دليل شروع مکيدن انگشت

غريزه مکيدن به نوزاد بقاء مى‌دهد. با توجه به ابزارهاى موجود و به کمک سونوگرافى مى‌دانيم که بسيارى از بچه‌ها در رحم مادر نيز انگشت مى‌مکند و بسيارى از بچه‌ها به هنگام تولد پينه‌هائى روى انگشت شست، ساير انگشت‌ها، مچ‌ها و دست‌هاى خود دارند. اما چرا بچه‌ها بعد از تولد نيز انگشت مى‌مکند؟ با توجه به بررسى‌هاى به‌عمل آمده، در فرهنگ‌هائى که بچه‌ها بيشتر از پستان مادر خود شير مى‌خورند، ميزان مکيدن انگشت کمتر است. از جمله در جامعه قبيله‌اى کونگ ساتر که در صحراى کالاهارى زندگى مى‌کنند، مادرها فرزندان خود را در تمام مدت روز در کيسه‌اى با خود حمل مى‌کنند و شب هنگام با آنها به رختخواب مى‌روند. در مدت روز کودک مى‌تواند هرگاه که بخواهد از سينه مادر خود شير بمکد. متخصصان به اين نتيجه رسيده‌اند که کودک در اين شرايط مى‌تواند نياز خود را ارضاء کند. در نتيجه کودکان کونگ‌ نيازى به مکيدن انگشت ندارند. اما نوزادان سرزمين‌هاى صنعتى معمولاً نمى‌توانند هر وقت خواستند سينه مادر خود را بمکند و شايد اين يکى از دلايل مکيدن شست و انگشت از سوى آنها است. در واقع کودک با مکيدن انگشت به احساسى از آرامش مى‌رسد.

دليل شروع مکيدن انگشت

بسيارى از بچه‌ها وقتى در رحم مادر خود هستند شست مى‌مکند. اين بچه‌ها بلافاصله بعد از تولد نيز اقدام به مکيدن انگشت مى‌کنند. در مواقعى براى اينکه کودک انگشت بمکد فرصتى لازم است، علت آن اين است که کودک هنوز از هماهنگى لازم براى رساندن دست به دهان خود برخوردار نيست. اما در حدود سه ماهگى بچه‌ها دست‌هاى خود را کشف مى‌کنند و پيوسته با آنها بازى مى‌کنند. با يک دست، دست ديگر خود را مى‌گيرند، آنها را باز و بسته مى‌کنند و البته مزه آن را هم مى‌چشند. اينگونه، جستجو شروع مى‌شود. از اين زمان به بعد دست کودک به هر چه برسد آن را در دهان خود مى‌گذارد. مکيدن در نوزاد‌ها، تحريکى به آنها مى‌دهد که براى دستگاه اعصاب مرکزى آنها ضرورت دارد. اينها رفتارهائى طبيعى هستند که به بچه‌ها امکان مى‌دهد تا درجه حرارت، بافت، رنگ، شکل، اندازه و حدود را شناسائى کنند.

در اين اوقات تفحص، بسيارى از کودکان به اين نتيجه مى‌رسند که مکيدن انگشت به اندازه مکيدن از سرشيشه شير با مکيدن سينه مادر لذت‌بخش است. براى کودک، مکيدن انگشت به تجربه غذا خوردن شباهت دارد. مکيدن به کودک احساسى از آرامش مى‌دهد. از آن گذشته انگشت و شست چيزى است که هميشه با آنها است. ديرى نمى‌گذرد که مکيدن انگشت حالت خودبه‌خودى پيدا مى‌کند. بچه‌ها بى‌آنکه متوجه باشند شست مى‌مکند.

در حالى‌که بسيارى از بچه‌ها انگشت مى‌مکند، بسيارى هم اين کار را نمى‌کنند. بعضى از بچه‌ها هم تا مدت‌ها بعد از تولد انگشت نمى‌مکند و بعداً دست به اين کار مى‌زنند. براى اطلاع از اينکه چرا بچه‌ها شروع به مکيدن انگشت مى‌کنند بايد به منافع آن براى بچه‌ها توجه کرد. بايد ديد چه عواملى بچه‌ها را براى اين کار تشويق مى‌کند.

مزاياى مکيدن انگشت

مکيدن انگشت به نوزادان کمک مى‌کند تا خود را با دنياى جديد خود طبيق دهند. قبل از تولد، بدن مادر تمام نيازهاى جنين او را برآورده مى‌سازد. جنين گرم نگه داشته مى‌شود، تغذيه مى‌شود، راحت است و حمايت مى‌شود. هنگام ورود به جهان، تغييرات چشمگيرى اتفاق مى‌افتد. نوزاد ناگهان در معرض محرک‌هائى مانند سرما، گرسنگى، نور، تاريکى و سر و صدا قرار مى‌گيرد. همه اين تغييرات عجيب و حيرت‌انگيز هستند و مى‌توانند دستگاه عصبى کودک تازه تولد يافته را تحت فشار قرار بدهند. نتيجه آن مى‌شود که کودک پريشان خاطر گريه کند. مکيدن انگشت به کودک احساسى از کنترل مى‌‌دهد؛ به او کمک مى‌کند تا به آرامش برسد و از شر ساير محرک‌ها در امان بماند. وقتى کودک به آرامش مى‌رسد به سادگى به خواب مى‌رود. مکيدن انگشت به همضم غذا، تنفس و ضربان نبض او کمک مى‌کند. از اين رو کودکانى که انگشت مى‌مکند به احساسى از امنيت و راحتى مى‌رسند، خوب غذا مى‌خورند، خوب مى‌خوابند و به‌نظر مى‌رسد که راحت و راضى هستند.

تفاوت‌هاى جنسيتى

به‌نظر مى‌رسد مکيدن انگشت در دخترها شايع‌تر از پسرها است. با توجه به بررسى شخصى‌ام روى ۷۲۳ کودک که با عادت بلند مدت مکيدن انگشت رو‌به‌رو بودند ۴۸۹ نفر آنها دختر و ۲۳۴ نفر پسر بودند. در واقع بررسى‌هائى که در فاصله‌ سال‌هاى ۱۹۶۲ تا ۱۹۹۴ انجام گرفت نشان داد که دخترها بيش از پسرها انگشت مى‌مکند. کسى دليل اين را نمى‌داند، اما بعضى معتقد هستند که وقتى پسرها بزرگ‌تر مى‌شوند در مقايسه با دخترها فعال‌تر مى‌گردند و بنابراين تمايل چندانى به مکيدن انگشت ندارند.

تقليد و مکيدن انگشت

گفته مى‌شود که تقليد صميمى‌ترين نوع چاپلوسى است. اين رفتار خيلى زود در بچه‌ها شروع مى‌شود و بعد در تمام دوران کودکى و نوجوانى ادامه پيدا مى‌کند. نوزادان و کودکان نوپا مانند اسفنج‌هاى کوچکى هستند که هر چه را ببينند جذب مى‌کنند. از روى اعمال و رفتار بزرگ‌ترها تقليد مى‌کنند و اين کار به آنها احساس تعليق مى‌دهد، برقرارى ارتباط را در آنها تشويق مى‌کند و مهارت‌هاى جديد را به آنها مى‌آموزد. کودکان کم سال نه تنها از پدر و مادر خود بلکه از همبازى‌هاى خود تقليد مى‌کنند و اين ممکن است سبب شود تا آنها رفتار مکيدن انگشت را فرا بگيرند.

مکيدن انگشت اغلب زمانى شروع مى‌شود که کودک از کودک ديگرى که انگشت مى‌مکد تقليد مى‌کند. از آنجائى که بسيارى از بچه‌هاى پيش‌دبستانى انگشت مى‌مکند و ميليون‌ها نفر از اين بچه‌ها به مهدکودک و کودکستان فرستاده مى‌شوند، به سادگى مى‌توان متوجه شد که چگونه ساير بچه‌ها ممکن است از بچه‌هاى ديگر تقليد کنند.

در واقع مکنيدن انگشت محدود به کودکان دو، سه ساله در مهدکودک‌ها نيست. حتى بچه‌هاى کلاس‌هاى مقدماتى ممکن است به تقليد از ساير بچه‌ها انگشت بمکند.

هرگز غيرمعمولى نيست که ببينيم چندين کودک در يک خانواده عادت جويدن انگشت داشته باشند. اين نتيجه تقليد يک کودک از ديگر است. بچه‌ها معمولاً وقتى کودک جديدى به جمع خانواده اضافه مى‌شود، شروع به مکيدن انگشت مى‌کنند. ممکن است بسيارى از بچه‌هاى بزرگ‌تر هم تحريک شوند چنين کارى بکنند، علت آن اين است که مى‌خواهند به همان اندازه که به نوزاد توجه مى‌شود به آنها نيز توجه گردد. ممکن است حتى کودک بخواهد با شيشه شير بخورد يا پستانک بمکد. گاه عکس اين حالت اتفاق مى‌افتد. کودکان دو، سه ساله نوپائى که از بچه‌هاى بزرگ‌تر تقليد مى‌کنند، بزرگ‌ترهاى آنها را دنبال مى‌کنند و مانند آنها رفتار مى‌نمايند.

استفاده از پستانک

اشتباه بزرگى است که گمان مى‌کنند کودکى که پستانک مى‌مکد به‌ندرت انگشت و شست خود را مى‌مکد. بسيارى گمان مى‌کنند مکيدن پستانک براى نمکيدن انگشت کفايت مى‌کند. با توجه به اطلاعات و ارقام و آمارى که از روى ۷۲۳ کودک جمع‌آورى کرده‌ام، ۲۴۳ يا ۳۴ درصد، مکيدن انگشت را با تجربهٔ مکيدن پستانک، شروع کردند. با توجه به گفته‌هاى والدين اين بچه‌ها، آنها در شروع تنها پستانک مى‌جويدند. وقتى بچه‌هائى که پستانک مى‌مکيدند از مهارت حرکتى کافى برخوردار مى‌شدند تا بتوانند شست و انگشت دست خود را به دهان خود برسانند، هرگاه پستانک در اختيار آنها نبود انگشت مى‌مکيدند. به هر صورت انگشت و شست مکيدن آنها ساده‌تر است. همين مطلب را در کودکانى مشاهده مى‌کنيم که پدر و مادر آنها ناگهان تصميم گرفتند پستانک را از آنها بگيرند. در اين کودکان انگشت و شست بلافاصله جايگزين پستانک شده است. بچه‌‌ها حتى ممکن است زبان، لب‌ها، پتو و يا وسايل ديگر را بمکند. اگر فرزند شما پستانک مى‌مکد بهتر اين است که اين پستانک را به‌تدريج از او بگيريد. مراقب باشيد که از مصرف بيش از اندازه پستانک خوددارى نمائيد.