سه شنبه, ۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 23 April, 2024
مجله ویستا

نوروپاتی‌ محیطی‌ (نوریت‌ محیطی‌) ـ peripheral neuropathy


نوروپاتی‌ محیطی‌ (نوریت‌ محیطی‌) گروهی‌ از علایم‌ ناشی‌ از اختلالات‌ اعصاب‌ حسی‌ یا حركتی‌. همه‌ اعصاب‌ منتهی‌ به‌ عضلات‌، عروق‌ خونی‌ و پوست‌ ممكن‌ است‌ درگیر شوند. نوروپاتی‌ محیطی‌ معمولاً انگشتان‌ دست‌ و پا، دست‌، پا، قسمت‌های‌ پایینی‌ اندام‌های‌ فوقانی‌ و تحتانی‌ را درگیر ساخته‌ و ممكن‌ است‌ با اختلال‌ كنترل‌ ادرار یا مدفوع‌ همراه‌ باشد.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. گزگز و كرختی‌ كه‌ از دست‌ها و پاها شروع‌ شده‌ و به‌ تدریج‌ گسترش‌ می‌یابد.
۲. ضعف‌ عضلانی‌ تدریجی‌ در سراسر بدن‌ به‌ صورت‌ یك‌ طرفه‌ یا دو طرفه‌. این‌ عارضه‌ در نواحی‌ مشابه‌ در دو طرف‌ ( قرینه‌ ) بروز می‌كند.
۳. درد تیركشنده‌ كه‌ اغلب‌ شب‌ها بدتر است‌. درد با لمس‌ یا تغییرات‌ درجه‌ حرارت‌ بدتر می‌شود.
۴. زخم‌های‌ بدون‌ درد برروی‌ انگشتان‌ دست‌ یا پا
۵. پوست‌ خشك‌ رنگ‌ پریده‌ و حساس‌ به‌ لمس‌
۶. كاهش‌ وزن‌ كمردرد شدید یا بی‌اختیاری‌ ادرار یا مدفوع‌، در صورتی‌ كه‌ نوروپاتی‌ ناشی‌ از بیماری‌ دیسك‌ بین‌ مهره‌ای‌ باشد.
ـ علل‌ بیماری:
۱. تغذیه‌ نامناسب‌
۲. اختلالات‌ سوءجذب‌
۳. واكنش‌های‌ خودایمنی‌
۴. ضربه‌ یا فشار برروی‌ یك‌ عصب‌
۵. استفراغ‌ بیش‌ از حد، از قبیل‌ استفراغ‌ اوایل‌ بارداری‌
۶. كم‌كاری‌ تیرویید
۷. پورفیری‌ حاد
۸. عارضه‌ دیالیز
۹. پارگی‌ دیسك‌ بین‌ مهره‌ای‌
۱۰. بعضی‌ اختلالات‌ ارثی‌
۱۱. عارضه‌ یك‌ بیماری‌ زمینه‌ای‌، نظیر دیابت‌ شیرین‌، اعتیاد به‌ الكل‌، كمبود ویتامینی‌، كم‌خونی‌ ناشی‌ از كمبود ویتامین‌ ـ ب‌12 یا اختلالات‌ تیرویید
۱۲. واكنش‌ به‌ داروها یا مواد شیمیایی‌ از قبیل‌ امتین‌، هگزوباربتیال‌، كلربوتانول‌، سولفانامیدها، فنی‌توئین‌، نیتروفورانتوئین‌، فلزات‌ سنگین‌، مونوكسیدكربن‌، حلال‌ها، یا سموم‌ صنعتی‌. گاهی‌ تداخل‌ اثر داروهای‌ تجویز شده‌ برای‌ افراد دچار بیماری‌های‌ قلبی‌ ـ عروقی‌ سبب‌ این‌ علایم‌ می‌شود.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. بزرگسالان‌ بالای‌ 60 سال‌
۲. تماس‌ با مواد شیمیایی‌ ذكر شده‌ در بالا در قسمت‌ «علل‌»
۳. تغذیه‌ نامناسب‌، نظیر اعتیاد به‌ الكل‌
۴. كنترل‌ نامطلوب‌ بیماری‌ دیابت‌
۵. سابقه‌ خانوادگی‌ نوروپاتی‌
۶. مصرف‌ داروهای‌ ذكر شده‌ در بالا در قسمت‌ «علل‌»، به‌ خصوص‌ مصرف‌ چند نوع‌ از این‌ داروها
ـ پیشگیری‌:
تا حدامكان‌ از موارد ذكر شده‌ در قسمت‌ «علل‌» و «عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر» اجتناب‌ كنید.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
موارد خفیف‌ با تشخیص‌ و درمان‌ علت‌ زمینه‌ای‌ قابل‌ علاج‌ است‌. موارد شدید ممكن‌ است‌ غیرقابل‌ علاج‌ باشد، ولی‌ در این‌ موارد نیز درمان‌ به‌ بهبود علایم‌ كمك‌ می‌كند.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
درد مزمن‌ و ناتوانی‌
ـ درمان‌:
۱. بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ آزمایش‌های‌ خون‌، ادرار، اندازه‌گیری‌ سطح‌ ویتامین‌ ـ ب‌12 سرم‌، آزمایش‌های‌ تیرویید و بررسی‌ مایع‌ نخاع‌؛ رادیوگرافی‌؛ نوار عضله‌ (بررسی‌ اختلالات‌ عصب‌ عضله‌ از طریق‌ ثبت‌ فعالیت‌ الكترویكی‌ عضلات‌) و بررسی‌های‌ هدایت‌ عصبی‌ باشد.
۲. مهمترین‌ جنبه‌ درمانی‌ عبارتست‌ از شناسایی‌ علت‌ زمینه‌ای‌ نوروپاتی‌ و اصلاح‌ آن‌ در صورت‌ امكان‌. به‌ عنوان‌ مثال‌، شناسایی‌ و حذف‌ مواد سمی‌، اصلاح‌ كمبودهای‌ تغذیه‌ای‌ یا خودداری‌ از مصرف‌ الكل‌
۳. تمرین‌های‌ بازخورد زیستی‌ برای‌ آموزش‌ دادن‌ روش‌های‌ آسوده‌سازی‌ ممكن‌ است‌ برای‌ تخفیف‌ درد سودمند باشد.
۴. معاینه‌ دست‌ها و پاها هر روز توسط‌ خود بیمار برای‌ یافتن‌ زخم‌ها احتمالی‌
۵. تمیز نگه‌داشتن‌ پاها و كوتاه‌كردن‌ ناخن‌های‌ پا در حد مناسب‌ و استفاده‌ از كفش‌ با اندازه‌ مناسب‌
۶. جراحی‌ برای‌ كاهش‌ فشار برروی‌ عصب‌، اگر عصب‌ تحت‌ فشار باشد.
ـ داروها:
برای‌ درد خفیف‌ استفاده‌ از داروهای‌ بدون‌ نسخه‌ نظیر آسپیرین‌ یا استامینوفن‌ ممكن‌ است‌ كافی‌ باشد. داروهایی‌ برای‌ درمان‌ بیماری‌ زمینه‌ای‌ ممكن‌ است‌ تجویز شود.
ـ فعالیت‌:
اگرنوروپاتی‌ محیطی‌ در فعالیت‌های‌ طبیعی‌ اختلال‌ ایجاد كرده‌ باشد درمان‌ فیزیكی‌ ممكن‌ است‌ سودمند باشد. در صورت‌ وجود اختلال‌ در حفظ‌ تعادل‌، استفاده‌ از عصا یا سایر وسایل‌ حمایتی‌ هنگام‌ راه‌ رفتن‌ توصیه‌ می‌گردد. نصب‌ نرده‌ در نزدیك‌ وان‌ حمام‌ (به‌ عنوان‌ تكیه‌گاه‌ دست‌ برای‌ جلوگیری‌ از لیز خوردن‌)
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌. مكمل‌های‌ ویتامینی‌ و موادمعدنی‌ احتمالاً لازم‌ خواهد بود. مصرف‌ پیریدوكسین‌ (ویتامین‌ ـ ب‌6) ممكن‌ است‌ سودمند باشد.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
اگر علایم‌ (به‌ خصوص‌ ضعف‌ عضلانی‌) با وجود درمان‌ تداوم‌ یافته‌ یا بدتر شود. بروز یك‌ ساییدگی‌ یا یك‌ زخم‌ باز.


همچنین مشاهده کنید