پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

پلی‌ سیتمی‌ ـ polycythemia


پلی‌ سیتمی‌ افزایش‌ تعداد گلبول‌های‌ قرمز خون‌. این‌ اختلال‌ بیشتر در بزرگسالان‌ بالای‌ 50 سال‌ بروز می‌كند (ولی‌ محدوده‌ سنی‌ آن‌ 90-15 سال‌ است‌) و در آقایان‌ شایع‌تر است‌. این‌ بیماری‌ سه‌ نوع‌ دارد:
۱. پلی‌ سیستمی‌ استرسی‌
۲. پلی‌ سیستمی‌ كاذب‌ كه‌ به‌ كاهش‌ حجم‌ پلاسمای‌ خون‌ مربوط‌ می‌باشد.
۳. پلی‌ سیستمی‌ ثانویه‌ (پلی‌ سیستمی‌ واكنشی‌)، كه‌ عارضه‌ای‌ از بیماری‌ یا عواملی‌ غیر از اختلالات‌ سلول‌های‌ خون‌ است‌.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. خستگی‌؛ سردرد؛ خواب‌ آلودگی‌؛ منگی‌
۲. خارش‌ یا پرخونی‌ پوست‌
۳. بزرگی‌ طحال‌
۴. خونریزی‌ بدون‌ توجیه‌
ـ علل‌ بیماری:
۱. پلی‌سیستمی‌ حقیقی‌: ناشناخته‌
۲. پلی‌سیستمی‌ استرس‌: مصرف‌ داروهای‌ ادرارآور، استعمال‌ دخانیات‌، كم‌ آبی‌ بدن‌
۳. پلی‌ سیستمی‌ ثانویه‌: بیماری‌های‌ مادرزادی‌ قلب‌، بیماری‌های‌ مزمن‌ ریه‌، كشیدن‌ سیگار معمولی‌ یا سیگار برگ‌، زندگی‌ در ارتفاعات‌ بالا
ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:
۱. استعمال‌ دخانیات‌
۲. بیماری‌های‌ قلبی‌ یا ریوی‌
۳. استرس‌
۴. سابقه‌ خانوادگی‌ پلی‌سیستمی‌
ـ پیشگیری‌:
پلی‌سیستمی‌ حقیقی‌ در حال‌ حاضر قابل‌ پیشگیری‌ نیست‌. پیشگیری‌ از پلی‌سیستمی‌ ثانویه‌ یا پلی‌سیستمی‌ استرس‌: خودداری‌ از استعمال‌ دخانیات‌ جلوگیری‌ از كم‌ آبی‌ بدن‌ اقدام‌ به‌ درمان‌ طبی‌ بیماری‌های‌ قلبی‌ یا ریوی.‌
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
پلی‌سیستمی‌ حقیقی‌ غیر قابل‌ علاج‌ است‌ ولی‌ علایم‌ آن‌ با درمان‌ قابل‌ كنترل‌ است‌. متوسط‌ مدت‌ زنده‌ ماندن‌ بیماران‌ با درمان‌ 15-7 سال‌ است‌؛ حتی‌ برخی‌ بیماران‌ ممكن‌ است‌ 20 سال‌ یا بیشتر نیز زنده‌ بمانند. سایر انواع‌ پلی‌سیستمی‌ با برطرف‌ كردن‌ علت‌ زمینه‌ای‌ قابل‌ درمانند.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. تشكیل‌ لخته‌ درون‌ وریدها یا شریان‌ها
۲. نقرس‌
۳. سكته‌ مغزی‌
۴. حمله‌ قلبی‌
۵. زخم‌ گوارش‌
۶. سنگ‌ كلیه‌
۷. لوسمی‌ (نوعی‌ سرطان‌ خون‌)
ـ درمان‌:
۱. بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ بررسی‌های‌ آزمایشگاهی‌ مغز استخوان‌ و خون‌ (شمارش‌ گلبول‌های‌ قرمز خون‌، اندازه‌گیری‌ هماتوكریت‌)، اشعه‌نگاری‌ كلیه‌ها و بررسی‌ گلبول‌های‌ قرمز با كروم‌ رادیواكتیو باشد.
۲. مراحل‌ درمانی‌ بر اساس‌ وضعیت‌ هر بیمار متفاوت‌ بوده‌ و به‌ سن‌ بیمار، مدت‌ بیماری‌، نوع‌ پلی‌سیتمی‌، عوارض‌، و فعالیت‌ بیماری‌ بستگی‌ دارد.
۳. مراحل‌ درمانی‌ احتمالی‌ برای‌ حفظ‌ هماتوكریت‌ در نزدیك‌ محدوده‌ طبیعی‌ و جلوگیری‌ از تشكیل‌ لخته‌ یا خونریزی‌ عبارتند از: فصد (گرفتن‌ خون‌ اضافی‌ بدن‌ از طریق‌ ورید)؛ درمان‌ رادیوایزوتوپ‌؛ و دارو درمانی‌. درمان‌ انتخاب‌ شده‌ بستگی‌ به‌ علایم‌ و پاسخ‌ به‌ درمان‌ دارد. در مواردی‌ ممكن‌ است‌ به‌ بیش‌ از یك‌ نوع‌ درمان‌ نیاز باشد.
ـ داروها:
۱. فسفر رادیواكتیو سیتوتوكسیك‌
۲. داروهای‌ ضد خارش‌
۳. آلوپورینول‌ برای‌ كاهش‌ دادن‌ سطح‌ بالای‌ اسید اوریك‌
۴. داروهای‌ مهار كننده‌ گرنده‌ H2 یا داروهای‌ ضد اسید برای‌ مهار تولید بیش‌ از حد اسید معده‌
۵. آسپیرین‌ برای‌ جلوگیری‌ از لخته‌ شدن‌ خون‌ و كاهش‌ احتمالی‌ سكته‌ مغزی‌ یا حمله‌ قلبی‌ ممكن‌ است‌ توصیه‌ گردد.
ـ فعالیت‌:
پس‌ از درمان‌، فعالیت‌های‌ طبیعی‌ خود را هر چه‌ سریعتر از سر بگیرید.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ خاصی‌ نیازی‌ نیست‌. برای‌ حفظ‌ مایعات‌ بدن‌ در حد مطلوب‌ هر دو ساعت‌ 250 سی‌سی‌ مایعات‌ بنوشید.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. بروز علایمی‌ كه‌ نشانه‌ عوارض‌ پلی‌سیستمی‌ هستند.
۲. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان دارای‌ علایم‌ پلی‌سیستمی‌ باشید.
۳. اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده اید. داروهای‌ تجویزی‌ ممكن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.


همچنین مشاهده کنید