جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا

ناسازگاری‌ جنین‌ ـ Rh incompatibility


ناسازگاری‌ Rh جنین‌ (اریتروبلاستوزیس‌ فتالیس‌) ناسازگاری‌ بین‌ گروه‌ خونی‌ مادر و جنین‌ كه‌ منجر به‌ تخریب‌ گلبول‌های‌ قرمز جنین‌ (كم‌خونی‌ همولیتیك‌) در طی‌ بارداری‌ و پس‌ از تولد در اثر پادتن‌های‌ منتقله‌ از خون‌ مادر می‌شود.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. كاهش‌ رشد جنین‌
۲. كاهش‌ حركت‌ جنین‌
۳. رنگ‌پریدگی‌
۴. كبودی‌ یا نقاط‌ خونریزی‌ در پوست‌ (بدون‌ توجیه‌)
۵. تورم‌ بافتی‌ (ادم‌)
۶. مشكل‌ تنفسی‌
۷. تشنج‌
۸. نبود حركت‌ طبیعی‌ در نوزاد
۹. ضعیف‌ بودن‌ رفلكس‌های‌ نوزادی‌
۱۰. یرقان‌ (زردی‌ چشم‌ها و پوست‌) كه‌ در طی‌ 24 ساعت‌ اول‌ پس‌ از تولد بروز می‌كند.
ـ علل‌ بیماری:
اگر مادر دارای‌ گروه‌ خون‌ Rh منفی‌ و پدر Rh مثبت‌ باشد جنین‌ ممكن‌ است‌ گروه‌ خونی‌ Rh مثبت‌ داشته‌ باشد. در طی‌ زایمان‌ این‌ نوزاد، مقدار اندكی‌ از خون‌ نوزاد از طریق‌ جفت‌ وارد جریان‌ خون‌ مادر می‌شود و در نتیجه‌ بدن‌ مادر شروع‌ به‌ تولید پادتن‌هایی‌ بر ضد Rh مثبت‌ می‌كند. این‌ پادتن‌ها پس‌ از زایمان‌ تولید می‌شوند. بنابراین‌ بچه‌ اول‌ دچار مشكلی‌ نمی‌شود ولی‌ در بارداری‌های‌ بعدی‌ این‌ پادتن‌های‌ موجود در خون‌ مادر با عبور از جفت‌ گلبول‌های‌ قرمز جنین‌ را تخریب‌ می‌كنند. كم‌خونی‌ ناشی‌ از این‌ پدیده‌ ممكن‌ است‌ آنقدر شدید باشد كه‌ باعث‌ مرگ‌ جنین‌ گردد. اگر جنین‌ زنده‌ بماند، پادتن‌ها می‌توانند در طی‌ فرآیند زایمان‌ به‌ بدن‌ نوزاد انتقال‌ یافته‌ و باعث‌ ایجاد یرقان‌ (زردی‌) و سایر علایم‌ در مدت‌ كوتاهی‌ پس‌ از تولد گردند.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
همه‌ بارداری‌های‌ پس‌ از بارداری‌ اول‌ با جنین‌ دارای‌ گروه‌ خون‌ متفاوت‌ از نظر Rh با مادر، سابقه‌ تزریق‌ خون‌. خون‌های‌ تزریقی‌ ممكن‌ است‌ حاوی‌ گروه‌های‌ خونی‌ ناسازگار باشند بدون‌ آنكه‌ تشخیص‌ داده‌ شوند.
ـ پیشگیری‌:
شركت‌ در برنامه‌ مراقبت‌های‌ قبل‌ از زایمان‌ در سراسر بارداری‌. توجه‌ پزشكی‌ در مراحل‌ اولیه‌ بارداری‌ جهت‌ تعیین‌ خطر ناسازگاری‌ Rh ضروری‌ است‌. تزریق‌ گاماگلوبولین‌ اختصاصی‌ ضد Rh (روگام‌) به‌ مادر در هفته‌ 28 بارداری‌ و در طی‌ 72 ساعت‌ پس‌ از زایمان‌، سقط‌ یا بارداری‌ نابجا. این‌ كار از تشكیل‌ پادتن‌هایی‌ كه‌ ممكن‌ است‌ جنین‌های‌ بعدی‌ را تحت‌ تأثیر قرار دهند پیشگیری‌ می‌كند. اگر به‌دلیل‌ بالا بودن‌ عیار این‌ پادتن‌ها در مادر آمنیوسنتز ضرورت‌ یابد، این‌ اقدام‌ از هفته‌ 28 بارداری‌ باید شروع‌ شود.
ـ عواقب‌ موردانتظار:
با تشخیص‌ فوری‌ این‌ اختلال‌ می‌توان‌ با تعویض‌ خون‌ از آسیب‌ نوزاد پیشگیری‌ كرد.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
آسیب‌ عصبی‌ دایمی‌، نظیر فلج‌ مغزی‌ یا از دست‌ دادن‌ شنوایی‌ (به‌ندرت‌)، واكنش‌ به‌ تزریق‌ خون‌.
ـ درمان‌:
۱. آزمایش‌هایی‌ جهت‌ تعیین‌ گروه‌ خون‌ مادر، پدر و نوزاد، اندازه‌گیری‌ میزان‌ پادتن‌های‌ ضد Rh در مادر و شناسایی‌ كم‌خونی‌ همولیتیك‌ در نوزاد
۲. آمنیوسنتز (مقدار كمی‌ مایع‌ آمنیوتیك‌ از داخل‌ كیسه‌ آمنیون‌ كه‌ اطراف‌ جنین‌ داخل‌ رحم‌ را احاطه‌ كرده‌ است‌ جهت‌ اقدامات‌ تشخیصی‌ با سوزن‌ بیرون‌ كشیده‌ می‌شود)
۳. تزریق‌ خون‌ به‌ جنین‌ در داخل‌ رحم‌ (گاهی‌)
۴. تعویض‌ كامل‌ خون‌ جنین‌ پس‌ از تولد
۵. بستری‌ در بیمارستان‌. نوزاد تا دو هفته‌ پس‌ از تعویض‌ خون‌ در بیمارستان‌ می‌ماند. اگر مادر دارای‌ گروه‌ خون‌ Rh منفی‌ باشد.
۶. این‌ موضوع‌ را در هر مراجعه‌ پزشكی‌ باید با پزشك‌ یا فرد مسؤول‌ مراقبت‌های‌ پزشكی‌ در میان‌ بگذارد. این‌ موضوع‌ باید حتماً در سوابق‌ پزشكی‌ فرد ثبت‌ شود.
۷. مادر باید از یك‌ دستبند یا گردنبند هشداردهنده‌ طبی‌ كه‌ حاوی‌ مشكلات‌ طبی‌ اوست‌ استفاده‌ كند.
ـ داروها:
اگر مادر باردار دارای‌ گروه‌ خون‌ Rh منفی‌ باشد، گاماگلوبولین‌ ضد Rh در هفته‌ 28 بارداری‌ و در طی‌ 72 ساعت‌ پس‌ از زایمان‌ یا ختم‌ بارداری‌ به‌ هر شكل‌ دیگر به‌ وی‌ تزریق‌ خواهد شد. همچنین‌ ممكن‌ است‌ عیار پادتن‌ها در طی‌ بارداری‌ اندازه‌گیری‌ شود تا مشخص‌ شود بدن‌ مادر پادتن‌ ضد Rh تولید می‌كند یا خیر.
ـ فعالیت‌:
پس‌ از درمان‌ محدودیتی‌ وجود ندارد.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
تغذیه‌ نوزاد مانند حالت‌ طبیعی‌ می‌تواند از پستان‌ مادر یا شیشه‌ باشد.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. تب‌
۲. یرقان‌
۳. كم‌اشتهایی‌ یا وزن‌گیری‌ ضعیف‌
۴. گریه‌ بیش‌ از حد كه‌ با بغل‌ كردن‌ نوزاد نیز متوقف‌ نمی‌شود.


همچنین مشاهده کنید