جمعه, ۳۱ فروردین, ۱۴۰۳ / 19 April, 2024
مجله ویستا

اختلالات‌ شخصیت‌ ـ personality disorders


اختلالات‌ شخصیت‌ گروهی‌ از حالات‌ روانی‌ كه‌ بیماری‌ نبوده‌، بلكه‌ شیوه‌های‌ رفتاری‌ هستند. خصوصیات‌ این‌ اختلالات‌ عبارتند از الگوهای‌ رفتاری‌ نسبتاً ثابت‌، انعطاف‌ناپذیر و ناسازگار كه‌ به‌ بروز مشكلاتی‌ در ارتباط‌ برقرار كردن‌ با دیگران‌ و مشكلات‌ شغلی‌ و قانونی‌ منجر می‌گردد. افراد دچار این‌ حالات‌ تصور می‌كنند كه‌ الگوهای‌ رفتاریشان‌ طبیعی‌ و صحیح‌ است‌.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. جبری‌ ـ كمال‌گرا، دارای‌ عادت‌ خشك‌، و مردد بوده‌ و نیازهای‌ طبیعی‌ خود را مهار می‌كنند.
۲. پارانویید ـ دارای‌ شك‌ و بی‌اعتمادی‌ غیرمنطقی‌ نسبت‌ به‌ دیگران‌؛ در زمینه‌ بی‌اعتمادی‌، دارای‌ حالت‌ تدافعی‌ و حساسیت‌ بیش‌ از حد نسبت‌ به‌ دیگران‌ هستند.
۳. اسكیزویید و اسیكزوتیپال‌ ـ از نظر هیجانی‌ سرد هستند؛ در برقراری‌ ارتباط‌ با دیگران‌ مشكل‌ دارند. گوشه‌گیر، خجالتی‌، خرافاتی‌ و از نظر اجتماعی‌ منزوی‌ هستند.
۴. نمایشی‌ (هیستریونیك‌) ـ وابسته‌، فاقد بلوغ‌ فكری‌، زودرنج‌، عاطل‌ و باطل‌، دائم‌ خواستار تشویق‌ و توجه‌ دیگران‌ بوده‌ و با ظواهر یا رفتار خود با دیگران‌ ارتباط‌ برقرار می‌كنند (جلب‌ توجه‌ می‌كنند).
۵. خودشیفته‌ (نارسیستیك‌) ـ دارای‌ یك‌ حس‌ خودباوری‌ بیش‌ از حد بوده‌، شیفته‌ قدرت‌ هستند؛ نسبت‌ به‌ دیگران‌ بی‌علاقه‌ هستند. خواستار توجه‌ دیگران‌ بوده‌ و احساس‌ می‌كنند كه‌ سزاوار توجه‌ ویژه‌ هستند.
۶. دوری‌ گزین‌ ـ ترس‌ و واكنش‌ بیش‌ از معمول‌ نسبت‌ به‌ ردشدن‌؛ اعتماد به‌ نفس‌ پایین‌؛ از نظر اجتماعی‌ گوشه‌گیر و وابسته‌ هستند. وابسته‌ ـ غیرفعال‌، بیش‌ از حد پذیرای‌ نظرات‌ دیگران‌، ناتوان‌ در تصمیم‌گیری‌؛ فاقد اطمینان‌ هستند.
۷. بی‌تفاوت‌ ـ مهاجم‌ ـ سرسخت‌، بدخلق‌ و قهركننده‌، ترسان‌ از صاحب‌ اختیار بودن‌، و سهل‌انگار هستند؛ همیشه‌ كارها را به‌ تعویق‌ انداخته‌، استدلالی‌ بوده‌ و به‌ سختی‌ از دیگران‌ كمك‌ پذیرفته‌ یا عقاید خود را كنار می‌گذارند.
۸. ضداجتماعی‌ ـ خودپسند بی‌عاطفه‌، بی‌نظم‌ و بی‌قاعده‌، تحریك‌پذیر و بی‌پروا هستند؛ از تجارب‌ درس‌ عبرت‌ نمی‌گیرند و در تحصیل‌ و كار ناموفقند.
۹. بینابینی‌ ـ تحریك‌پذیر، دارای‌ شخصیت‌ ناپایدار و تغییر شخصیتی‌ هستند؛ احساسات‌ خود از جمله‌ خشم‌، ترس‌ و احساس‌ گناه‌ را نابجا بروز می‌دهند؛ نمی‌توانند خود را كنترل‌ كنند؛ مشكلات‌ هویت‌ دارند؛ ممكن‌ است‌ اقدام‌ به‌ خودزنی‌ كنند (ایجاد جراحت‌ یا سوزاندن‌ قسمتی‌ از بدن‌ برای‌ كاهش‌ تنش‌ خود) و گاهی‌ دست‌ به‌ خودكشی‌ می‌زنند.
ـ علل‌ بیماری:
ناشناخته‌ است‌. فرضیه‌های‌ موجود در این‌ زمینه‌ نقش‌ عوامل‌ زیست‌شناختی‌، تكامل‌ اجتماعی‌ و روانی‌ را مطرح‌ كرده‌اند.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. سابقه‌ خانوادگی‌ اختلالات‌ خلقی‌
۲. سابقه‌ سوءرفتار دیگران‌ با فرد در كودكی‌
ـ پیشگیری‌:
رفتار سالم‌ پدر و مادر با كودك‌
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
درمان‌ برای‌ برخی‌ بیماران‌ مؤثر بوده‌ و یك‌ تغییر تدریجی‌ در شخصیت‌ و رفتار به‌ همراه‌ دارد. برای‌ سایر بیماران‌، درمان‌ نقش‌ نگه‌دارنده‌ داشته‌ و در مورد برخی‌ بیماران‌ عاقبت‌ درمان‌ ناامیدكننده‌ است‌.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. خودكشی‌
۲. سوءمصرف‌ داروها
۳. عدم‌ پایبندی‌ به‌ درمان‌
۴. مشكل‌ در حفظ‌ شغل‌ و ارتباط‌ با دیگران‌؛ اضطراب‌ و افسردگی‌
ـ درمان‌:
۱. در این‌ موارد و بررسی‌ سابقه‌ طبی‌، سابقه‌ رفتاری‌، معاینه‌ فیزیكی‌ و ارزیابی‌ روانشناختی‌ توسط‌ فرد درمانگر لازم‌ است‌.
۲. درمان‌ این‌ اختلالات‌ مستلزم‌ اعتقاد متقابل‌ بین‌ درمانگر و بیمار است‌. تحقق‌ این‌ امر ممكن‌ است‌ مشكل‌ باشد، زیرا در این‌ اختلالات‌ اغلب‌ انگیزه‌ دریافت‌ درمان‌ مربوط‌ به‌ اطرافیان‌ بیمار است‌ نه‌ خود بیمار.
۳. درمان‌ روانشناختی‌ ممكن‌ است‌ شامل‌ خانواده‌ درمانی‌ و گروه‌ درمانی‌، موقعیت‌های‌ زندگی‌ گروهی‌ و گروه‌های‌ خودیاری‌ باشد. روش‌های‌ تغییر رفتار با یادگیریی‌ مهارت‌های‌ اجتماعی‌، تقویت‌ رفتارهای‌ به‌ جا، محدودكردن‌ رفتارهای‌ نابجا، یادگیری‌ بروز احساسات‌، تحلیل‌ شخصی‌ از رفتار و مسؤولیت‌پذیری‌ در مورد رفتارها در ارتباط‌ است‌.
ـ داروها:
هیچ‌ دارویی‌ برای‌ علاج‌ یا درمان‌ اختلالات‌ شخصیتی‌ وجود ندارد، ولی‌ ممكن‌ است‌ داروهایی‌ برای‌ درمان‌ بیماری‌های‌ همراه‌ تجویز شدند، مثلاً: داروهای‌ ضدافسردگی‌ برای‌ افسردگی‌؛ داروهای‌ ضداضطراب ـ داروهای‌ ضدروان‌پریشی‌ (سایكوژ). ‌
ـ فعالیت‌:
محدودیتی‌ وجود ندارد.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ خاصی‌ نیاز نیست‌.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر علایم‌ پس‌ از شروع‌ درمان‌ تدام‌ یافته‌ یا بدتر شود.
۲. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان دارای‌ علایم‌ اختلالات‌ شخصیتی‌ باشید.
۳. اگر دچار علایم جدید و غیر قابل توجیه شده اید. داروهای‌ تجویزی‌ ممكن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.


همچنین مشاهده کنید