سه شنبه, ۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 23 April, 2024
مجله ویستا

بیماری‌ سلیاك‌ ـ celiac disease


بیماری‌ سلیاك‌ عبارت‌ است‌ از یك‌ بیماری‌ آلرژیك‌ در روده‌ كوچك‌، كه‌ توسط‌ گلوتن‌ (یك‌ نوع‌ پروتئین‌ كه‌ در اغلب‌ غلات‌ وجود دارد) ایجاد می‌شود. در این‌ بیماری‌، روده‌ كوچك‌ نمی‌تواند مواد مغذی‌ را به‌ خوبی‌ جذب‌ كند. اغلب‌ موارد بیماری‌ سلیاك‌، ارثی‌ هستند. بیماری‌ سلیاك‌ مسری‌ یا سرطانی‌ نیست‌. این‌ بیماری‌ معمولاً به‌ هنگام‌ دوران‌ شیرخوارگی‌ یا اوایل‌ كودكی‌ (دو هفتگی‌ تا یك‌ سالگی‌) آغاز می‌شود.
امكان‌ دارد علایم‌ هنگامی‌ ظاهر شوند كه‌ كودك‌ اول‌ بار شروع‌ به‌ خوردن‌ غذاهای‌ حاوی‌ گلوتن‌ می‌كند. در بزرگسالان‌، علایم‌ ممكن‌ است‌ به‌ تدریج‌ و در عرض‌ چند ماه‌ یا حتی‌ چند سال‌ پدیدار شوند.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. بی‌اشتهایی‌
۲. مدفوع‌ شل‌، كم‌ رنگ‌، حجیم‌ و بدبو؛ دفع‌ گاز زیاد
۳. تورم‌ شكم‌؛ درد شكم‌
۴. ظاهر عمومی‌ نشاندهنده‌ نرسیدن‌ مواد مغذی‌ به‌ حد كافی‌
۵. زخم‌ دهانی‌
۶. قوس‌ برداشتن‌ مختصر پاها (پا پرانتزی‌) در كودكان‌
۷. خستگی‌ مبهم‌، از نفس‌ افتادن‌ زودهنگام‌
۸. تورم‌ پاها
۹. كم‌خونی‌ یا كمبود ویتامین‌، همراه‌ با خستگی‌، رنگ‌ پریدگی‌، بثورات‌ پوستی‌، یا درد استخوان‌
۱۰. كاهش‌ وزن‌ یا آهسته‌ شدن‌ روند وزن‌ گرفتن‌ یك‌ شیرخوار بعد از اضافه‌ كردن‌ غلات‌ به‌ رژیم‌ غذایی‌
ـ علل‌ بیماری:
بیماری‌ سلیاك‌ یك‌ بیماری‌ مادرزادی‌ است‌ كه‌ به‌ علت‌ عدم‌ تحمل‌ به‌ گلوتن‌ ایجاد می‌شود. گلوتن‌ پروتئینی‌ است‌ كه‌ در اغلب‌ غلات‌ وجود دارد.
ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:
۱. حاملگی‌
۲. سایر آلرژی‌ها
۳. سابقه‌ خانوادگی‌ بیماری‌ سلیاك‌
ـ پیشگیری‌:
در حال‌ حاضر نمی‌توان‌ از آن‌ پیشگیری‌ به‌ عمل‌ آورد.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
با رعایت‌ یك‌ رژیم‌ سفت‌ و سخت‌ فاقد گلوتن‌، می‌توان‌ انتظار یك‌ زندگی‌ طبیعی‌ را در اغلب‌ بیماران‌ داشت‌. روند بهبود در عرض‌ 3-2 هفته‌ آغاز می‌شود.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
در موارد نادر، حذف‌ گلوتن‌ از رژیم‌ غذایی‌ با بهبودی‌ سریع‌ همراه‌ نخواهد بود.
ـ درمان‌:
تشخیص‌ قطعی‌ با نمونه‌برداری‌ مسجل‌ می‌شود. برای‌ این‌ كار، نمونه‌ بافتی‌ كوچكی‌ از روده‌ كوچك‌ برداشته‌ می‌شود. امكان‌ دارد سه‌ بار نمونه‌برداری‌ انجام‌ شود. یك‌ بار زمانی‌ كه‌ گلوتن‌ در رژیم‌ غذایی‌ وجود دارد، یك‌ بار زمانی‌ كه‌ گلوتن‌ از رژیم‌ غذایی‌ حذف‌ شده‌ است‌، و دفعه‌ سوم‌ زمانی‌ كه‌ دوباره‌ گلوتن‌ در رژیم‌ غذایی‌ گنجانده‌ می‌شود. تنها انتخاب‌ درمانی‌، حذف‌ كردن‌ گلوتن‌ از رژیم‌ غذایی‌ است‌.
ـ داروها:
۱. آهن‌ و اسیدفولیك‌ برای‌ كم‌خونی‌
۲. كلسیم‌ و مكمل‌های‌ ویتامینی‌ در صورت‌ كمبود
۳. امكان‌ دارد داروهای‌ كورتیزونی‌ خوراكی‌ برای‌ كاهش‌ پاسخ‌ التهابی‌ بدن‌ در موارد حمله‌ شدید بیماری‌ تجویز شوند.
ـ فعالیت‌:
هیچ‌ محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ غذایی‌ فاقد گلوتن‌. حذف‌ كامل‌ گلوتن‌ از رژیم‌ غذایی‌ دشوار است‌. بنابراین‌ در مدتی‌ كه‌ با رژیم‌ جدید به‌ تدریج‌ خو می‌گیرید صبر پیشه‌ كنید. برنامه‌ریزی‌ رژیم‌ غذایی‌ با كمك‌ متخصص‌ تغذیه‌ انجام‌ می‌پذیرد.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر تب‌ به‌ علایم‌ اضافه‌ شود.
۲. اگر شما یا كودكتان‌ علایم‌ بیماری‌ سلیاك‌ را دارید.
۳. اگر علایم‌ در عرض‌ 3 هفته‌ پس‌ از آغاز رژیم‌ فاقد گلوتن‌ برطرف‌ نشده‌ باشند.
۴. اگر كودك‌ دوباره‌ وزن‌ از دست‌ رفته‌ را به‌ دست‌ نیاورد یا رشد و نمو مناسبی‌ مطابق‌ انتظار نداشته‌ باشد.


همچنین مشاهده کنید