جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

درد قاعدگی‌ ـ dysmenorrhea


درد قاعدگی‌ عبارت‌ است‌ از بروز درد شدید دل‌ پیچه‌ مانند به‌ هنگام‌ قاعدگی‌. این‌ درد ممكن‌ است‌ در عرض‌ یك‌ یا دو سال‌ پس‌ از وقوع‌ قاعدگی‌ (بلوغ‌) آغاز شود و كمابیش‌ به‌ طور مرتب‌ در هنگام‌ قاعدگی‌ رخ‌ دهد كه‌ در این‌ صورت‌ درد قاعدگی‌ اولیه‌ نامیده‌ می‌شود. اما درد قاعدگی‌ ثانویه‌ بدین‌ معنا است‌ كه‌ درد سال‌ها پس‌ از وقوع‌ اولین‌ قاعدگی‌ شروع‌ شده‌ باشد.
زنانی‌ كه‌ درد قاعدگی‌ دارند عموماً توانایی‌ باروری‌ خود را از دست‌ نمی‌دهند. شدت‌ علایم‌ از یك‌ خانم‌ تا خانم‌ دیگر بسیار متغیر است‌ و حتی‌ در یك‌ خانم‌، از یك‌ قاعدگی‌ تا قاعدگی‌ دیگر ممكن‌ است‌ بسیار متفاوت‌ باشد. درد قاعدگی‌ معمولاً پس‌ از به‌ دنیا آوردن‌ فرزند خفیف‌تر می‌شود.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. گاهی‌ تهوع‌ و استفراغ‌
۲. گهگاه‌ اسهال‌
۳. تعریق‌
۴. فقدان‌ انرژی‌
۵. زیاد شدن‌ دفعات‌ ادرار
۶. تحریك‌پذیری‌، عصبی‌ بودن‌، افسردگی‌
۷. درد دل‌ پیچه‌ مانند و گاهی‌ تند و تیز در قسمت‌ پایینی‌ شكم‌ و كمر، و نیز ران‌ها. درد با شروع‌ قاعدگی‌ آغاز می‌شود و به‌ مدت‌ چند ساعت‌ تا چند روز ادامه‌ می‌یابد.
ـ علل‌ بیماری:
انقباضات‌ قوی‌ یا طولانی‌ مدت‌ دیواره‌ عضلانی‌ رحم‌. این‌ انقباضات‌ ممكن‌ است‌ در اثر زیاد شدن‌ پروستاگلاندین‌ها (موادی‌ هورمون‌مانند كه‌ در گردن‌ رحم‌ یا خود رحم‌ یافت‌ می‌شوند) به‌ وجود آیند. تحقیقات‌ نشان‌ می‌دهند زنانی‌ كه‌ درد قاعدگی‌ دارند، پروستاگلاندین‌ها را بیشتر از زنانی‌ كه‌ ناراحت‌ چندانی‌ به‌ هنگام‌ قاعدگی‌ ندارند تولید و ترشح‌ می‌كنند. كش‌ آمدن‌ و گشاد شدن‌ گردن‌ رحم‌ برای‌ اینكه‌ لخته‌های‌ خون‌ از رحم‌ به‌ مجرای‌ تناسلی‌ وارد شده‌ و دفع‌ شوند. علل‌ دیگر عبارتند از: عفونت‌های‌ لگنی، آندومتریوز، خصوصاً اگر درد قاعدگی‌ پس‌ از 20 سالگی‌ آغاز شود. فیبروییدها یا سایر تومورهای‌ خوش‌خیم‌ رحم‌، استفاده‌ از دستگاه‌ جلوگیری‌ از بارداری‌ داخل‌ رحمی‌ (آی‌یودی‌).
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. مصرف‌ كافئین‌
۲. ورزش‌ نكردن‌
۳. رژیم‌ غذایی‌ نامناسب‌
۴. سابقه‌ خانوادگی‌ درد قاعدگی‌
۵. استرس‌. شدت‌ درد قاعدگی‌ ممكن‌ است‌ برحسب‌ وضعیت‌ سلامت‌ عمومی‌ یا وضعیت‌ روانی‌ زن‌ متغیر باشد. توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ مسایل‌ عاطفی‌ و روانی‌ به‌ خودی‌ خود باعث‌ درد نمی‌شوند اما می‌توانند درد را بدتر یا پاسخ‌ به‌ درمان‌ را در بعضی‌ خانم‌ها كمتر كنند.
ـ پیشگیری‌:
هورمون‌های‌ زنانه‌ای‌ كه‌ از تخمك‌گذاری‌ جلوگیری‌ می‌كنند دریافت‌ كنید، مثلاً قرص‌های‌ ضد حاملگی‌، درمان‌ علت‌ زمینه‌ ساز درد قاعدگی‌.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
علایم‌ را می‌توان‌ با درمان‌ كنترل‌ كرد.علایم‌ با بالاتر رفتن‌ سن‌ و با به‌ دنیا آوردن‌ بچه‌ كمتر می‌شوند.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
درد شدید كه‌ فعالیت‌های‌ روزانه‌ را متحمل‌ می‌كند.
ـ درمان‌:
گرفتن‌ شرح‌ حال‌ و انجام‌ معاینه‌ دقیق‌ ممكن‌ است‌ به‌ یافتن‌ علت‌ درد قاعدگی‌ كمك‌ زیادی‌ بكند. هدف‌ اولیه‌ درمان‌، رفع‌ درد است‌. اهداف‌ درازمدت‌ درمان‌ عبارتند از: درمان‌ هرگونه‌ علت‌ زمینه‌ساز با دارو، مشاوره‌، یا شاید جراحی.‌ گرما به‌ رفع‌ درد كمك‌ می‌كند. روی‌ شكم‌ یا كمر صفحه‌ گرم‌ كننده‌ یا شیشه‌ آب‌ داغ‌ بگذارید یا حمام‌ آب‌ داغ‌ بگیرید. یك‌ روش‌ دیگر این‌ است‌ كه‌ هر چند بار لازم‌ باشد، برای‌ 15-10 دقیقه‌ در وان‌ یا لگن‌ آب‌ داغ‌ بنشینید. استفاده‌ از دستگاه‌ تحریك‌ كننده‌ الكتریكی‌ رشته‌های‌ عصبی‌ از راه‌ پوست‌ نیز ممكن‌ است‌ به‌ رفع‌ درد كمك‌ كند. اگر درد قاعدگی‌ با استرس‌ ارتباط‌ داشته‌ باشد، روان‌ درمانی‌ یا مشاوره‌ توصیه‌ می‌شود. درمان‌ علت‌ زمینه‌ساز درد قاعدگی‌ ثانویه‌.
ـ داروها:
برای‌ ناراحتی‌ خفیف‌، استفاده‌ از داروهای‌ ضدالتهابی‌ غیراستروییدی‌ مثل‌ آسپیرین‌، ایبوپروفن‌، یا ناپروكسن‌ كافی‌ است‌. داروهای‌ دیگری‌ كه‌ ممكن‌ است‌ تجویز شوند عبارتند از ضدپروستاگلاندین‌ها (برای‌ قاعدگی‌ دردناك‌) و قرص‌های‌ ضدحاملگی‌، كه‌ از تخمك‌گذاری‌ جلوگیری‌ می‌كنند. در موارد شدید، از بعضی‌ هورمون‌ها (مثل‌ هورمون‌ آزاد كننده‌ هورمون‌های‌ گنادوتروپیك‌ [Gn-RH] ) می‌توان‌ برای‌ توقف‌ كار تخمدان‌ و رفع‌ درد استفاده‌ كرد.
ـ فعالیت‌:
محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد. وقتی‌ كه‌ در رختخواب‌ استراحت‌ می‌كنید، زیر پاهای‌ خود را بلند كنید یا زانوهای‌ خود را خم‌ كرده‌ و به‌ پهلو دراز بكشید. انجام‌ ورزش‌ منظم‌ با فعالیت‌ زیاد، درد و ناراحتی‌ را در قاعدگی‌ بعدی‌ كمتر می‌كند.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
مصرف‌ هرگونه‌ نوشیدنی‌ یا غذای‌ كافئین‌دار را كم‌ یا متوقف‌ كنید. امكان‌ دارد مكمل‌های‌ ویتامین‌‌ برای‌ شما تجویز شوند. این‌ مكمل‌ها به‌ رفع‌ علایم‌ در بعضی‌ خانم‌ها كمك‌ می‌كنند. در بعضی‌ از خانم‌ها مصرف‌ چای‌ می‌تواند علایم‌ درد قاعدگی‌ را كاهش‌ دهد.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ درد قاعدگی‌ غیر قابل‌ كنترل‌ دارید.
۲. اگر علایم‌ عفونت‌ ظاهر شوند، مثل‌ تب‌، احساس‌ كسالت‌، سردرد، منگی‌ یا دردهای‌ عضلانی‌
۳. اگر خونریزی‌ بیشتر شود (مثلاً به‌ جای‌ یك‌ تامپون‌ در هر ساعت‌ مجبورید از تعداد بیشتری‌ استفاده‌ كنید).
۴. اگر دچار علایم‌ جدید و غیرقابل توجیه شده اید‌. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.


همچنین مشاهده کنید