پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

یبوست‌ ـ constipation


یبوست‌ عبارت‌ است‌ از اجابت‌ مزاج‌ دشوار، ناراحت‌كننده‌، یا با فاصله‌ زیاد، كه‌ سفت‌ و خشك‌ باشد. در بسیاری‌ از مردم‌، یبوست‌ خطری‌ به‌ همراه‌ ندارد، اما گاهی‌ شاید نشان‌ دهنده‌ یك‌ بیماری‌ زمینه‌ای‌ باشد.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. سفتی‌ مدفوع‌
۲. زور زدن‌ به‌ هنگام‌ اجابت‌ مزاج‌
۳. درد یا خونریزی‌ به‌ هنگام‌ اجابت‌ مزاج‌
۴. احساس‌ عدم‌ دفع‌ كامل‌ پس‌ از اجابت‌ مزاج‌
۵. اجابت‌ مزاج‌ در افراد مختلف‌، متفاوت‌ است‌.
ـ علل‌ بیماری:
۱. ناكافی‌ بودن‌ نوشیدن‌ مایعات‌
۲. عدم‌ فعالیت‌؛ افسردگی‌
۳. كم‌كاری‌ تیرویید؛ زیاد شدن‌ كلسیم‌ خون‌
۴. شقاق‌ و زخم‌ مقعدی‌
۵. نارسایی‌ مزمن‌ كلیه‌
۶. كمردرد
۷. سرطان‌ روده‌ بزرگ‌ یا راست‌ روده‌
۸. نشانگان‌ روده‌ تحریك‌پذیر (كولیت‌ عصبی‌)
۹. ناكافی‌ بودن‌ فیبر در رژیم‌ غذایی‌. فیبر باعث‌ حجیم‌ شدن‌ مدفوع‌ و نگهداری‌ آب‌ در آن‌ می‌شود و به‌ این‌ ترتیب‌ مدفوع‌ نرم‌ و به‌ راحتی‌ دفع‌ می‌شود.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. استرس‌
۲. پشت‌ میزنشینی‌ و عدم‌ تحرك‌
۳. وجود یك‌ بیماری‌ كه‌ نیازمند استراحت‌ كامل‌ در رختخواب‌ باشد.
۵. مصرف‌ بعضی‌ از داروها، از جمله‌ بلادونا، مسدودكننده‌های‌ كانال‌ كلسیم‌، مسدودكننده‌های‌ بتا آدرنرژیك‌، ضدافسردگی‌های‌ سه‌ حلقه‌ای‌، مخدرها، آتروپین‌، آهن‌، و داروهای‌ ضد اسید.
ـ پیشگیری‌:
یك‌ رژیم‌ غذایی‌ متعادل‌ و پر از فیبر غذایی‌ داشته‌ باشید. به‌ طور منظم‌ ورزش‌ كنید. روزانه‌ حداقل‌ 8 لیوان‌ آب‌ بنوشید.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
معمولاً با ورزش‌، رژیم‌ غذایی‌، و نوشیدن‌ مایعات‌ به‌ اندازه‌ كافی‌، خوب‌ می‌شود.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. یبوست‌ مزمن‌
۲. كولیت‌ اسپاستیك‌؛ انسداد روده‌
۳. افتادگی‌ رحم‌ یا راست‌ روده‌
۴. فتق‌ به‌ علت‌ زورزدن‌ بیش‌ از حد
۵. بواسیر؛ وابستگی‌ به‌ مسهل‌ها (یعنی‌ بدون‌ آنها بیمار همواره‌ یبوست‌ دارد).
ـ درمان‌:
خود را به‌ یك‌ وقت‌ مشخص‌ در روز برای‌ اجابت‌ مزاج‌ عادت‌ دهید. بهترین‌ موقع‌ معمولاً در عرض‌ یك‌ ساعت‌ پس‌ از صبحانه‌ است‌. به‌ هنگام‌ اجابت‌ مزاج‌ عجله‌ نكنید. حداقل‌ ۱۰ دقیقه‌ بنشینید، بدون‌ توجه‌ به‌ این‌ كه‌ اجابت‌ مزاج‌ انجام‌ گرفته‌ است‌ یا خیر. نوشیدن‌ آب‌ داغ‌، چای‌، یا قهوه‌ ممكن‌ است‌ به‌ تحریك‌ روده‌ كمك‌ كند. اگر یبوست‌ ۴-۳ روز ادامه‌ پیدا كند، می‌توانید از تنقیه‌ یك‌ بار مصرف‌ برای‌ رفع‌ موقتی‌ آن‌ استفاده‌ كنید. اگر مایل‌ نیستید از محصولات‌ تنقیه‌ تجاری‌ استفاده‌ كنید، می‌توانید این‌ كار را بكنید: یك‌ حصیر یا كفی‌ را در وان‌ یا كف‌ حمام‌ پهن‌ كنید؛ یك‌ كیسه‌ تنقیه‌ را با آب‌ ولرم‌ پر كنید؛ كیسه‌ تنقیه‌ را طوری‌ آویزان‌ كنید كه‌ ارتفاع‌ آن‌ بیشتر از حدود ۷۵ سانتیمتر از كف‌ حمام‌ نباشد؛ به‌ پهلوی‌ چپ‌، روی‌ حصیر یا كفی‌ دراز بكشید؛ نوك‌ تنقیه‌ را به‌ ملایمت‌ در مقعد فرو كنید؛ اجازه‌ دهید آب‌ به‌ آهستگی‌ وارد شود. اگر احساس‌ ناراحتی‌ كردید، جریان‌ آب‌ را موقتاً قطع‌ كنید تا درد بر طرف‌ شود. سپس‌ جریان‌ آب‌ را دوباره‌ برقرار سازید؛ اجازه‌ دهید حدود یك‌ لیتر آب‌ وارد شود؛ اجازه‌ دهید مایع‌ بماند تا زمانی‌ كه‌ احساس‌ ناراحتی‌ كنید، سپس‌ برای‌ اجابت‌ مزاج‌ بنشینید.
ـ داروها:
برای‌ یبوست‌ گاه‌گاهی‌ می‌توانید از نرم‌كننده‌ مدفوع‌، یا مسهل‌ها یا تنقیه‌های‌ با اثر خفیف‌ استفاده‌ كنید. از مسهل‌ها یا تنقیه‌ها مرتب‌ استفاده‌ نكیند، زیرا پس‌ از مدتی‌ ممكن‌ است‌ بدون‌ مصرف‌ آنها همواره‌ یبوست‌ داشته‌ باشید. از مصرف‌ مسهل‌های‌ قوی‌ مثل‌ نمك‌های‌ اپسوم‌ خودداری‌ كنید. بهترین‌ مواد مسهل‌، حجیم‌كننده‌های‌ مدفوع‌ مثل‌ سبوس‌، پسیلیوم‌، پلی‌كاربوفیل‌، و متیل‌ سلولز هستند.
ـ فعالیت‌:
ورزش‌ منظم‌ و آمادگی‌ جسمانی‌ مناسب‌ می‌تواند باعث‌ تحریك‌ روده‌ شوده‌ و به‌ حفظ‌ یك‌ برنامه‌ منظم‌ اجابت‌ مزاج‌ كمك‌ كند.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
روزانه‌ حداقل‌ 8 لیوان‌ آب‌ بنوشید. در رژیم‌ غذایی‌ خود موادی‌ مثل‌ سبوس‌، و میوه‌ها و سبزیجات‌ خام‌، كه‌ باعث‌ حجیم‌ شدن‌ مدفوع‌ می‌شوند، را بگنجانید. از مصرف‌ غلات‌ و نان‌ تصفیه‌ شده‌ (بدون‌ سبوس‌)، نان‌ روغنی‌ یا شیرینی‌ آردی‌، و شكر خودداری‌ كنید.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
اگر یبوست‌ علی‌رغم‌ مراقبت‌های‌ معمول‌ ادامه‌ یابد، خصوصاً اگر تغییری‌ در الگوی‌ طبیعی‌ اجابت‌ مزاج‌ شما به‌ وجود آمده‌ باشد. توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ تغییر در الگوی‌ اجابت‌ مزاج‌ ممكن‌ است‌ یكی‌ از علایم‌ اولیه‌ سرطان‌ روده‌ بزرگ‌ باشد. اگر به‌ همراه‌ یبوست‌، علایمی‌ مثل‌ تب‌ یا درد شدید شكمی‌ وجود داشته‌ باشد.


همچنین مشاهده کنید