پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

پارگی‌ و بیرون‌زدگی‌ دیسك‌ بین‌ مهره‌ای‌ ـ disk ruptured


پارگی‌ و بیرون‌زدگی‌ دیسك‌ بین‌ مهره‌ای‌ در اثر از هم‌ گسیختگی‌ ناگهانی‌ یا تدریجی‌ رباط‌ها و بافت‌های‌ حمایتی‌ اطراف‌ دیسك‌ بین‌ مهره‌ای‌ (بالشتك‌هایی‌ كه‌ مهره‌های‌ ستون‌ فقرات‌ را از هم‌ جدا می‌كنند) ایجاد می‌شود. دیسك‌های‌ بین‌مهره‌های‌ گردن‌ یا كمر بیشتر از سایر جاهای‌ ستون‌ فقرات‌ دچار این‌ مشكل‌ می‌شوند.
ـ علایم‌ شایع‌:
در صورت‌ بیرون‌ زدن‌ دیسك‌ بین‌ مهره‌ای‌ در قسمت‌ تحتانی‌ كمر:
درد شدید در قسمت‌ تحتانی‌ كمر یا قسمت‌ پشت‌ باسن‌، ران‌، ساق‌ پا، یا پا (سیاتیك‌). درد معمولاً در یك‌ طرف‌ رخ‌ می‌دهد و با حركت‌، سرفه‌، عطسه‌، بلندكردن‌ اشیاء، یا زور زدن‌ بدتر می‌شود.
ضعف‌، بی‌حسی‌، یا تحلیل‌ رفتن‌ عضلات‌ پا (اندام‌ تحتانی‌) در صورت‌ بیرون‌ زدن‌ دیسك‌ بین‌ مهره‌ای‌ در گردن‌:
۱. ضعف‌، بی‌حسی‌، یا تحلیل‌ رفتن‌ عضلات‌ دست‌ (اندام‌ فوقانی‌)
۲. درد در گردن‌، شانه‌، یا در مسیر بازو به‌ سمت‌ دست‌. درد با حركت‌ بدتر می‌شود.
ـ علل‌ بیماری:
ضعیف‌ شدن‌ و پارگی‌ بافت‌ دیسك‌، كه‌ باعث‌ وارد آمدن‌ فشار به‌ رشته‌های‌ عصبی‌ عبوری‌ از درون‌ كانال‌ ستون‌ فقرات‌ می‌شود. این‌ از هم‌ گسیختگی‌ بافت‌ دیسكی‌ در اثر آسیب‌ ناگهانی‌ یا استرس‌ مزمن‌ مثلاً به‌ علت‌ بلندكردن‌ مدام‌ اشیای‌ سنگین‌ یا چاقی‌، به‌ وجود می‌آید.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. وزنه‌برداری‌
۲. افراد مسن‌
۳. عدم‌ آمادگی‌ جسمانی‌
۴. پیچش‌ ناگهانی‌ و شدید بدن‌ با پرش‌ از ارتفاع‌ زیاد
ـ پیشگیری‌:
۱. اشیاء را با روش‌ درست‌ بلند كنید.
۲. برای‌ حفظ‌ تون‌ و قدرت‌ عضلانی‌ مناسب‌، مرتباً ورزش‌ كنید.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
در بسیاری‌ از موارد، خود به‌ خود بهبود می‌یابد. پیش‌ از تصمیم‌ به‌ شروع‌ درمان‌های‌ دیگر، حداقل‌ 2 هفته‌ باید در رختخواب‌ استراحت‌ كنید، مگر اینكه‌ عوارضی‌ رخ‌ دهد. در صورت‌ لزوم‌، می‌توان‌ بیرون‌زدگی‌ دیسك‌ بین‌ مهره‌ای‌ را با عمل‌ جراحی‌ معالجه‌ كرد.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. فلج‌
۲. تحلیل‌ رفتن‌ و ضعف‌ عضلات‌
۳. از دست‌ دادن‌ اختیار ادرار و مدفوع‌
ـ درمان‌:
۱. اقداماتی‌ كه‌ برای‌ تأیید تشخیص‌ انجام‌ می‌شوند ممكن‌ است‌ شامل‌ موارد زیر باشند: عكسبرداری‌ از گردن‌ یا قسمت‌ پایینی‌ ستون‌ مهره‌ای‌ به‌ كمك‌ اشعه‌ ایكس‌، از جمله‌ انجام‌ میلوگرام‌ (تزریق‌ ماده‌ رنگی‌ در مایع‌ اطراف‌ ستون‌ مهره‌ای‌ كه‌ به‌ هنگام‌ عكسبرداری‌ با اشعه‌ ایكس‌ به‌ راحتی‌ دیده‌ می‌شود)، دیسكوگرافی‌ (تزریق‌ ماده‌ رنگی‌ درون‌ دیسك‌)، سی‌تی‌ اسكن‌، ام.‌آر.آی‌.
۲. در 72 ساعت‌ اول‌ و گاهی‌ نیز در ادامه‌، كیسه‌ یخ‌ روی‌ ناحیه‌ دردناك‌ قرار دهید (در صورت‌ مؤثر بودن‌). به‌ جای‌ این‌ كار می‌توانید از لامپ‌ گرمایی‌، دوش‌ یا حمام‌ آب‌ داغ‌، كمپرس‌ آب‌ داغ‌، یا صفحات‌ گرم‌كننده‌ برای‌ تخفیف‌ درد استفاده‌ كنید.
۳. وارد آوردن‌ كشش‌ در منزل‌ یا در بیمارستان‌ (گاهی‌ توصیه‌ می‌شود). انجام‌ عمل‌ جراحی‌ برای‌ آزاد ساختن‌ رشته‌های‌ عصب‌ از فشار وارده‌ به‌ آنها، اگر استراحت‌ در رختخواب‌ فایده‌ای‌ در رفع‌ علایم‌ نداشته‌ باشد.
۴. بازتوانی‌ برای‌ تقویت‌ عضلات‌
۵. روان‌ درمانی‌ یا مشاوره‌ برای‌ فراگیری‌ روش‌های‌ مقابله‌ با درد مداوم‌ و كلافگی‌
ـ داروها:
برای‌ موارد خفیف‌ می‌توان‌ از استامینوفن‌ یا ایبوپروفن‌ استفاده‌ كرد. امكان‌ دارد داروهای‌ زیر تجویز شوند: داروهای‌ ضددرد قوی‌تر، شل‌كننده‌های‌ عضلانی‌، مثل‌ دیازپام‌ یا متوكاربامول‌ (رباكسین‌، داروهای‌ ضدالتهابی‌ غیراستروییدی‌ برای‌ كاهش‌ التهاب‌ اطراف‌ پارگی‌ دیسك‌، مسهل‌ها یا نرم‌كننده‌های‌ مدفوع‌ برای‌ پیشگیری‌ از یبوست‌.
ـ فعالیت‌:
به‌ هنگام‌ مرحله‌ حاد بیماری‌ حداقل‌ 2 هفته‌ در رختخواب‌ استراحت‌ كنید. فعالیت‌های‌ طبیعی‌ خود را با رو به‌ بهبود گذاشتن‌ علایم‌ مجدداً آغاز كنید. استراحت‌ طولانی‌مدت‌ در رختخواب‌ به‌ هیچ‌ عنوان‌ توصیه‌ نمی‌شود.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود. مصرف‌ فیبر غذایی‌ را زیاد كنید و روزانه‌ حداقل‌ 8 لیوان‌ آب‌ بنوشید تا از یبوست‌ جلوگیری‌ شود.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر شما علایم‌ پارگی‌ و بیرون‌زدگی‌ دیسك‌ را دارید.
۲. بدتر شدن‌ درد یا ضعف‌ در دست‌ یا پا
۳. از دست‌ رفتن‌ اختیار ادرار و اجابت‌ مزاج‌
۴. اگر دچار علایم‌ جدید و غیرقابل توجیه شده اید‌. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.


همچنین مشاهده کنید