساعت از استفراغ بگذرد. بعد از آن هم این نخوردن را با پرخوری جبران نکنید. باید به‌تدریج رژیم غذائی خود را از سر بگیرید. با چیزهائی مثل برنج، نان سوخاری، و موز شروع کنید. از روز دوم تقریباً می‌توانید همه چیز بخورید.

لبنیات نخورید. به‌جز در هنگام وجود اسهال بعد از استفراغ، بهتر است تا چند روز از خوردن لبنیات خودداری کنید. استفراغ، مخصوصاً اگر در اثر ویروس باشد، موقتاً توانائی هضم قند شیر را از بین می‌برد. سالیسیلات بیسموت بخورید. خوردن آرام‌کننده‌های بدون نسخهٔ معده مثل شربت پپتو - بیسمول به معده آرامش می‌بخشد. ضد اسید بخورید. استفراغ ناشی از وجود زخم گوارشی گاهی با خوردن قرص یا شربت ضداسید آرام می‌گیرد.

آدامس بجوید. جویدن آدامس، که برای رفع گوش درد در مسافرت هوائی توصیه می‌شود، به جلوگیری از استفراغ ناشی از آن هم کمک می‌کند. دارو بخورید. در موارد شدید استفراغ، مثلاً در درمان سرطان، پزشک داروهای ضدتهوع تجویز می‌کند. رجوع کنید به: تهوع.