پنجشنبه, ۳۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 18 April, 2024
مجله ویستا

ترس‌ مرضی‌ ـ phobias


ترس‌ مرضی‌ نوعی‌ اضطراب‌ به‌ صورت‌ ترس‌ مداوم‌ غیرمنطقی‌ یا بیش‌ از حد معمول‌ نسبت‌ به‌ یك‌ شیئی‌، موقعیت‌، فعالیت‌، شرایط‌ یا حتی‌ یك‌ عملكرد بدنی‌ (كه‌ هیچ‌ یك‌ از این‌ها اساساً خطرناك‌ نبوده‌ یا تناسب‌ منطقی‌ با اضطراب‌ ندارند). اكثر افراد دچار فویبا ترس‌ خود را نابجا نسبت‌ به‌ موقعیت‌ می‌شناسند. فویبا به‌ انواع‌ زیر تقسیم‌ می‌شود:
۱. جمع‌ هراسی‌ (ترس‌ از حضور در شلوغی‌ یا ترس‌ از مكان‌های‌ عمومی‌)
۲. اجتماع‌ هراسی‌ (ترس‌ از قرارگرفتن‌ در موقعیت‌های‌ اجتماعی‌ نظیر سخنرانی‌ عمومی‌ یا استفاده‌ از حمام‌ عمومی‌)
۳. ترس‌ مرضی‌ ساده‌ (ترس‌ از یك‌ نوع‌ محرك‌ خاص‌ نظیر حیوانات‌، حشرات‌، ارتفاع‌، سفرهوایی‌، مكان‌های‌ بسته‌ و غیره‌)
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. تپش‌ قلب‌
۲. تعریق‌
۳. لرزش‌
۴. گُرگرفتگی‌
۵. تهوع‌
۶. افكار منفی‌ و تصورات‌ مضطرب‌كننده‌
ـ علل‌ بیماری:
علت‌ واقعی‌ این‌ اختلال‌ ناشناخته‌ است‌. علت‌ احتمالی‌ آن‌ عبارتست‌ از یك‌ واكنش‌ یادگرفته‌ شده‌ (ساخته‌ شده‌ در ذهن‌) مثلاً ناشی‌ از تماس‌ با فرد دیگری‌ دارای‌ ترس‌ مشابه‌، یا داشتن‌ تجربه‌ یك‌ ترس‌ اولیه‌ كه‌ همراه‌ با یك‌ شیئی‌ یا موقعیت‌ خاص‌ بوده‌ است‌. سایر فرضیه‌های‌ موجود در این‌ زمینه‌، ترس‌ مرضی‌ را دارای‌ یك‌ معنی‌ سُمبلیك‌ در نظر می‌گیرند.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. سابقه‌ خانوادگی‌ اضطراب‌
۲. اضطراب‌ ناشی‌ از جدایی‌ در كودكی‌
۳. وجود سایر اختلالات‌ روانی‌
۴. دارابودن‌ شخصیبت‌ كمال‌گرا
ـ پیشگیری:‌
اقدام‌ خاصی‌ برای‌ پیشگیری‌ از ترس‌ مرضی‌ وجود ندارد. روش‌هایی‌ برای‌ پیشگیری‌ یا كنترل‌ واكنش‌ها وجود دارد.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
۱. اجتماعی‌ هراسی، ممكن‌ است‌ با درمان‌ برطرف‌ شود؛ داروها در این‌ مورد معمولاً سودمندند.
۲. جمع‌ هراسی، افراد مبتلا بدون‌ درمان‌ روزبه‌روز بیشتر خانه‌نشین‌ می‌شوند؛ اغلب‌ با اختلال‌ هراس‌ همراه‌ است‌.
۳. ترس‌ ساده‌، در برخی‌ موارد با بالارفتن‌ سن‌ خود به‌ خود متوقف‌ می‌شود؛ برخی‌ موارد نیز چنانچه‌ از محرك‌ ترس‌ (مثلاً مار افعی‌) اجتناب‌ شود اختلال‌ قابل‌ توجهی‌ در زندگی‌ پدید نمی‌آید؛ برخی‌ موارد با قرار گرفتن‌ فرد مبتلا در موقعیت‌های‌ ترس‌آور (نظیر سفرهوایی‌) كاهش‌ می‌یابند؛ سایر موارد نیز با درمان‌ قابل‌ علاج‌اند.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
در اثر اجتناب‌ از محرك‌های‌ ترس‌ مرضی‌ زندگی‌ روزمره‌ دچار محدودیت‌ می‌شود. به‌ خصوص‌ جمع‌ هراسی‌ فعالیت‌ فرد را دچار محدودیت‌ كرده‌ و شدیداً ناتوان‌كننده‌ است‌.
ـ درمان‌:
۱. اقدامات‌ تشخیصی‌ شامل‌ مشاهده‌ علایم‌ توسط‌ خود بیمار است‌.
۲. بررسی‌ سابقه‌ طبی‌ و اجتماعی‌ و معاینه‌ فیزیكی‌ توسط‌ یك‌ پزشك‌ ضروری‌ است‌.
۳. افكار خود را از منفی‌ بودن‌ (مثلاً «سگ‌ گاز خواهد گرفت‌») به‌ سمت‌ افكار مثبت‌ و واقع‌گرایانه‌ (مثلاً «سگ‌ با بند بسته‌ شده‌ است‌») منحرف‌ سازید.
۴. به‌ یك‌ اقدام‌ كنترل‌كننده‌ بپردازید، مثلاً شمارش‌ معكوس‌ از 1000، كتاب‌ خواندن‌، بلند حرف‌ زدن‌، تنفس‌ عمیق‌ و شمردن‌ آنها
۵. افكار خود را به‌ سمت‌ افكار خوشایند منحرف‌ سازید. از روش‌های‌ آسوده‌سازی‌ استفاده‌ كنید.
ـ داروها:
داروها گاهی‌ در درمان‌ ترس‌ مرضی‌ مؤثرند.
ـ فعالیت‌:
محدودیتی‌ وجود ندارد.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌. از مصرف‌ كافئین‌ خودداری‌ كنید.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. بازگشت‌ علایم‌ ترس‌ مرضی‌ پس‌ از درمان‌
۲. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان دارای‌ علایم‌ ترس‌ مرضی‌ باشید كه‌ با مراقبت‌های‌ خود كنترل‌ نشده‌ است‌.


همچنین مشاهده کنید