جمعه, ۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 26 April, 2024
مجله ویستا
عارف ايگى
سراجالدين حسين پسر غياثالدين علىايگى متخلص به 'عارف' از شاعران فصيح و نيکو گفتار سدهٔ دهم و يازدهم است که از او در تذکرهها کم سخن رفته است و اگر چه ديوانى از او يافت نشده آنچه از شعر او در مأخذها نقل شده براى شناخت مقام شاعرى وى که به حق در مرتبهاى بلند بود، کافى است. پدرش غياثالدين على، کلانتر شبانکاره (از توابع دارابگرد فارس) بود و سراجالدين حسين به سال ۹۷۶ در ايگ (ايج) حاکم نشين شبانکاره ولادت يافت و همانجا به سن رشد رسيد و از کودکى به شعر روى آورد و چنانکه از سخنش به خوبى آشکار است در همان حال از تتبع سخن استادان قديم غافل نبود و با ممارست در سرودن و خواندن شعر در اوان جوانى شاعرى توانا شد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
سراج الدين در بيست و هشت سالگى زادگاه خود را رها کرد و مدتى کوتاه در يزد و کرمان گذرانيد و سپس از راه سيستان روانهٔ هندوستان شد و در پارهاى از شهرهاى آن سرزمين مانند آلهآباد، اگره، برهانپور، گلکنده و دکن، کوتاه و بلند اقامت گزيد و با اعيان نکتهسنجان ديدار و همنشينى کرد و بزرگانى چون شاهزاده سلطان سليم (= جهانگير) پسر جلالالدين اکبر و جلالالدين اکبر پادشاه (م ۱۰۱۴) و محمّد قطبشاه (۹۸۹-۱۰۲۰هـ) را مدح کرد سپس از دکن به هرموز و از آنجا به زادگاه خود رفت. پس از آن چندى در عراق و خراسان سياحت کرد و از آنجا به قندهار و بعد به هند عزيمت نمود و در اگره به خدمت شاهزاده سليم که اين بار جهانگير پادشاه خوانده مىشد رسد و او را ستود و اجازه سياحت هند گرفت و به سير و سفر پرداخت. دو سال بعد يعنى سال ۱۰۲۸ هجرى که عارف سرگذشت خود را براى فخرالزمانى حکايت مىکرد پنجاه و دو سال داشت و زندگى را در عزلت و آسايش مىگذرانيد و تا آن روزگار به قول خود ديوانى از دوازده هزار بيت و منظومهاى به بحر مقتارب بهنام اندرزنامه در دو هزار و سيصد بيت داشت. بعد از آن سال از عارف خبرى نداريم و گويا او به سال ۱۰۳۵ بدرود حيات گفت. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
وى به تمام معنى شيوهٔ استادان بزرگ خراسان را در قرنهاى پنجم و ششم دنبال کرده و با مهارت از عهدهٔ اين کار برآمده است. سخن او در قصيده و غزل و قطعه و مثنوى همان صراحت و جلاى شعر عهد غزنوى و سلجوقى را دارد. همهٔ واژههايش منتخب و يکدست و فصيح زيبا است. به رسم شاعران سدهٔ پنجم بسيار کم عربى بهکار مىبرد زيرا مىدانست که پارسى در شعر پارسى جاىگيرتر و زيباتر و دلنشينتر است، شعر پارسى واژهٔ پارسى مىخواهد و طنطنهٔ لسان عربى در آن خوشگوار نيست. فخرالزمانى دربارهٔ او مىگويد که: 'به طرز قدما حرف مىزند و مطلق گرد روش شعراى اين ايام نمىگردد' . | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
با اين زبان زيباى خراسانى بود که عارف ايگى خيال پردازىهاى خود را اوج مىداد و به رنگها و نگارها مىآراست اما به همان شيوهاى که مثلاً فرخى با زبان دلانگيزى خيالهاى شعرى خود را نشان مىداد و با همان دقتى که عنصرى و متابعاتش بر تخيلهاى خويش جامهٔ عبارت مىپوشانيدند. او تشبيهات خيالى و وهمى و مرکب کم و بهجا آنها تشبيههاى ساده و حسى زياد دارد و در بسيارى از موارد معنائى که از خاطرش مىگذرد به همان سادگى در شعر مىآورد که گوئى خراسانئى استاد در سدهٔ پنجم و ششم با استاد خراسانى ديگر سخن مىگويد، نه تشبيهى در آن است و نه استعارهاى و نه ترکيبى که خيالانگيز باشد. گاهى هم تشبيه يا استعارهٔ خود و خيالهاى شاعرانهٔ لطيف را چنان در جامهٔ عبارتهاى ساده عرضه مىکند که خواننده به انديشهٔ يافتن تشبيه و استعاره يا مجاز و کنايهاى در آن نمىافتد، با آنها همراه است و از آنها غافل. عارف در مقام پيروى از نحوهٔ تخيل و تکلم پيشينيان در عهد خود به واقع ممتاز بود، او شاعرى است استاد و توانا که شيوهٔ استادان بزرگ خراسان را مىپسنديد و در همدوشى آنان گامى توانا و رهوار داشت. اين ابيات در وصفزادگاهش شبانکاره از 'اندرزنامهٔ' اوست: | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(۱) . زير باد، زيرآباد: شهرى است در بنگاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
رئیسی تهران حجاب توماج صالحی گشت ارشاد پاکستان رهبر انقلاب سریلانکا کارگران مجلس شورای اسلامی دولت سید ابراهیم رئیسی
کنکور آتش سوزی سیل هواشناسی سازمان سنجش خراسان جنوبی شهرداری تهران سلامت پلیس فراجا قتل زنان
خودرو دلار قیمت خودرو قیمت دلار قیمت طلا بازار خودرو ایران خودرو بانک مرکزی ارز قیمت سکه مسکن سایپا
ترانه علیدوستی مهران مدیری تلویزیون فیلم سحر دولتشاهی سینمای ایران کتاب بازیگر تئاتر شعر سینما
کنکور ۱۴۰۳
ایران اسرائیل غزه آمریکا رژیم صهیونیستی فلسطین جنگ غزه روسیه حماس طوفان الاقصی اوکراین اتحادیه اروپا
فوتبال پرسپولیس استقلال بارسلونا بازی ژاوی باشگاه پرسپولیس باشگاه استقلال فوتسال تراکتور تیم ملی فوتسال ایران والیبال
هوش مصنوعی تیک تاک همراه اول فیلترینگ ناسا وزیر ارتباطات تبلیغات نخبگان عیسی زارع پور
مالاریا سلامت روان استرس کاهش وزن پیری داروخانه دوش گرفتن