گذشته‌های روانشناسی گشتالت

پيشرفت علمى روانشناسى گشتالت، استثنائى در قانون کلى پيشرفت ساير نهضت‌هاى علمى نيست. اين حرکت گذشته داشته و آينده نيز خواهد داشت. از ديدگاه وسيع‌ترى که بنگريم، مى‌بينيم که تقريباً همواره پيشرفت علمى تداوم داشته، از اين‌رو ديدگاه ورتهايمر در سال ۱۹۱۰ فقط از آن‌گونه وقايعى به‌نظر مى‌آيد که شرايط زمان ايجاب مى‌کرد. اگر ورتهايمر به پراگ براى تحصيل در رشته حقوق رفته بود، احتمالاً شخص ديگرى عقايد مربوط به مفهوم کل و معنا و غيره را ارائه مى‌داد که قبلاً هم افرادى مانند: جيمز، اهرنفلز و کالپى به بحث در مورد آنها پرداخته بودند.

رخداد فعاليت‌هاى علمى را بايد در قالب يک ميدان پويا درنظر گرفت. ورتهايمر معتقد بود که به قول او علم يک زنجير گسيخته (und - Verbindung) نيست. تجزيه و تحليل سبب مى‌شود که 'کل' مختل شود، ولى تجزيه و تحليل تاحدى براى توصيف پديده‌ها ضرورى است. بنابراين، ما قادر هستيم سه مرحله از تکامل فکرى که منجر به پيدايش روانشناسى گشتالت شد را ترسيم کنيم. از آنجا که هر يک از اين مراحل سه‌گانه هنگامى سرعت گرفتند که آن را براى احراز جانشينى رقيب خود در نظر گرفته بودند، لذا ما به معادله يا جدولى که بيانيه گويائى از وضع آن باشد، نياز داريم.

جدول ارائه شده در زير، نتيجه اين کوشش است که هريک از اين مراحل را با جفت مخالف خود نشان مى‌دهد. اما آنجه را که کمک به ايجاد روانشناسى گشتالت کرد، در قسمت راست، و آن را که مخالف است، در سمت چپ قرار داديم. فعاليت‌ها و مفاهيمى که در سمت چپ قرار دارند، آنهائى هستند که روانشناسى گشتالت عليه آنها قيام نمود.

۱. توصيف پديدارى                    عليه تجزيه عناصر اجرائي

۲. ظهور فرم در صورت کل        عليه ارتباطات اجزاء

۳. معانى و اشياء                   عليه محتواى حسي