جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

اختلالات‌ سازگاری‌ ـ adjustment disorders


اختلالات‌ سازگاری‌ عبارت‌ است‌ از علایم‌ احساسی‌ یا رفتاری‌ بیش‌ از اندازه‌ در پاسخ‌ به‌ یك‌ موقعیت‌ استرس‌زا در زندگی‌. در این‌ حالت‌ فرد قادر نیست‌ آن‌ طور كه‌ انتظار می‌رود با تغییرات‌ پیش‌ آمده‌ در زندگی‌ سازگاری‌ حاصل‌ كند، كه‌ این‌ امر به‌ نوبه‌ خود باعث‌ خلل‌ وارد آمدن‌ به‌ كاركردهای‌ فرد در زندگی‌ روزانه‌ می‌شود.
ـ علایم‌ شایع‌:
حتماً باید یك‌ عامل‌ استرس‌زا قابل‌ شناسایی‌ وجود داشته‌ باشد. این‌ عامل‌ استرس‌زا ممكن‌ است‌ خیلی‌ جزئی‌ به‌ نظر آید، مثلاً مقدار كمی‌ ضرر مالی‌، یا حتی‌ مثبت‌ باشد، مثلاً ارتقای‌ شغلی‌. علایم‌ یا تغییرات‌ رفتاری‌ در عرض‌ 3 ماه‌ از ظهور عامل‌ استرس‌زا به‌ وجود می‌آیند و حداكثر تا 6 ماه‌ پس‌ از رفع‌ عامل‌ استرس‌زا ادامه‌ می‌یابند. اختلال‌ روانی‌ دیگری‌ وجود ندارد (مثلاً افسردگی‌ اساسی‌، اختلال‌ اضطرابی‌، اختلال‌ شخصیت‌ و غیره‌). علایم‌ و شدت‌ آنها در افراد مختلف‌ عیناً شبیه‌ هم‌ نیستند (نوجوانان‌ و سالمندان‌ معمولاً علایم‌ شدیدتری‌ دارند). در كل‌، این‌ علایم‌ عبارتند از مشكلات‌ خواب‌، بی‌قراری‌، تحریك‌پذیری‌، از دست‌ دادن‌ تمركز، خستگی‌، از جا پریدن‌، عصبی‌ بودن‌، افسردگی‌، اضطراب‌، گوشه‌گیری‌ و خودداری‌. همچنین‌ امكان‌ دارد احساساتی‌ مثل‌ ترس‌، خشم‌، گناه‌ و شرمساری‌، و انكار عامل‌ یا واقع‌ استرس‌زا وجود داشته‌ باشند (فرد طوری‌ رفتار می‌كند كه‌ انگار هیچ‌ اتفاقی‌ نیافتاده‌ است‌).
ـ عوامل‌ افزایش‌ دهنده‌ خطر:
۱. اهمیت‌ منحصر به‌ فرد واقعه‌ استرس‌زا در زندگی‌ فرد
۲. میزان‌ آسیب‌پذیری‌ فرد به‌ تجربیات‌ استرس‌زا در زندگی‌
۳. میزان‌ نامطلوب‌ بودن‌ تغییراتی‌ كه‌ عامل‌ استرس‌زا به‌ وجود آمده‌ است‌.
۴. این‌ كه‌ آیا واقعه‌ استرس‌زا به‌ طور ناگهانی‌ رخ‌ داده‌ یا قبلاً انتظار آن‌ می‌رفته‌ است‌.
۵. نبود حمایت‌ مناسب‌ از فرد (مثلاً از طرف‌ خانواده‌، دوستان‌، و نیز ارتباطات‌ مذهبی‌، فرهنگی‌ و اجتماعی‌)
ـ پیشگیری‌:
راه‌ خاصی‌ برای‌ پیشگیری‌ از آن‌ وجود ندارد.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
معمولاً با موفقیت‌ در سازگاری‌ با تغییرات‌ زندگی‌ یا پایان‌ واقعه‌ استرس‌زا مشكل‌ خودبه‌خود حل‌ می‌شود. در مواردی‌ كه‌ فرد نتواند خود به‌ تخفیف‌ علایم‌ كمك‌ كند، درمان‌ كمك‌كننده‌ خواهد بود. اختلال‌ سازگاری‌ اصولاً شایع‌ بوده‌ اما معمولاً موقتی‌ است‌.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. اضطراب‌ و افسردگی‌ مزمن‌
۲. مشكل‌ در حفظ‌ روابط‌ یا شغل‌
۳. به‌ دراز كشیدن‌ این‌ گونه‌ مشكلات‌ در نوجوانان‌
۴. روی‌ آوردن‌ به‌ الكل‌ یا مواد مخدر برای‌ غلبه‌ بر علایم‌ و احساسات‌ نامطلوب‌
ـ درمان‌:
مراقبت‌ از خود، روان‌ درمانی‌، و در بعضی‌ از موارد، استفاده‌ از دارو. انتخاب‌ درمانی‌ بر مبنای‌ شدت‌ اختلال‌ سازگاری‌ و تأثیری‌ كه‌ بر زندگی‌ فرد گذاشته‌ است‌ خواهد بود. خانواده‌ و دوستان‌ فرد می‌توانند به‌ وی‌ در سازگاری‌ با واقعه‌ كمك‌ كنند. همچنین‌ فرد با كمك‌ آنها می‌تواند در زندگی‌ خود تغییراتی‌ را به‌ وجود آورد كه‌ در آینده‌ بتواند سازگاری‌ بهتری‌ با وقایع‌ زندگی‌ داشته‌ باشد. خود فرد هم‌ می‌تواند روش‌ سازگاری‌ با واقعه‌ استرس‌زا را فرا گیرد، عوامل‌ استرس‌زا و احساسات‌ خود را در مورد آنها به‌ طور روزانه‌ یادداشت‌ كند، با دوست‌ خود در مورد تجربیاتش‌ صحبت‌ كند، به‌ یك‌ گروه‌ حمایتی‌ بپیوندد، و سلامت‌ جسمی‌ خود را فراموش‌ نكند (رژیم‌ غذایی‌، ورزش‌، و خواب‌ مناسب‌). روش‌های‌ روان‌ درمانی‌ مختلفی‌ برای‌ كمك‌ به‌ فائق‌ آمدن‌ به‌ اختلال‌ سازگاری‌ موجود هستند و اثربخشی‌ آنها به‌ اثبات‌ رسیده‌ است‌. هر كدام‌ از این‌ روش‌ها كه‌ مورد استفاده‌ قرار گیرد غالباً برای‌ مدت‌ كوتاهی‌ مورد نیاز خواهد بود. در بعضی‌ از موارد ممكن‌ است‌ خانواده‌ درمانی‌ توصیه‌ شود (از جمله‌ مشاوره‌ زناشویی‌).
ـ داروها:
با توجه‌ به‌ این‌ كه‌ اختلالات‌ سازگاری‌ معمولاً كوتاه‌مدت‌ هستند، معمولاً نیازی‌ به‌ دارو وجود ندارد. اما امكان‌ دارد برای‌ بی‌خوابی‌ یا سایر علایم‌ خاص‌، بسته‌ به‌ شدت‌ آنها، دارو تجویز شود.
ـ فعالیت‌:
محدودیتی‌ برای‌ آن‌ وجود ندارد. حتی‌ توصیه‌ به‌ داشتن‌ یك‌ برنامه‌ ورزشی‌ منظم‌ می‌شود. فعالیت‌ بدنی‌ به‌ كم‌ كردن‌ اضطراب‌ و استرس‌ كمك‌ می‌كند.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
برای‌ حفظ‌ سلامتی‌ در حد مطلوب‌، یك‌ رژیم‌ غذایی‌ متعادل‌ داشته‌ باشید.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر علی‌رغم‌ شروع‌ درمان‌، علایم‌ بدتر شوند.
۲. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده تان‌ علایم‌ اختلال‌ سازگاری‌ را دارید.
۳. اگر دچار علایم‌ جدید و غیرقابل كنترل شده اید. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.


همچنین مشاهده کنید