سه شنبه, ۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 23 April, 2024
مجله ویستا

اختلال‌ كم‌ توجهی‌ ـ بیش‌ فعالی‌ ـ attention deficit hyperactivity disorder


اختلال‌ كم‌ توجهی‌ ـ بیش‌ فعالی‌ عبارت‌ است‌ از یك‌ نوع‌ رفتار خاص‌ در كودكان‌ به‌ طوری‌ كه‌ این‌ كودكان‌ تنها می‌توانند برای‌ مدت‌ كوتاهی‌ روی‌ یك‌ موضوع‌ خاص‌ تمركز كنند. ضمناً این‌ كودكان‌ گاهی‌ حركات‌ و رفتار كنترل‌ نشده‌ای‌ را به‌ طور ناگهانی‌ از خود بروز می‌دهند.
البته‌ بیش‌ فعالی‌ می‌تواند وجود داشته‌ باشد یا نداشته‌ باشد. به‌ نظر می‌رسد كه‌ این‌ اختلال‌ در اختلالات‌ یادگیری‌ نقش‌ داشته‌ باشد و تخمین‌ زده‌ می‌شود حدود 10%-5% كودكان‌ مدرسه‌ای‌ گرفتار این‌ اختلال‌ باشند.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. زیاد صحبت‌ می‌كند.
۲. كودك‌ روی‌ صندلی‌ مرتب‌ می‌جنبد و دست‌ها و پاهای‌ خود را تكان‌ می‌دهد.
۳. اغلب‌ كارهای‌ خطرناك‌ انجام‌ می‌دهد بدون‌ اینكه‌ به‌ عواقب‌ ناگوار آنها توجه‌ داشته‌ باشد.
۴. حواس‌ كودك‌ به‌ راحتی‌ پرت‌ می‌شود.
۵. قبل‌ از مطرح‌ شدن‌ كامل‌ سؤال‌، كودك‌ پاسخ‌ را می‌دهد.
۶. كودك‌ در رعایت‌ نوبت‌ در بازی‌ و صف‌ مشكل‌ دارد.
۷. كودك‌ در اجرای‌ دستورالعمل‌ها مشكل‌ دارد.
۸. كودك‌ قادر به‌ تمركز روی‌ یك‌ كار یا بازی‌ مشخص‌ نیست‌.
۹. مرتب‌ از یك‌ كار تمام‌ نشده‌ منصرف‌ شده‌، به‌ كار دیگری‌ می‌پردازد.
۱۰. در انجام‌ بازی‌، بدون‌ ایجاد سروصدا، مشكل‌ دارد.
۱۱. وسط‌ صحبت‌ یا كار دیگران‌ می‌پرد.
۱۲. به‌ نظر می‌رسد كه‌ اصلاً گوش‌ نمی‌دهد.
۱۳. چیزهای‌ مورد نیاز برای‌ انجام‌ كارها را گم‌ می‌كند.
۱۴. وقتی‌ به‌ كودك‌ گفته‌ می‌شود كه‌ بنشینید، فقط‌ به‌ مدت‌ كوتاهی‌ روی‌ صندلی‌ بند می‌شود.
ـ علل‌ بیماری:
ناشناخته‌ است‌. فرضیات‌ زیادی‌ مطرح‌ شده‌اند، اما هیچ‌ یك‌ تأیید یا رد نشده‌اند. تصور بر این‌ است‌ كه‌ منشای‌ آن‌ بیولوژیك‌ باشد.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
سابقه‌ خانوادگی‌ این‌ اختلال‌
ـ پیشگیری‌:
هیچ‌ روش‌ خاصی‌ برای‌ پیشگیری‌ وجود ندارد.
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
در بعضی‌ از موارد، رفتار غیرطبیعی‌ كودك‌ به‌ هنگام‌ بلوغ‌ كاملاً برطرف‌ می‌شود. در بعضی‌ دیگر، بیش‌ فعالی‌ با افزایش‌ سن‌ كاهش‌ می‌یابد. اما تعدادی‌ از این‌ كودكان‌ نهایتاً به‌ نوجوانان‌ و بزرگسالانی‌ مشكل‌دار تبدیل‌ می‌شوند.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
امكان‌ دارد مشكلات‌ كودك‌ در طی‌ زمان‌ برطرف‌ نشوند. نهایتاً كودك‌ وقتی‌ بزرگ‌ می‌شود ممكن‌ است‌ در تحصیل‌ موفق‌ نباشد، یا اینكه‌ رفتار ضداجتماعی‌ و گاهی‌ جنایی‌ از خود بروز دهد. امكان‌ دارد كودك‌ در بزرگسالی‌ دچار اختلال‌ شخصیت‌ شود.
ـ درمان‌:
۱. درمان‌ و مشاوره‌ به‌ والدین‌ و كودك‌ توسط‌ پزشك‌
۲. با معلم‌ كودك‌ تماس‌ مستمر داشته‌ باشید. اگر كودك‌ در درس‌ خود نیاز به‌ كمك‌ بیشتری‌ دارد، امكان‌ آن‌ را فراهم‌ كنید.
۳. در خانه‌ یك‌ محیط‌ متناسب‌ و محدودیت‌های‌ كاملاً مشخص‌ برای‌ رفتار كودك‌ را در نظر بگیرید. ضمناً باید از روش‌های‌ تربیتی‌ نیز به‌ طور مداوم‌ بهره‌ گرفت‌. اگر احساس‌ می‌كنید كه‌ نیاز به‌ كمك‌ از طرف‌ افراد متخصص‌ امر دارید مراجعه‌ كنید.
۴. رفتار درمانی‌ و شناخت‌ درمانی‌. كودك‌ خود در این‌ نوع‌ درمان‌ها نقش‌ مهمی‌ را به‌ عهده‌ دارد. او باید مواظب‌ رفتار خود باشد، نقش‌ محوله‌ را به‌ خوبی‌ ایفا كند، و رفتار خود را ثبت‌ كند. در یك‌ طرح‌ كلی‌، اساس‌ این‌ روش‌های‌ درمانی‌ بر راهبردهای‌ تغییر رفتار نامطلوب‌ استوار است‌. به‌ نظر می‌رسد كه‌ تركیب‌ این‌ روش‌های‌ درمانی‌ با داروها بهترین‌ نتایج‌ را در كنترل‌ علایم‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشد.
ـ داروها:
پزشك‌ شما شاید تصمیم‌ بگیرد داروهایی‌ مثل‌ متیل‌ فنیدات‌ (ریتالین‌)، كه‌ ظاهراً اثر آرامش‌بخش‌ در كودكان‌ دچار این‌ اختلال‌ دارند، تجویز كند. این‌ داروها اثرات‌ جانبی‌ ناخوشایندی‌ دارند، از جمله‌: اختلال‌ در خواب‌، افسردگی‌، سردرد، معده‌ درد، بی‌اشتهایی‌، و كاهش‌ رشد.
ـ فعالیت‌:
فعالیت‌ كودك‌ خود را حتی‌المقدور در چارچوب‌ مشخصی‌ در آورید.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
رژیم‌ غذایی‌ مخصوصی‌ پیشنهاد شده‌اند: حذف‌ كلیه‌ افزودنی‌های‌ غذایی‌ (ادویه‌ جات‌ و غیره‌)، حذف‌ مواد به‌ خصوصی‌ از رژیم‌ غذایی‌، یا ویتامین‌ درمانی‌ شدید. اغلب‌ تحقیقات‌ پزشكی‌ اشاره‌ به‌ این‌ دارند كه‌ این‌ رژیم‌ها برای‌ تعداد بسیار كمی‌ از كودكان‌ مفید هستند. اما بسیاری‌ از والدین‌ تغییرات‌ قابل‌ توجهی‌ را در رفتار كودكان‌ خود پس‌ از استفاده‌ از این‌ رژیم‌ها گزارش‌ كرده‌اند. شاید دلیل‌ آن‌ این‌ باشد كه‌ با تهیه‌ غذاهای‌ مخصوص‌ برای‌ كودك‌، وی‌ احساس‌ می‌كند كه‌ توجه‌ بیشتری‌ به‌ او می‌شود. در مورد هرگونه‌ رژیم‌ غذایی‌ مخصوصی‌ كه‌ برای‌ كودك‌ خود در نظر دارید با پزشك‌ خود مشورت‌ كنید.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر پس‌ از شروع‌ درمان‌ علایم‌ بدتر شوند.
۲. اگر احساس‌ می‌كنید كودكتان‌ علایم‌ اختلال‌ كم‌ توجهی‌ ـ بیش‌ فعالی‌ را دارد.
۳. اگر دچار علایم‌ جدید وغیرقابل كنترل شده اید. داروهای‌ مورد استفاده‌ در درمان‌ ممكن‌ است‌ عوارض‌ جانبی‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشند.


همچنین مشاهده کنید