جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا

عدم‌ تعادل‌ پتاسیم‌ ـ potassium imbalance


عدم‌ تعادل‌ پتاسیم‌ پایین‌تر یا بالاتر بودن‌ سطح‌ پتاسیم‌ در خون‌، مایعات‌ بدن‌ و داخل‌ سلول‌ها نسبت‌ به‌ مقدار طبیعی‌. پتاسیم‌ به‌ همراه‌ سدیم‌ و كلسیم‌ در حفظ‌ ریتم‌ طبیعی‌ قلب‌، تنظیم‌ تعادل‌ آب‌ بدن‌، انقباض‌ عضلات‌ و پیام‌های‌ عصبی‌ نقش‌ دارد.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. ضعف‌ و فلج‌
۲. تهوع‌ و اسهال‌
۳. فشار خون‌ پایین‌
۴. ضربان‌ قلب‌ نامنظم‌ و سریع‌ در حد خطرناك‌ یا ضربان‌ قلب‌ كند (گاهی‌)
۵. ضربان‌ قلب‌ نامنظم‌ و سریع‌ در حد تهدید حیات‌. این‌ حالت‌ در كاهش‌ پتاسیم‌ شدیدتر از افزایش‌ پتاسیم‌ بروز می‌كند.
ـ علل‌ بیماری:
۱. بیماری‌ مزمن‌ كلیه‌ همراه‌ نارسایی‌ كلیه‌. دفع‌ پتاسیم‌ از كلیه‌های‌ نارسا آهسته‌تر از حالت‌ عادی‌ بوده‌ و این‌ موجب‌ تجمع‌ پتاسیم‌ در بدن‌ می‌گردد.
۲. مصرف‌ مكمل‌های‌ خوراكی‌ پتاسیم‌
۳. داروهایی‌ نظیر مهاركننده‌های‌ ACE ، تری‌متوپریم‌، داروهای‌ ضدالتهاب‌ غیراستروییدی‌
۴. سوختگی‌ها یا آسیب‌های‌ له‌ كننده‌ بدن‌ ( مثل‌ زیر آوار ماندن) در این‌ آسیب‌ها ممكن‌ است‌ پتاسیم‌ از بافت‌های‌ آسیب‌ دیده‌ به‌ داخل‌ مایعات‌ بدن‌ آزاد گردد.
۵. بیماری‌ آدیسون‌
۶. مصرف‌ داروهای‌ ادرارآور برای‌ پرفشاری‌ خون‌ یا نارسایی‌ قلبی‌
۷. از دست‌ رفتن‌ طولانی‌ مدت‌ مایعات‌ بدن‌ از طریق‌ استفراغ‌ یا اسهال‌
۸. بیماری‌های‌ مزمن‌ كلیه‌ همراه‌ نارسایی‌ كلیه‌. بیماری‌های‌ مزمن‌ كلیه‌ در بعضی‌ مراحل‌ ممكن‌ است‌ با از دست‌ رفتن‌ پتاسیم‌ بدن‌ همراه‌ باشند.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. دیابت‌ شیرین‌
۲. بیماری‌ غدد فوق‌ كلیه‌
۴. مصرف‌ داروهایی‌ نظیر داروهای‌ ادرارآور، مهاركننده‌های‌ ACE ، مكمل‌های‌ پتاسیم‌ و دیگوكسین‌. سطح‌ پایین‌ پتاسیم‌ به‌ ویژه‌ در افراد مصرف‌ كننده‌ دیژیتال‌ اغلب‌ منجر به‌ اختلالات‌ ضربان‌ قلب‌ می‌گردد.
ـ پیشگیری‌:
در صورت‌ مصرف‌ داروها یا وجود اختلالات‌ تأثیرگذار بر سطح‌ پتاسیم‌ (به‌ قسمت‌ علل‌ و خطرها رجوع‌ شود) آموزش‌ دادن‌ به‌ بیمار تا حد امكان‌ درباره‌ وضعیت‌ بیماری‌، داروها و چگونگی‌ پیشگیری‌ از عدم‌ تعادل‌ پتاسیم‌ كمك‌ كننده‌ است‌. در صورتی‌ كه‌ بیمار از دیژیتال‌ یا داروهای‌ ادرارآور استفاده‌ می‌كند، اندازه‌گیری‌ منظم‌ سطح‌ پتاسیم‌ خون‌ توصیه‌ می‌شود. در مورد استفراغ‌ یا اسهال‌ طول‌ كشیده‌، مراقبت‌های‌ طبی‌ لازم‌ توصیه‌ می‌شود.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
معمولاً می‌توان‌ با تزریق‌ داخل‌ وریدی‌ مایعات‌ و درمان‌ اختلالات‌ زمینه‌ای‌ آن‌ را اصلاح‌ كرد.
ـ عواقب‌ احتمالی‌:
ایست‌ قلبی‌ و مرگ‌
ـ درمان‌:
۱. بررسی‌های‌ تشخیص‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ آزمایش‌های‌ خون‌ و ادرار از نظر پتاسیم‌ و سایر الكترولیت‌ها و نیز نوار قلب‌ (روشی‌ برای‌ تشخیص‌ بیماری‌های‌ قلب‌ از طریق‌ ارزیابی‌ فعالیت‌ الكتریكی‌ قلب‌) باشد.
۲. درمان‌ این‌ اختلالات‌ معمولاً در منزل‌ با رژیم‌ غذایی‌ یا مكمل‌های‌ پتاسیم‌ امكان‌پذیر است‌، ولی‌ درموارد كمبود یا ازدیاد شدید پتاسیم‌، بستری‌ در بیمارستان‌ جهت‌ درمان‌ وریدی‌ ممكن‌ است‌ لازم‌ باشد.
۳. در صورتی‌ كه‌ بیمار داروهای‌ ادرارآور یا دیژیتال‌ مصرف‌ می‌كند، دوستان‌ و خانواده‌ وی‌ باید طریقه‌ احیای‌ قلبی‌ ـ تنفسی‌ ـ را برای‌ مواقع‌ ضروری‌ ـ بیاموزند. خود بیمار نیز باید طریقه‌ شمارش‌ ضربان‌ قلب‌ از طریق‌ لمس‌ نبض‌ مچ‌ دست‌ یا گردن‌ را بیاموزد.
ـ داروها:
۱. مكمل‌های‌ خوراكی‌ پتاسیم‌ در موارد كمبود پتاسیم‌
۲. داروهای‌ ادرارآور جهت‌ افزایش‌ دفع‌ پتاسیم‌ از ادرار در موارد ازدیاد پتاسیم‌
۳. مایعات‌ وریدی‌ برای‌ اصلاح‌ موارد شدید عدم‌ تعادل‌ پتاسیم‌
۴. داروهای‌ مقتضی‌ برای‌ بیماری‌ زمینه‌ای‌
ـ فعالیت‌:
پس‌ از بهبود علایم‌، هرچه‌ سریع‌تر فعالیت‌های‌ خود را از سر بگیرید.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
بسته‌ به‌ وضعیت‌ بیمار متفاوت‌ است‌. كاهش‌ پتاسیم‌ خفیف‌ با افزایش‌ مصرف‌ خوردنی‌های‌ غنی‌ از پتاسیم‌ نظیر آب‌ پرتقال‌، موز، خربزه‌، آب‌ هویج‌، گوجه‌فرنگی‌ و قابل‌ درمان‌ است‌.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان دارای‌ علایم‌ عدم‌ تعادل‌ پتاسیم‌ بوده‌ و یا دچار اختلالات‌ تأثیرگذار بر سطح‌ پتاسیم‌ باشید.


همچنین مشاهده کنید