جدول نسبت جمعیت شهری کشورهای صنعتی و تحول آن در یک قرن اخیر

طبق آمارهاى موجود مربوط به جمعيت شهرنشين جهان، در سال ۱۸۵۰ ميلادى، به ازاى هر صد نفر جمعيت تنها ۲۹ نفر در شهرها زندگى مى‌کرده‌اند که اين نسبت در سال ۱۹۰۰ به ۴۵ نفر افزايش يافته است.

'پيتريم سوروکين' در کتاب 'جامعه، فرهنگ و شخصيت' خود در مورد چگونگى ظهور و رشد ۳۵۵ شهر بزرگ که هر کدام جمعيتى بالغ بر يک‌صد هزار نفر داشته‌اند تحقيقات ارزشمندى انجام داده و معتقد است که ۴۰ درصد شهرهاى مذکور در فاصلهٔ ميان قرن شانزدهم تا قرن بيستم ميلادى تحقق يافته است. طبق اين مطالعات لازمهٔ ظهور شهرهاى بزرگ و تداوم حيات درونى آنها، تغييرات عمدهٔ فرهنگى بوده است. سوروکين مراحل ظهور اين شهرها را به قرار زير مى‌داند:

جدول تعداد شهرهاى بيش از ۱۰۰ هزار نفر

				تعداد شهرهاى بيش از ۱۰۰ هزار نفر			درصد
	قبل از ميلاد مسيح تا قرن پنجم			۶۷			۱۸/۷
	قرن ششم تا دهم ميلادى			۶۹			۱۹/۴
	قرن يازدهم تا پانزدهم ميلادى			۷۵			۲۱/۳
	قرن شانزدهم تا بيستم ميلادى			۱۴۴			۴۰/۳

اما در عصر جديد، نخستين کشورهاى اروپائى که به‌دنبال توسعهٔ صنعت، رشد چشمگيرى در توسعهٔ شهرنشينى نشان مى‌دهند کشورهاى اروپاى غربى، مخصوصاً کشورهاى انگلستان، اسکاتلند و فرانسه بوده‌اند.

آمارهاى زير نشان مى‌دهد که جمعيت شهرهاى اروپا با چه سرعتى در قرن ۱۹ و نيمهٔ اول قرن بيستم افزايش يافته است:

اگر تجزيه و تحليل عميق‌ترى به‌عمل آوريم خواهيم ديد که اختلاف در آهنگ توسعه جمعيت شهرنشين با توسعهٔ صنايع در کشورهاى صنعتى همراه بوده است.

در سال ۱۹۵۰، ۲۰ درصد جمعيت اروپا و ۳۰ درصد جمعيت آمريکا و ۴۵ درصد جمعيت استراليا در شهرهاى بيش از ۱۰۰ هزار نفر زندگى مى‌کرده‌اند.

اگر بخواهيم نظر جامع‌ترى نسبت به مسئله توسعهٔ شهرنشينى داشته باشيم مى‌توانيم آن را با مقايسهٔ جمعيت روستائى و شهرى در دو زمان مختلف به‌دست آوريم. در جدول زير نسبت جمعيت روستائى و جمعيت شهرى بعضى کشورهاى صنعتى در دو زمان مختلف مقايسه شده است:

جدول درصد جمعيت‌هاى ساکن در شهرهاى صد هزار نفر و بيشتر و شهرهاى ده هزار نفر و بيشتر

درصد جمعيت‌هاى ساکن در:

شهرهاى صد هزار نفر و بيشتر

شهرهاى ده هزار نفر و بيشتر

نام کشور - سال

۱۸۰۰

۱۸۵۰

۱۸۹۰

۱۹۳۰

۱۸۰۰

۱۸۵۰

۱۸۹۰

۱۹۳۰

انگلستان مرکزى و جنوبى

۹/۳۷

۲۲/۵۸

۳۱/۸

۴۰

۲۱/۳۰

۳۹/۴

۶۱/۷

۸۰

اسکاتلند

؟

۱۶/۹

۲۹/۸

-

۱۷

۳۲/۲

۴۹/۹

-

بلژيک

؟

۶/۸

۲۷/۴

-

۱۳/۵

۲۰/۸

۳۴/۸

-

آمريکاى شمالى

؟

۶

۱۵/۵

۳۰

۳/۸

۱۲

۲۷/۶

۴۷

فرانسه

۲/۸

۴/۶

۱۲

۱۶

۹/۵

۱۴/۴

۲۵/۵

۵۰

سوئد

-

-

۷/۳۴

-

۳/۹

۴/۷

۱۳/۷

-

جدول نسبت جمعيت شهرى کشورهاى صنعتى و تحول آن در يک قرن اخير

نام کشور

سال ۱۸۸۰درصد

در حدود سال ۱۹۵۰ (درصد)

شهرى

روستائى

شهرى

روستائى

ايالات متحده آمريکا

۲۹/۵

۷۰/۵

۶۴

۳۶

انگلستان و گال

۶۷/۹

۳۲/۱

۸۰

۲۰

آلمان

۲۹/۱

۷۰/۹

۵۶/۵

۴۳/۵

فرانسه

۳۴/۸

۶۵/۲

۵۳/۲

۴۶/۸