پنجشنبه, ۶ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 25 April, 2024
مجله ویستا

بیماری‌های‌ نقص‌ ایمنی‌ ـ immunodeficiency diseases


بیماری‌های‌ نقص‌ ایمنی‌ عبارت‌ است‌ از وجود نقص‌ در دستگاه‌ ایمنی‌ بدن‌. دستگاه‌ ایمنی‌ سالم‌ از بدن‌ در برابر میكرب‌ها (باكتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها)، سرطان‌ (حفاظت‌ نسبی‌) و هرگونه‌ جسم‌ خارجی‌ كه‌ وارد بدن‌ می‌شود محافظت‌ به‌ عمل‌ می‌آورد. زمانی‌ كه‌ دستگاه‌ ایمنی‌ نتواند به‌ نقش‌ خود خوب‌ عمل‌ كند، بدن‌ مستعد عفونت‌ و سرطان‌ می‌شود. نقص‌ ایمنی‌ می‌تواند هم‌ در مردان‌ و هم‌ در زنان‌ و در تمام‌ سنین‌ رخ‌ دهد.
یك‌ نوع‌ نقص‌ ایمنی‌ (كه‌ بحث‌ آن‌ در سر فصل‌ دیگری‌ جداگانه‌ آمده‌ است‌) نشانگان‌ نقص‌ ایمنی‌ اكتسابی‌ (ایدز) است‌. نقص‌ ایمنی‌ در اثر داروها نیز می‌تواند به‌ وجود آید (داروهای‌ قوی‌ كه‌ برای‌ مهار دستگاه‌ ایمنی‌ مورد استفاده‌ قرار می‌گیرند).
ـ علایم‌ شایع‌:
عفونت‌ها و بیماری‌های‌ شدید راجعه‌. شایع‌ترین‌ آنها عبارتند از:
۱. اگزما
۲. مننژیت‌ یا آنسفالیت‌
۳. اختلالات‌ خونریزی‌ دهنده‌
۴. سرطان‌، خصوصاً سرطان‌ خون‌ و لنفوم‌
۵. عفونت‌های‌ قارچی‌، خصوصاً كاندیدیاز
۶. عفونت‌های‌ گوشی‌ یا تنفسی‌، مثل‌ عفونت‌ گوش‌ میانی‌ و ذات‌الریه‌
ـ علل‌ بیماری:
۱. در آوردن‌ طحال‌ قبل‌ از 2 سالگی‌
۲. مصرف‌ داروهای‌ مهاركننده‌ ایمنی‌
۳. اشعه‌ درمانی‌
۴. بعضی‌ از انواع‌ سرطان‌، مثل‌ سرطان‌ بیماری‌ هوجكین‌
۵. هیپوگاماگلوبینمی‌ (پایین‌ آمدن‌ سطح‌ ایمونوگلوبولین‌های‌ خون‌)
۶. عفونت‌های‌ ویروسی‌
۷. نقایص‌ مادرزادی‌ كه‌ باعث‌ عدم‌ تكامل‌ مناسب‌ یا اصولاً فقدان‌ دستگاه‌ ایمنی‌ می‌شوند.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. تغذیه‌ نامناسب‌
۲. بی‌بند و باری‌ جنسی‌
۳. تزریق‌ خون‌ یا مصرف‌ موادمخدر تزریقی‌
۴. سابقه‌ خانوادگی‌ بیماری‌ كمبود ایمنی‌
ـ پیشگیری‌:
راه‌ خاصی‌ برای‌ پیشگیری‌ وجود ندارد. اگر سابقه‌ خانوادگی‌ بیماری‌ نقص‌ ایمنی‌ وجود داشته‌ باشد، پیش‌ از تشكیل‌ خانواده‌، برای‌ مشاوره‌ ژنتیكی‌ مراجعه‌ كنید. با بررسی‌ كشت‌ مایع‌ موجود در كیسه‌ آب‌ به‌ هنگام‌ حاملگی‌ ممكن‌ است‌ بتوان‌ بعضی‌ از این‌ اختلالات‌ را شناسایی‌ نمود.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
انواع‌ شدید نقص‌ ایمنی‌ معمولاً مرگبار هستند. انواع‌ خفیف‌ را می‌توان‌ با موفقیت‌ درمان‌ نمود.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. سرطان‌
۲. التهاب‌ عفونت‌ مفصل‌
۳. عفونت‌های‌ باكتریایی‌، ویروسی‌ یا قارچی‌ غیرقابل‌ كنترل‌ كه‌ به‌ درمان‌ جواب‌ نمی‌دهند.
ـ درمان‌:
۱. بستری‌ كردن‌ برای‌ درمان‌ عفونت‌های‌ جدی‌
۲. ندرتاً عمل‌ جراحی‌ برای‌ پیوند مغز استخوان‌ یا غده‌ تیموس‌
۳. بدون‌ مشورت‌ با پزشك‌، هیچ‌ نوع‌ واكسنی‌ دریافت‌ نكنید.
۴. از تماس‌ با افراد مبتلا به‌ بیماری‌های‌ مسری‌ باید خودداری‌ شود.
۵. درمان‌ به‌ پیچیدگی‌ نقص‌ ایمنی‌ بستگی‌ دارد. اهداف‌ درمان‌ اساساً عبارتند از حفظ‌ سلامت‌ درحد بهینه‌، پیشگیری‌ از بروز مشكلات‌ عاطفی‌ و كنترل‌ عفونت‌ها
۶. بررسی‌های‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ موارد زیر باشند: آزمایش‌ خون‌ از نظر پادتن‌ها، بررسی‌ میكروسكوپی‌ خون‌ و سلول‌های‌ بافت‌، آزمون‌های‌ پوستی‌، عكس‌برداری‌ از قفسه‌ سینه‌ برای‌ بررسی‌ غده‌ تیموس‌، و بررسی‌های‌ رادیواكتیو در رابطه‌ با عملكرد دستگاه‌ ایمنی‌
ـ داروها:
۱. تزریق‌ پادتن‌ها
۲. تزریق‌ اجزای‌ خون‌
۳. گاهی‌ تزریق‌ گاماگلوبولین‌
۴. آنتی‌بیوتیك‌ها برای‌ مبارزه‌ با عفونت‌ها
ـ فعالیت‌:
معمولاً به‌ هنگام‌ بیماری‌های‌ حاد استراحت‌ در رختخواب‌ لازم‌ است‌. به‌ جز آن‌، محدودیتی‌ برای‌ فعالیت‌ وجود ندارد.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان‌ علایم‌ بیماری‌ نقص‌ ایمنی‌ رادارید.
۲. اگر پس‌ از تشخیص‌، دچار علایم‌ عفونت‌ شده‌اید، مثل‌ لرز؛ تب‌؛ دردهای‌ عضلانی‌؛ سردرد؛ سرگیجه‌؛ و سرفه‌ همراه‌ با خلط‌ غلیظ‌، رنگی‌ یا خونی‌


همچنین مشاهده کنید