شنبه, ۱ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 20 April, 2024
مجله ویستا

بیماری‌ دیورتیكولی‌ ـ diverticular disease


بیماری‌ دیورتیكولی‌ دیورتیكولوز یا همان‌ بیماری‌ دیورتیكولی‌ عبارت‌ است‌ از وجود بیرون‌زدگی‌های‌ كوچك‌ كیسه‌ مانند (دیورتیكول‌) در دیواره‌ روده‌ بزرگ‌. وجود این‌ دیورتیكول‌ها ممكن‌ است‌ علامتی‌ به‌ همراه‌ نداشته‌ باشد. دیورتیكولیت‌ نیز یعنی‌ التهاب‌ دیورتیكول‌. دیورتیكولوز مسری‌ یا سرطانی‌ نیست‌. در 40%ـ30% افراد بالای‌ 50 سال‌ این‌ دیورتیكول‌ها وجود دارند. با گذشت‌ هر دهه‌ از زندگی‌ به‌ تعداد آنها افزوده‌ می‌شود.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. معمولاً بدون‌ علامت‌ است‌.
۲. تب‌
۳. تهوع
۴. دل‌ پیچه‌ یا حساسیت‌ به‌ لمس‌ در طرف‌ چپ‌ شكم‌، كه‌ با دفع‌ گاز یا اجابت‌ مزاج‌ بهبود می‌یابد.
۵. گاهی‌ در مدفوع‌ خون‌ قرمز روشن‌ وجود دارد. دیورتیكول‌های‌ غیرعفونی‌ گاهی‌ خونریزی‌ می‌كنند و گاهی‌ یبوست‌.
۶. حساسیت‌ به‌ لمس‌ در همان‌ قسمتی‌ كه‌ دیورتیكول‌ در روده‌ بزرگ‌ وجود دارد.
۷. درد شكمی‌ همراه‌ دل‌پیچه‌ به‌ صورت‌ متناوب‌ كه‌ پس‌ از مدتی‌ دایمی‌ می‌شود. امكان‌ دارد درد از همان‌ اول‌ ناتوان‌كننده‌ باشد یا شاید تا چندین‌ روز ناتوان‌ كننده‌ نباشد.
ـ علل‌ بیماری:
ناشناخته‌ هستند، اما تا حدی‌ ارثی‌ است‌. شواهد تازه‌ ارایه‌ شده‌ نشان‌ می‌دهند كه‌ رژیم‌ غذایی‌ كم‌ حجم‌ حاوی‌ مواد غذایی‌ فرآوری‌ و پالایش‌ شده‌ (غذاهای‌ فرنگی‌) شاید در تشكیل‌ دیورتیكول‌ موثر باشد. به‌ علت‌ كم‌ حجم‌ بودن‌ غذا، در قسمت‌ سیگمویید روده‌ بزرگ‌ اسپاسم‌ ایجاد می‌شود و فشار داخل‌ این‌ قسمت‌ از رود بزرگ‌ بالا می‌رود. سرانجام‌ به‌ علت‌ وارد آمدن‌ فشار زیاد، بافت‌ پوششی‌ داخل‌ روده‌ بزرگ‌ به‌ شكل‌ كیسه‌هایی‌ كوچك‌ از دیواره‌ روده‌ بزرگ‌ بیرون‌ می‌زند.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. رژیم‌ غذایی‌ نامناسب‌ كه‌ فیبر غذایی‌ كمی‌ دارد.
۲. سابقه‌ خانوادگی‌ دیورتیكولوز
۳. بیماری‌ رگ‌های‌ قلب‌ یا بیماری‌ كیسه‌ صفرا
۴. سن‌ بالای‌ 50 سال‌
۵. چاقی‌
ـ پیشگیری‌:
۱. خوردن‌ غذایی‌ پر فیبر در تمام‌ طول‌ زندگی‌
۲. نوشیدن‌ مایعات‌ زیاد
۳. زور نزدن‌ به‌ هنگام‌ اجابت‌ مزاج‌
۴. حفظ‌ آمادگی‌ قلبی‌ ـ عروقی‌ مناسب‌. این‌ بیماری‌ ممكن‌ است‌ با اختلات‌ عروقی‌ ارتباط‌ داشته‌ باشد.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
با شناسایی‌ زودهنگام‌ و درمان‌ عوارض‌، سرانجام‌ بیماری‌ خوب‌ است‌. دیورتیكولوز تنها زمانی‌ خطرناك‌ به‌ شمار می‌رود كه‌ عفونی‌ شود یا خونریزی‌ داشته‌ باشد. دیورتیكولیت‌ نیز با جراحی‌ قابل‌ معالجه‌ است‌.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
اگر دیورتیكول‌ها عفونی‌ شوند، ممكن‌ است‌ شدیداً خونریزی‌ كنند یا سوراخ‌ شده‌ و به‌ بروز پریتونیت‌ (عفونت‌ و التهاب‌ پرده‌ صفاق، پرده‌ پوشاننده‌ سطح‌ داخل‌ شكم‌ و احشاء)بیانجامند.
ـ درمان‌:
۱. اقدامات‌ تشخیصی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ موارد زیر باشند: عكسبرداری‌ به‌ كمك‌ اشعه‌ ایكس‌ و تنقیه‌ باریم‌، از قسمت‌ پایینی‌ لوله‌گوارش‌؛ سیگموییدوسكپی‌ (روش‌ برای‌ بررسی‌ راست‌ روده‌ و قسمت‌ پاینی‌ روده‌ بزرگ‌ با یك‌ وسیله‌ كه‌ سر آن‌ منبع‌ نور قرار دارد).
۲. اگر علامتی‌ وجود نداشته‌ باشد، درمان‌ معمولاً ضرورتی‌ ندارد. در موارد خفیف‌، تغییر در رژیم‌ غذایی‌ و استفاده‌ از نرم‌كننده‌ مدفوع‌ ممكن‌ است‌ كافی‌ باشد. در موارد شدیدتر، ممكن‌ است‌ نیاز به‌ استراحت‌ در رختخواب‌، دارو، و جراحی‌ باشد.
۳. سعی‌ كنید كه‌ هر روز سر یك‌ ساعت‌ معین‌ اجابت‌ مزاج‌ داشته‌ باشید. حداقل‌ 10 دقیقه‌ صبر كنید و زور نزنید.
۴. اجابت‌ مزاج‌ را روزانه‌ از نظر خونریزی‌ كنترل‌ كنید. اگر اجابت‌ مزاج‌ سیاه‌ است‌ نمونه‌ای‌ را برای‌ آزمایش‌ ببرید.
۵. برای‌ رفع‌ درد و اسپاسم‌ خفیف‌، یك‌ صفحه‌ گرم‌كننده‌ را روی‌ شكم‌ قرار دهید.
۶. بستری‌ شدن‌ در بیمارستان‌ تنها به‌ هنگام‌ بروز عوارض‌
۷. در صورت‌ عفونی‌ شدن‌ دیورتیكول‌ یا خونریزی‌ شدید از آن‌، عمل‌ جراحی‌ برای‌ برداشتن‌ قسمتی‌ از روده‌ بزرگ‌ انجام‌ خواهد شد.
ـ داروها:
آنتی‌بیوتیك‌ در صورتی‌ كه‌ دیورتیكول‌ها عفونی‌ شده‌ باشند. امكان‌ دارد مصرف‌ نرم‌كننده‌های‌ مدفوع‌ توصیه‌ شود. در صورتی‌ كه‌ نتوانید رژیم‌ غذایی‌ پرفیبر داشته‌ باشید، داروهای‌ مسهل‌ از نوع‌ حجیم‌كننده‌های‌ مدفوع‌ ممكن‌ است‌ تجویز شوند. توجه‌ داشته‌ باشید كه‌ از مصرف‌ داروهای‌ مسهل‌ مگر به‌ دستور پزشك‌ باید خودداری‌ كرد.
ـ فعالیت‌:
اگر تب‌ یا درد شدید دارید، در رختخواب‌ استراحت‌ كنید. با روبه‌ بهبود گذاشتن‌ علایم‌، فعالیت‌های‌ عادی‌ خود را تدریجاً از سر گیرید.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
یك‌ رژیم‌ غذایی‌ متعادل‌ كه‌ فیبر زیاد، نمك‌ كم‌، و چربی‌ كم‌ داشته‌ باشد.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌تان علایم‌ دیورتیكولوز یا دیورتیكولیت‌ را دارید.
۲. اگر علی‌رغم‌ درمان‌، درد شدید ادامه‌ دارد.
۳. اگر در اجابت‌ مزاج‌ خون‌ ظاهر شده‌ است‌.
۴. اگر تب‌، استفراغ‌، یا تورم‌ شكمی‌ به‌ هنگام‌ درمان‌ رخ‌ دهند.


همچنین مشاهده کنید