جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

پنوموتوراكس‌ ـ pneumothorax


رویهم‌ افتادگی‌ قسمتی‌ از یك‌ ریه‌ یا همه‌ آن‌ در اثر نفوذ هوای‌ آزاد بین‌ دو لایه‌ جنب‌ (غشای‌ نازك‌ پوشاننده‌ ریه‌ها). درد ناشی‌ از این‌ عارضه‌ گاهی‌ با درد حمله‌ قلبی‌ اشتباه‌ می‌شود. این‌ عارضه‌ در همه‌ سنین‌ دیده‌ می‌شود ولی‌ در مردان‌ فعال‌ (بین‌ 40-20 سال‌) شایع‌تر است‌.
ـ علایم‌ شایع‌:
شدت‌ علایم‌ زیر برحسب‌ میزان‌ رویهم‌ افتادگی‌ ریه‌ و گستردگی‌ بیماری‌ زمینه‌ای‌ ریه‌ متغییر است‌. هنگامی‌ كه‌ پنوموتوراكس‌ به‌ آهستگی‌ ایجاد شده‌ باشد علایم‌ ممكن‌ است‌ كمتر حاد باشد:
۱. كوتاهی‌ نفس‌.
۲. سرفه‌ خشك‌ و تك‌تك‌ (گاهی‌)
۳. درد خنجری‌ قفسه‌ سینه‌، این‌ درد ممكن‌ است‌ به‌ شانه‌ یا سراسر قفسه‌ سینه‌ یا شكم‌ انتشار یابد.
ـ علل‌ بیماری:
پنوموتوراكس‌ خود به‌ خودی‌: پاره‌ شدن‌ كیسه‌های‌ هوایی‌ كوچك‌ در ریه‌ در اثر آسم‌، آبسه‌ یا آمپیم‌ ریه‌، یا فعالیت‌ فیزیكی‌، نظیر غواصی‌، پرواز در ارتفاعات‌ بالا یا كشش‌ بدنی‌. موارد مرتبط‌ با فعالیت‌ اكثراً در افراد سالم‌ رخ‌ می‌دهد. گاهی‌ علت‌ مشخصی‌ ندارد.
پنوموتوراكس‌ ناشی‌ از ضربه‌: زخم‌های‌ نافذ قفسه‌ سینه‌ كه‌ اجازه‌ ورود هوای‌ آزاد به‌ فضای‌ جنب‌ را داده‌ و از این‌ طریق‌ باعث‌ رویهم‌ افتادگی‌ ریه‌ می‌شوند. عارضه‌ كشیدن‌ مایع‌ از ریه‌ (توراسنتز).
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. آسیب‌ قفسه‌ سینه‌
۲. بیماری‌های‌ مزمن‌ ریه‌
۳. استعمال‌ دخانیات‌
۴. ورزش‌، كشش‌های‌ فیزیكی‌
۵. غواصی‌
۶. پرواز در ارتفاعات‌ بالا
۷. سرطان‌
ـ پیشگیری‌:
۱. خودداری‌ از استعمال‌ دخانیات‌
۲. اقدام‌ به‌ درمان‌ طبی‌ برای‌ اختلالات‌ ریوی‌ نظیر آسم‌ یا آمفیزم‌
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
یك‌ پنوموتوراكس‌ كوچك‌ نیاز به‌ توجه‌ خاصی‌ نداشته‌ و خودبه‌خود بهبود می‌یابد. ولی‌ اگر رویهم‌ افتادگی‌ وسیع‌ بوده‌ و در افراد میانسال‌ یا سالمندی‌ كه‌ دچار آسیب‌های‌ ریوی‌ ناشی‌ از آسم‌، برونشیت‌ مزمن‌ یا آمیفزم‌ نیز هستند رخ‌ دهد، می‌تواند منجر به‌ نارسایی‌ تنفسی‌ و یك‌ شرایط‌ بحرانی‌ گردد.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. عفونت‌ ریه‌
۲. ادم‌ ریه‌ (احتباس‌ مایع‌ در ریه‌)
۳. پنوموتوراكس‌ مكرر كه‌ نیازمند دخالت‌ جراحی‌ است‌.
ـ درمان‌:
۱. عكس‌ ساده‌ قفسه‌ سینه‌ به‌ اثبات‌ این‌ تشخیص‌ و تعیین‌ اندازه‌ پنوموتوراكس‌ كمك‌ می‌كند.
۲. نوع‌ درمان‌ به‌ اندازه‌ پنوموتوراكس‌ و وضعیت‌ زمینه‌ای‌ ریه‌ بستگی‌ دارد. این‌ عارضه‌ ممكن‌ است‌ خودبه‌خود بهبود یابد، ولی‌ ممكن‌ است‌ برای‌ دفع‌ هوای‌ تجمع‌ یافته‌، بستری‌ در بیمارستان‌ و اقدام‌ به‌ درمان‌ لازم‌ باشد.
۳. خودداری‌ از استعمال‌ دخانیات‌؛ تلاش‌ برای‌ سرفه‌ نكردن‌، اجتناب‌ از بلند صحبت‌ كردن‌، خندیدن‌ یا آواز خواندن‌.
۴. استراحت‌ در حالت‌ نشسته‌ ممكن‌ است‌ برای‌ بیمار راحت‌تر باشد.
۵. در صورتی‌ كه‌ مراقبت‌ در منزل‌ انجام‌ می‌شود، اندازه‌گیری‌ مرتب‌ فشار خون‌، تعداد ضربان‌ قلب‌ و تنفس‌ ضروری‌ است‌.
ـ داروها:
برای‌ این‌ اختلال‌ معمولاً دارویی‌ نیاز نیست‌. ولی‌ برای‌ تسكین‌ درد خفیف‌ از داروهای‌ بدون‌ نسخه‌ نظیر استامینوفن‌ و برای‌ درد شدید از مسكن‌های‌ قویتر ممكن‌ است‌ استفاده‌ شود.
ـ فعالیت‌:
تا حد توان‌ به‌ فعالیت‌های‌ خود ادامه‌ دهد. به‌ طور مكرر در بین‌ فعالیت‌ها استراحت‌ كنید. هرچه‌ سریعتر با بهبود علایم‌ فعالیت‌های‌ طبیعی‌ خود را از سر بگیرید. برای‌ بهبود این‌ عارضه‌ حدود دو هفته‌ زمان‌ در نظر بگیرید.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان دارای‌ علایم‌ پنوموتوراكس‌ باشید.
۲. افزایش‌ درجه‌ حرارت‌ تا 3/38 درجه‌ سانتیگراد
۳. تشدید درد سینه‌ یا كوتاهی‌ نفس‌
۴. شروع‌ سرفه‌ دردناك‌ ناتوان‌ كننده‌ یا تولید خلط‌


همچنین مشاهده کنید