پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

آنوریسم‌ ـ aneurysm


آنوریسم‌ عبارت‌ است‌ از بزرگ‌ شدن‌ یا بیرون‌زدگی‌ دیواره‌ یك‌ سرخرگ‌ در اثر ضعف‌ دیواره‌ سرخرگ‌. آنوریسم‌ اغلب‌ پس‌ از حمله‌ قلبی‌ رخ‌ می‌دهد و معمولاً در آئورت‌ (سرخرگ‌ بزرگی‌ كه‌ از قلب‌ منشاء گرفته‌ و در سینه‌ و شكم‌ به‌ سمت‌ پایین‌ حركت‌ می‌كند) یا سرخرگ‌هایی‌ كه‌ مغز، پاها، یا دیواره‌ قلب‌ را تغذیه‌ می‌كنند، ایجاد می‌شود.
ـ علایم‌ شایع‌:
۱. وجود آنوریسم‌ در عضله‌ قلب‌ باعث‌ نامنظم‌ شدن‌ ضربان‌ قلب‌ و علایم‌ نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌ می‌شود.
۲. آنوریسم‌ در قفسه‌ صدری‌ باعث‌ درد قفسه‌ صدری‌، گردن‌، كمر، و شكم‌ می‌شود. درد ممكن‌ است‌ ناگهانی‌ و تیز باشد.
۳. آنوریسم‌ در شكم‌ باعث‌ درد در كمر (گاهی‌ شدید)، بی‌اشتهایی‌ و كاهش‌ وزن‌، و وجود یك‌ توده‌ ضربان‌دار در شكم‌ می‌شود.
۴. وجود آنوریسم‌ در یك‌ سرخرگ‌ مغزی‌ باعث‌ سردرد (اغلب‌ ضربان‌دار)، ضعف‌، فلج‌ یا كرختی‌، درد پشت‌ چشم‌، تغییر بینایی‌ یا نابینایی‌ نسبی‌، و مساوی‌ نبودن‌ اندازه‌ مردمك‌ها می‌شود.
۵. آنوریسم‌ در یك‌ سرخرگ‌ در پا باعث‌ نرسیدن‌ خون‌ به‌ قدر كافی‌ به‌ نقاط‌ مختلف‌ پا می‌شود. در نتیجه‌ پا دچار ضعف‌ و رنگ‌پریدگی‌ می‌شود، یا اینكه‌ متورم‌ شده‌، رنگ‌ آن‌ به‌ آبی‌ تغییر می‌كند. امكان‌ دارد یك‌ توده‌ ضربان‌دار در ناحیه‌ كشالهٔ‌ ران‌ یا پشت‌ زانو وجود داشته‌ باشد.
ـ علل‌ بیماری:
۱. صدمه‌ فیزیكی‌
۲. آترواسكلروز (تصلب‌ شرایین‌)
۳. عفونت‌ آئورت‌ در اثر بیماری‌ سیفلیس‌ (نادر است‌).
۴. شایع‌ترین‌ علت‌، افزایش‌ فشارخون‌ است‌ كه‌ سرخرگ‌ را ضعیف‌ می‌كند.
۵. ضعف‌ مادرزادی‌ سرخرگ‌ (به‌ خصوص‌ در مورد آنوریسم‌های‌ سرخرگ‌هایی‌ كه‌ به‌ مغز می‌روند.
ـ عوامل‌ افزایش‌دهنده‌ خطر:
۱. چاقی‌
۲. فشارخون‌ بالا
۳. سیگاركشیدن‌
۴. سابقه‌ حمله‌ قلبی‌
۵. سن‌ بیشتر از 60 سال‌
۶. سابقه‌ خانوادگی‌ تصلب‌ شرایین‌
۷. آندوكاردیت‌ باكتریال‌ (عفونت‌ سطح‌ داخلی‌ قلب‌)
۸. پلی‌آرتریت‌ گرهی‌ (یك‌ نوع‌ بیماری‌ كه‌ طی‌ آن‌ التهاب‌ سرخرگ‌های‌ كوچك‌ و متوسط‌ رخ‌ می‌دهد)
ـ پیشگیری‌:
۱. ترك‌ سیگار
۲. ورزش‌ منظم‌
۳. كاهش‌ استرس‌
۴. تغذیه‌ كافی‌ و رژیم‌ كم‌چربی‌
۵. رعایت‌ برنامه‌ درمانی‌ كنترل‌ فشارخون‌
۶. در صورت‌ وجود سیفلیس‌، درمان‌ زودهنگام‌
ـ عواقب‌ مورد انتظار:
اغلب‌ به‌ كمك‌ جراحی‌ درمان‌پذیر است‌. در جراحی‌، رگ‌ مصنوعی‌ به‌ جای‌ آن‌ قسمت‌ از رگ‌ كه‌ آنوریسم‌ دارد گذاشته‌ می‌شود. جراحی‌ در مورد آنوریسم‌ قلبی‌ می‌تواند باعث‌ بر طرف‌ شدن‌ نامنظمی‌های‌ ضربانی‌ شود و عمر را طولانی‌تر كند. گاهی‌ آنوریسم‌ عود می‌كند.
ـ عوارض‌ احتمالی‌:
۱. سكته‌ مغزی‌
۲. پاره‌شدن‌ آنوریسم‌. علایم‌ بسته‌ به‌ مكان‌ آنوریسم‌ عبارتند از: سردرد شدید، درد شدید و تند و تیز در قفسه‌ صدری‌، شكم‌ یا پا، از دست‌ دادن‌ هوشیاری‌. اگر پارگی‌ درمان‌ نشود می‌تواند به‌ مرگ‌ بیانجامد.
ـ درمان‌:
۱. جراحی‌ برای‌ جایگزین‌ كردن‌ رگ‌ دچار آنوریسم‌ یا بستن‌ آنوریسم‌
۲. تشخیص‌ زودهنگام‌ و درمان‌ قبل‌ از اینكه‌ آنوریسم‌ پاره‌ شود ضروری‌ است‌.
۳. پس‌ از جراحی‌، اندازه‌گیری‌ فشارخون‌ و كنترل‌ فشارخون‌ را جدی‌ گرفته‌ و یاد بگیرید.
۴. آنوریسم‌ مغزی‌ نیاز به‌ جراحی‌ اورژانس‌ دارد. جراحی‌ برای‌ سایر انواع‌ آنوریسم‌ را می‌توان‌ در میزان‌ مناسب‌ انجام‌ داد.
۵. بررسی‌ها عبارتند از: آزمایش‌ خون‌ از لحاظ‌ انعقادی‌، نوار قلب‌، آنژیوگرافی‌، سایر عكس‌برداری‌ها، سی‌تی‌اسكن‌، یا سونوگرافی‌
ـ داروها:
داروهای‌ ضدانعقادی‌ برای‌ جلوگیری‌ از تشكیل‌ لخته‌ و داروهای‌ ضددرد، پس‌ از جراحی‌ تجویز می‌شوند. امكان‌ دارد برای‌ جلوگیری‌ از عفونت‌ آنتی‌بیوتیك‌ تجویز شود.
ـ فعالیت‌:
قبل‌ از جراحی‌ از فعالیت‌ سنگین‌ یا فشارآوردن‌ به‌ خود اجتناب‌ كنید. بعد از جراحی‌، به‌ تدریج‌ فعالیت‌های‌ عادی‌ خود را از سر گیرید.
ـ رژیم‌ غذائی‌:
قبل‌ از جراحی‌، غذای‌ پرفیبر مصرف‌ نمایید تا از زور زدن‌ به‌ هنگام‌ اجابت‌ مزاج‌ اجتناب‌ كنید. بعد از جراحی‌، رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود.
ـ در این‌ شرایط‌ به‌ پزشك‌ خود مراجعه‌ نمائید:
۱. اگر پس‌ از جراحی‌، هر كدام‌ از علایم‌ دوباره‌ رخ‌ دهد.
۲. اگر حمله‌ قبلی‌ داشته‌اید و بعد از آن‌ دچار نامنظمی‌ ضربان‌ قلب‌ یا علایم‌ نارسایی‌ احتقانی‌ قلب‌ شده‌اید.
۳. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان علایم‌ آنوریسم‌ را دارید، به‌ خصوص‌ وجود یك‌ توده‌ ضربان‌دار در شكم‌ یا پا، یا درد قفسه‌ صدری‌ یا شكمی‌ این‌ یك‌ اورژانس‌ است‌! كمك‌ بخواهید و تا زمان‌ رسیدن‌ آمبولانس‌ در تخت‌ استراحت‌ كنید.


همچنین مشاهده کنید