جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳ / 19 April, 2024
مجله ویستا

پلی‌ آرتریت‌ گرهی‌ ـ polyarteritis nodosa


پلی‌ آرتریت‌ گرهی (پری‌ آرتریت‌؛ آنژئیت‌ نكروزان‌) یك‌ اختلال‌ بافت‌ همبند كه‌ یكی‌ از چند بیماری‌ مرتبط‌ با بافت‌ كلاژن‌ می‌باشد. كلاژن‌ یك‌ مولكول‌ پروتئینی‌ است‌ كه‌ قسمت‌ عمده‌ همه‌ بافت‌های‌ همبند را تشكیل‌ می‌دهد. پلی‌آرتریت‌ باعث‌ التهاب‌ شریان‌های‌ كوچك‌ و متوسط‌ شده‌ و از این‌ طریق‌ جریان‌ خون‌ به‌ بافت‌های‌ مشروب‌ شده‌ توسط‌ عروق‌ خونی‌ مبتلا را كاهش‌ می‌دهد. این‌ بیماری‌ مسری‌ نیست‌.
سیر بیماری‌ ممكن‌ است‌ حاد بوده‌ و با تب‌، كاهش‌ وزن‌ و پیشرفت‌ سریع‌ بیماری‌ بروز كند. اگر سیر بیماری‌ مزمن‌ باشد، بافت‌های‌ بدن‌ در عرض‌ چندین‌ سال‌ به‌ تدریج‌ تحلیل‌ خواهند رفت‌. این‌ بیماری‌ در بزرگسالان‌ زیر 50 سال‌ شایع‌تر بوده‌ و میزان‌ بروز آن‌ در آقایان‌ بیش‌ از خانم‌ها است‌.
ـ علایم‌ شایع‌:
علایم‌ این‌ بیماری‌ بسته‌ به‌ عضوی‌ كه‌ تحت‌ تأثیر كاهش‌ جریان‌ خون‌ قرار می‌گیرد، متغییر است‌ ولی‌ شایع‌ترین‌ علایم‌ عبارتند از:
۱. درد سینه‌ (درگیری‌ قلبی‌)
۲. كوتاهی‌ نفس‌ (در درگیری‌ ریوی‌)
۳. وجود خون‌ در ادرار (در درگیری‌ كلیوی‌)
۴. كرختی‌ و گزگز كردن‌ دست‌ها و پاها (در درگیری‌ اعصاب‌).
ـ علل‌ بیماری:
اگرچه‌ علت‌ واقعی‌ این‌ اختلال‌ مشخص‌ نشده‌ است‌، یك‌ اختلال‌ خودایمنی‌ یا بیش‌ حساسیتی‌ محسوب‌ می‌گردد. در بسیاری‌ بیماران‌ هیچ‌ عامل‌ زمینه‌سازی‌ یافت‌ نمی‌شود. شایع‌ترین‌ عوامل‌ زمینه‌ساز عبارتند از:
۱. عفونت‌های‌ باكتریایی‌
۲. عفونت‌های‌ ویروسی‌، به‌ ویژه‌ هپاتیت‌ بی‌
۳. واكسن‌ها
۴. ایدز
۵. مصرف‌ برخی‌ داروها، از قبیل‌ داروهای‌ گروه‌ سولفا، پنی‌سیلین‌، تركیبات‌ طلا، داروهای‌ ضد تیرویید و داروهای‌ ادرارآور تیازیدی.‌
ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:
۱. استعمال‌ دخانیات‌
۲. سابقه‌ خانوادگی‌ بیماری‌های‌ كلاژن‌ یا بیش‌ حساسیتی‌
ـ پیشگیری‌:
پیشگیری‌ خاصی‌ ندارد.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
این‌ اختلال‌ در حال‌ حاضر غیر قابل‌ علاج‌ محسوب‌ می‌گردد، ولی‌ علایم‌ آن‌ با درمان‌ قابل‌ تسكین‌ یا كنترل‌ است‌. با درمان‌، بیش‌ از 50% بیماران‌ تا 5 سال‌ یا بیشتر زنده‌ می‌مانند. بدون‌ درمان‌ تعداد اندكی‌ از بیماران‌ بیش‌ از 5 سال‌ زنده‌ می‌مانند. تحقیقات‌ علمی‌ درباره‌ علل‌ و درمان‌ این‌ اختلال‌ ادامه‌ داشته‌ و این‌ امید وجود دارد كه‌ درمان‌هایی‌ مؤثر و نهایتاً علاج‌بخش‌ عرضه‌ شوند.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
نارسایی‌ كلیه‌، حمله‌ قلبی‌ و مرگ‌، علی‌رغم‌ درمان‌
ـ درمان‌:
۱. درمان‌ با داروهای‌ استروییدی‌، انجام‌ می‌گیرد.
۲. جراحی‌ برای‌ برداشت‌ قسمت‌ درگیر روده‌ها ممكن‌ است‌ انجام‌ گیرد.
۳. بستری‌ در بیمارستان‌ برای‌ درمان‌ وسیع‌ ممكن‌ است‌ ضرورت‌ یابد (در موارد شدید).
۴. بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ بررسی‌های‌ آزمایشگاهی‌ خون‌ و كلیه‌ها، از جمله‌ سرعت‌ رسوب‌ گلبول‌های‌ قرمز، نمونه‌برداری‌ قسمت‌هایی‌ از شریان‌ مبتلا به‌ آنژیوگرافی‌ (بررسی‌ شریان‌ها و وریدها با تزریق‌ ماده‌ای‌ درون‌ آنها كه‌ با اشعه‌ ایكس‌ قابل‌ مشاهده‌ است‌) باشد.
ـ داروها:
۱. داروهای‌ كورتونی‌ تا فروكش‌ علایم‌ حاد با مقادیر بالا تجویز می‌شود. پس‌ از این‌ دوره‌ درمانی‌، علایم‌ ممكن‌ است‌ با یك‌ برنامه‌ درمانی‌ به‌ صورت‌ تجویز یك‌ روز در میان‌ كورتون‌ كنترل‌ گردد.
۲. همچنین‌ داروهایی‌ برای‌ درمان‌ اختلالات‌ اعضای‌ درگیر شده‌ در جریان‌ این‌ بیماری‌ تجویز می‌شود، مثلاً داروهای‌ قلبی‌ برای‌ درگیری‌ قلبی‌ یا داروهای‌ ضد فشار خون‌ برای‌ فشار خون‌ بالا.
۳. داروهای‌ سركوبگر دستگاه‌ ایمنی‌ به‌ تنهایی‌ یا به‌ همراه‌ استروییدها در صورت‌ ناموفق‌ بودن‌ درمان‌های‌ دیگر تجویز می‌شوند. این‌ داروها خطرهای‌ اضافه‌ای‌ را نیز به‌ همراه‌ دارند نظیر خطر عفونت‌های‌ باكتریایی‌ منتشر شدید.
ـ فعالیت‌:
پس‌ از بهبود علایم‌ فعالیت‌های‌ طبیعی‌ خود را به‌ تدریج‌ از سر بگیرید.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
در صورت‌ وجود فشار خون‌ بالا رژیم‌ كم‌ نمك‌ توصیه‌ می‌شود.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان دارای‌ علایم‌ پلی‌آرتریت‌ باشید.
۲. اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده اید. داروهای‌ تجویزی‌ ممكن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.


همچنین مشاهده کنید