دکسوروبیسین - DOXORUBICIN HCL

	نام فارسى		دکسوروبيسين
	نام انگليسى		DOXORUBICIN HCL
	نام تجارى دارو		Adriamycin
	گروه دارويى		آنتي‌نئوپلاستيك - آنتي‌بيوتيك
	گروه شيميايى دارو		گليكوزيد آنتراسايكلين
	مكانيسم اثر		باعث مهار سنتز DNA مي‌شود؛ از استرپتومايسيس پوستيوس گرفته شده است؛ با باندشدن به DNA‌ باعث كاهش نسخه‌نويسى از روى آن و جدائى رشته‌ها ازهم مي‌گردد؛ در تمام چرخۀ سلولى مؤثر است. تاول‌زا است.
	موارد مصرف		تومور ويلمز، كانسرهاى مثانه، پستان، گردن رحم، سر، گردن، كبد، ريه، تخمدان، پروستات، معده، بيضه، تيروئيد، بيمارى هوچكين، لوسمى لنفوپلاستيك حاد، لوسمى ميلوبلاستيك، نوروبلاستوم، لنفوم ساركوم.
	ميزان مصرف		بالغين: ۷۵ـ۶۰ mg/m2 هر 3 هفته يا 30mg/m2، يک تا سه روز در هفته و در يك دوره چهارهفته‌اي، و حداكثر تا 550mg/m2 مي‌باشد. موارد منع مصرف: حساسيت مفرط، حاملگى (در سه ماهه اول) (در گروه D قرار دارد)، شيردهي، عفونت‌هاى سيستميك.
	توضيحات دارو		عوارض جانبي: خوني: ترومبوسيتوپني، لكوپني، آنمي. گوارشي: تهوع، استفراغ، بي‌اشتهائي، التهاب مخاط، مسموميت كبد. ادرارى تناسلي: ناتوانى جنسي، عقيمي، آمنوره، ژنيكوماستي، افزايش اسيداوريك خون. پوستي: راش، نكروز در محل تزريق، درماتيت، آلوپسى برگشت‌پذير، سلوليت، ترومبوفلبيت در محل تزريق. قلبى عروقي: افزايش فشارخون، تاکيکاردى سينوسي، انقباضات زودرس بطني، درد قفسه صدري، اکستراسيستول. احتياطات: در بيماري‌هاى قلبي، کبدي، کليوي، نقرس، تضعيف شديد مغز استخوان. فارماکوکينتيک: انتشار: از CNS عبور نمي‌کند، از جفت عبور مي‌کند، وارد شير نمي‌شود. متابوليسم: کبدي. دفع: صفراوى (نيمه عمر ۱۶ ساعت). تداخلات داروئي: باربيتورات‌ها باعث افزايش متابوليسم کبدى و کاهش سطح پلاسمائى دارو مي‌شوند؛ استرپتوزوسين باعث افزايش سطح پلاسمائى دارو مي‌شود؛ باعث تشديد عوارض پوستى راديوتراپى قبلى مي‌شود؛ باعث تشديد خطر سيستيت هموراژيک ناشى از مصرف سيکلوفسفاميد مي‌شود، مصرف همزمان با ساير داروهاى سيتوتوکسيک باعث تشديد عوارض مغز استخوان مي‌شود. ملاحظات پرستاري: پيگيرى آزمايشگاهي: ـ CBC، درصد گلبول‌هاى سفيد، و شمارش پلاکت‌ها به‌طور هفتگي، در صورت افت تعداد گلبول‌هاى سفيد به زير ۴۰۰۰/mm۳ يا افت پلاکت به زير ۷۵۰۰۰mm۳ دارو را مصرف نکنيد و پزشک را از نتايج مطلع کنيد. ـ ميزان خون و اسيداوريک ادرار. ـ مطالعات عملکرد کليوي: BUN، اسيد اوريک سرم، کليرانس کراتينين ادراري، الکتروليت‌ها، قبل و در زمان درمان. ـ نسبت I&O، کاهش برون‌ده ادرارى به زير ۳۰mL/hr را گزارش کنيد. ـ دماى بدن مريض را هر چهار ساعت اندازه‌گيرى کنيد؛ تب ممکن است نشانگر شروع عفونت باشد. ـ تست‌هاى عملکرد کبدى قبل و در زمان درمان: بيليروبين، ALT, AST, آلکالن فسفاتاز در صورت نياز به‌طور ماهيانه. ـ ECG، تغييرات موج QRS-ST-T, و T کوتاه را به‌خاطر احتمال ديس‌ريتمى (تاکيکاردى سينوسي، ايست قلبي، ضربانات زودرس بطني) بررسى کنيد. توصيه‌ها: ـ براى نشت خارج عروقى از هيدروکورتيزون، دگزامتازون، بي‌کربنات سديم (1meq/1ml) استفاده کنيد. ـ براى جلوگيرى از استفراغ، ۶۰ـ۳۰ دقيقه قبل از مصرف دارو از ضداستفراغ استفاده کنيد. ـ از آلوپورينول يا بي‌کربنات سديم براى حفظ ميزان اسيداوريک و قليائى شدن ادرار استفاده شود. ـ پس از رقيق کردن ۱۰mg دارو در ۵mL از NaCl، تزريق وريدى انجام دهيد؛ آن را تکان داده و در مدت ۵ـ۳ دقيقه داده شود و اين کار از طريق لوله Y شکل يا آنژيوکت انجام شود. ـ در صورت وجود آنمي، انفوزيون خون صورت گيرد. ـ براى علائم گوارشى از آنتي‌اسپاسموديک (ضداسپاسم‌ها) استفاده کنيد. روش تهيه / تجويز: ـ از روش شستشوى کاملاً طبى دست‌ها استفاده کنيد از دستکش و لباس‌هاى محافظ استفاده شود. ـ از غذاى آبکي: نوشيدني‌هاى کربن‌دار استفاده کنيد و در صورتي‌که مريض تهوع و استفراغ ندارد مي‌توان ژل را نيز اضافه کرد. ـ براى جلوگيرى از تشکيل سنگ و رسوب اورات مصرف مايعات را تا حد ۳ـ۲ L/day افزايش دهيد. ـ از غذاهاى کم‌پورين: نخوردن گوشت اعضاء (کليه، جگر)، نخود و عدس براى قليائي‌کردن ادرار بهره بگيريد. ـ روزى سه تا چهار بار دهان خود را با آب يا بي‌کربنات سديم شستشو دهيد؛ دندان‌ها را دو تا سه بار در روز با مسواک نرم يا اپليکاتورهائى که حاوى الياف کتان هستند مسواک کنيد؛ از نخ دندان ظريف استفاده شود. ـ محلول آماده شده تا ۲۴ ساعت در دماى اتاق و تا ۴۸ ساعت در يخچال قابل نگهدارى است. ارزيابى باليني: خونريزي: هماچوري، تست گاياک، کبودى و پتشي، مخاط و منافذ هر ۸ ساعت. ميل غذائي: ليستى از غذاهائى که دوست دارد و يا دوست ندارد، تهيه کنيد. تأثير آلوپسى برروى ظاهر فرد؛ در مورد احساس فرد درباره اين تغييرات با او بحث کنيد. التهاب مخاط و ترک برداشتن پوست. زردى پوست، ملتحمه، ادرار تيره، مدفوع خاک رسي، خارش پوست، درد شکم، تب و اسهال. حفره دهان را هر ۸ ساعت از نظر خشکي، زخم‌هاى سطحى و عمقي، لکه‌هاى سفيد، درد حفره دهان، خونريزى و بلع مشکل (ديسفاژي) بررسى کنيد. در صورت وجود استفراغ شديد، آلکالوز را بررسى کنيد. تحريک موضعي، درد، سوزش در محل تزريق. علائم گوارشي: افزايش تعداد دفعات اجابت مزاج، دل‌پيچه. اسيدوز و علائم از دست دادن مايعات: تنفس سريع، تورگور ضعيف پوستي، کاهش برون‌ده ادراري، خشکى پوست، بي‌قراري، ضعف. وضعيت قلبي: فشارخون، نبض، ويژگي‌هاى آن، ريتم، تعداد، گازهاى خون شريانى (ECG, (ABGs. آموزش به بيمار و خانواده: ـ تا هرگونه شکايت از عوارض جانبى دارو را به پزشک يا پرستار اطلاع دهد. ـ که در صورت ريزش مو در زمان درمان، استفاده از کلاه‌گيس يا موى مصنوعى ممکن است احساس بهترى به مريض بدهد؛ و به مريض گفته شود که موهاى جديد از نظر رنگ و ساختمان متفاوت از موهاى قبلى هستند. ـ تا از مصرف غذاهاى حاوى اسيد سيتريک، داغ يا خام امتناع کند. ـ تا هرگونه خونريزي، نقاط سفيد، زخم در دهان را به پزشک اطلاع دهد؛ به مريض گفته شود که هر روز دهان خود را معاينه کند. ـ به مريض گفته شود که ادرار و ساير مايعات بدن ممکن است به مدت ۴۸ ساعت قرمز پرتقالى شوند. ـ تا در صورت افت گلبول‌هاى سفيد چندهسته‌اى (گرانولوسيت‌ها) از حضور در جاهاى شلوغ و تماس با افراد بيمار احتراز کنيد. تداخل با تست‌هاى آزمايشگاهي: افزايش: اسيد اوريک.