|
| موزهٔ آرامگاه نادر، مشهد
|
|
| ساختمان بناى موزهٔ آرامگاه نادر در سال ۱۳۳۵ آغاز شده و در سال ۱۳۴۰ به پايان رسيده است. اين بنا در محوطه‌اى به مساحت ۱۴۴۸ مترمربع در سال ۱۳۴۲ افتتاح شد. بناى موزه شامل : کتابخانهٔ مرکزى، تالار اصلى و قسمت‌هاى ادارى در جوار آرامگاه نادر مى‌باشد و در آن نمونه‌هايى از وسايل و ابزار جنگى دوران نادر و مجموعه‌اى از اشياى باستانى متعلق به هزاره‌هاى پيش از ميلاد به نمايش گذاشته شده است. موزهٔ آرامگاه نادر وابسته به سازمان ميراث فرهنگى کشور است.
|
|
|
|
| اين مجموعه در داخل برج آزادى واقع شده و در آن اشياى مختلفى از دوره‌هاى قبل از ميلاد، هخامنشى، اشکانى، ساسانى و دوره‌هاى اسلامى مانند اشياى سفالين، ظرف‌هاى مفرغى، تابلوهاى نقاشى و فرش به نمايش گذاشته شده است.
|
|
|
|
| موزهٔ شهرستان اروميه در سال ۱۳۴۶ در محل خيابان دانشگاه بنا گرديد. اين موزه مشتمل بر يک سالن بزرگ، مخصوص اشياء باستانى و تاريخى، دو سالن براى موزهٔ مردم‌شناسى و يک سالن به عنوان کتابخانهٔ موزه است.
|
|
| در بخش ماقبل تاريخ موزه، مکشوفه‌هاى حفارى‌هاى تپهٔ موشلان، اسماعيل‌آباد، املش گيلان، حسنلو، سيلک کاشان و تپه‌هاى دينخواه و عمارلو که مشتمل بر ۱۲۵ قلم شئى سفالى خام و پخته و مفرغى مى‌باشد به نمايش گذاشته شده است.
|
|
| در بخش تاريخى اشيايى که مربوط به دورهٔ تاريخى لرستان است و آثارى است از مفرغ و برنز، جنگ‌افزار و وسايل و اشياء سفالى آن دوره به نمايش گذاشته شده است. تعداد اين اشياء ۵۳ قلم است.
|
|
| در بخش تاريخى که عموماً به قبل از اسلام مربوط مى‌‌گردد، ۵۰ قلم قطعات سفالين و فلزى از نواحى شوش، ديلمان، خوروين، نوروز محله، رى، رودبار، گرمى، رحمت‌آباد، سياهکل، عمارلو و نهاوند گردآورى شده است.
|
|
| در بخش اسلامى موزه ۱۰۰ قلم ظروف و اشياء سفالين و فلزى وجود دارد که بى‌نهايت جالب و ديدنى هستند. اين اشياء متعلق به رفسنجان، رى، گرگان، کرج، قوچان، سبزوار، نيشابور، اراک، کاشان، ساوه، جيرفت، شوش، گنبد‌کاووس، بيرجند، دماوند، اصفهان و بجنورد است.
|
|
| در بخش مردم‌شناسى موزه، لباس و وسايل مربوط به قرن ۱۳ و ۱۴ هجرى وجود دارد، همچنين اشياء مسى و برنجى، شيشه‌اى، پارچه‌اى، سفالين، چوبى و نيز مجسمه‌هايى از اقوام و طوايف مختلف کشور با لباس‌هاى محلى به نمايش درآمده است.
|
|
| در بخش هنرهاى تزئينى نيز تابلوها، مينياتورها، مرقع و قلمدان‌هاى متعلق به قرون ۱۳ و ۱۴ هجرى به نمايش گذاشته شده است و نيز اشيايى که بر روى آنها به خطى زيبا و متنوع، نوشته‌ها و آياتى از قرآن مجيد نقش بسته است.
|
|
| اين موزه در حال حاضر زير نظر سازمان ميراث فرهنگى استان مورد بهره‌بردارى قرار گرفته و بازديدکنندگان متعددى دارد.
|
|
| موزهٔ ايران باستان، تهران
|
|
| موزهٔ ايران باستان با زيربناى ۲۷۴۴ مترمربع، نخستين موزهٔ علمى ايران به شمار مى‌رود که آثار مربوط به تمدن و هنر پيش از تاريخ، از هزارهٔ ششم پيش از ميلاد تا دورهٔ اسلامى را در خود جاى داده است. اين موزه از نظر ارزش، اهميت، فراوانى و قدمت اشيا، يکى از موزه‌هاى معتبر جهان است. ساخت اين بنا زير نظر آندره گدار در سال ۱۳۱۴ هـ.ش آغاز شد و پس از دو سال، مورد بهره‌بردارى قرار گرفت. اين موزهٔ دو طبقه داراى تأسيسات جنبى شامل تالار سخنرانى، تالار نمايش، کتابخانه و ... است.
|
|
| طبقهٔ اول موزه به آثار پيش از تاريخ و دورهٔ تاريخى اختصاص دارد و در طبقهٔ دوم آثار دوران اسلامى به نمايش گذاشته شده است.
|
|
| اين موزه براى تعميرات اساسى تا سال ۱۳۶۶ تعطيل بود و در اين سال با نام «موزهٔ ملى ايران» بازگشايى شد و فعاليت خود را آغاز کرد.
|
|
| ظروف سفالين مرمت شده که به نمايش درآمده‌اند، اشياى پيش از تاريخ اين موزه هستند. بسيارى از مناطق ايران از هزارهٔ ششم تا هزارهٔ اول ق.م در برگيرندهٔ جوامع گوناگون بودهاند. اين جوامع همگى از راه تبادل اشياى دست‌ساز و توليدات کشاورزى، با هم در تماس نزديک بودند. رشد فنى و هنرى در ساخت آثار سفالين و فلزى را مى‌توان به نحوى در توليد انبوه سفال منقوش مشاهده کرد. اين نقش‌ها بى‌گمان نشانگر خلاقيت هنرى انسان‌هايى است که در آفرينش هنرى، متأثر از طبيعت اطراف خود بودهاند.
|
|
| بيش‌تر کتاب‌هاى خطى بخش اسلامى موزه عبارت‌اند از : قرآن‌هاى مربوط به سده‌هاى سوم تا سيزدهم هجرى که قديمى‌ترين آنها نسخه‌اى است که بر پوست آهو و به خط کوفى نوشته شده است.
|
|
| سکه‌ها، اسنادى معتبر در شناخت شکل سياسى و اجتماعى و اقتصادى جامعه‌ها هستند. در اين موزه دو مجموعهٔ سکهٔ اسلامى نگه‌دارى مى‌شود:
|
|
| - مجموعهٔ ۶۱ سکه طلاى دوران سامانى و آل بويه.
|
| - مجموعهٔ سکه‌هاى نقرهٔ گوناگون متعلق به دوره‌هاى سامانى، آل بويه، غزنوى و غيره.
|
|
| موزهٔ ايران باستان داراى يک کتابخانهٔ بزرگ است. کتابخانهٔ موزهٔ ايران باستان هم‌زمان با تأسيس موزه فعاليت خود را آغاز کرد. اين موزه داراى مجموعه‌اى از کتاب‌ها و نشريه‌ها در زمينه‌هاى تاريخ، باستان‌شناسى و هنر ايران و کشورهاى هم‌جوار که به زبان‌هاى فارسى، عربى، پهلوى، ارمنى، گرجى، آذربايجانى، انگليسى، فرانسوى، آلمانى، ايتاليايى، هلندى، چينى، ژاپنى، کره‌اى، روسى و زبان‌هاى اسلاوى است. چند عنوان از کتاب‌هاى نفيس و کم‌ياب نيز در اين موزه حفظ مى‌شود.
|
|
| ديگر آثار موجود در موزهٔ ايران باستان شامل اشياى باستانى دوره‌هاى پيش از تاريخ، تاريخى و اسلامى است.
|
|
|
|
| حسين بهزاد (۱۳۴۷-۱۲۷۳) پرآوازه‌ترين مينياتوريست معاصر ايران، ابتدا سبک کمال‌الدين بهزاد و رضا عباسى را با دقت آموخت و جزء به جزء تکرار کرد و سپس در پى سفرها و مطالعاتى در فرانسه به سبکى تازه و شخصى دست يافت.
|
|
| مجموعهٔ آثار او را پسرش - پرويز بهزاد که در سال ۱۳۷۴ درگذشت وقف ايجاد موزه‌اى همگانى کرد. مقدمات افتتاح اين موزه، فراهم شده است.
|
|
|
|
| عمارت کلاه فرنگى که در وسط باغى بزرگ به نام «باغ نظر» در شيراز ساخته شده، در زمان کريمخان زند محل بار عام ميهمانان و سفراى خارجى بوده است. کتيبه‌ها و لچک‌هاى اين بناى زيباى هشت ضلعى را کاشى‌کارى‌هاى بديع زينت بخشيده‌‌اند.
|
|
| موزهٔ پارس از يک تالار مرکزى گنبددار و چهار شاهنشين جانبى تشکيل شده که شاهنشين شرقى آن محل دفن کريمخان زند است.
|
|
| اين بنا در سال ۱۳۱۵ هـ.ش به موزه تبديل شد و تا سال ۱۳۵۰ موزه‌اى داير و فعال بود. پس از يک وقفهٔ ده ساله که به منظور بازسازى و مرمت آن صورت گرفت، مجدداً در سال ۱۳۶۰ بازگشايى شده است.
|
|
| در داخل عمارت موزه، يازده مجلس نقاشى از کارهاى مرحوم آقا صادق، نقاش معروف آن دوره وجود دارد و مقرنس‌کارى‌هاى زيباى آن در نوع خود بى‌نظير است.
|
|
| موزهٔ تاريخ طبيعى، اروميه
|
|
| استان آذربايجان غربى داراى دو موزهٔ تاريخ طبيعى است که اولى در دانشگاه اروميه تشکيل شده و ديگرى در سازمان حفظ محيط زيست گردآورى و به نمايش گذاشته شده است.
|
|
| موزهٔ تاريخ طبيعى دانشگاه عمدتاً به منظور آموزش رشته‌هاى مختلف است و به مرور زمان جمع‌آورى شده است به طورى که اينک به صورت يک موزهٔ تاريخ طبيعى کامل مورد بازديد و آموزش عموم و دانشجويان قرار مى‌گيرد. اين موزه مشتمل است بر حيوانات پرنده، چرنده، خزنده وحشى و نيز حشرات مختلف.
|
|
| موزهٔ تاريخ طبيعى سازمان حفظ محيط زيست نيز مجموعهٔ متنوعى از انواع حيوانات و حيات‌وحش استان و ساير نقاط ايران است که مورد استفادهٔ عموم و دانش‌آموزان قرار مى‌گيرد.
|
|
| اين موزه در يکى از ايستگاه‌هاى سازمان محيط زيست در کنار درياچهٔ اروميه، نزديک روستاى رشکان قرار گرفته است. به منظور انتقال موزه به داخل شهر بنايى در دست احداث است.
|
|
| موزهٔ توس (موزهٔ فردوسي)، توس، مشهد
|
|
| ساختمان اصلى اين موزه در سال ۱۳۴۷، هم‌زمان با تجديد بناى آرامگاه فردوسى، به صورت رستوران سنتى ساخته شد و در سال ۱۳۶۱ با تغييرات اندکى به موزه تبديل شد. ليکن به علت برخى کاستى‌ها، در سال ۱۳۶۶ موزه به حالت تعطيل درآمد و پس از تهيهٔ طرح‌هاى پژوهشى و فنى، در سال ۱۳۶۷ با نام «موزهٔ توس» به موزهٔ مردم‌شناسى و باستان‌شناسى تبديل و بازگشايى شد.
|
|
| در سال ۱۳۶۹ که از سوى يونسکو سال «هزارهٔ تدوين شاهنامه» نامگذارى شده بود، براساس برنامه‌ريزى‌هاى زمان‌بندى شده و با ارائهٔ اشياء و آثار مربوط به دوران فردوسى، موزهٔ اختصاصى فردوسى افتتاح شد. موزهٔ توس وابسته به سازمان ميراث فرهنگى کشور است.
|
|
| اين مبحث را با قصيدهٔ جاودانِ رودکى، شاعر نامدار قرن سوم خراسان به پايان مى‌بريم:
|
|
| بــوى جــوى موليــان آيـد همــى
|
|
يــاد يــار مهربـان آيـد همـى
|
| ريــگِ آمــوى و درشتى‌هــاى او
|
|
زيـر پـايـم پرنيـان آيـد همـي
|
| آب جيحون از نشاط روى دوست
|
|
خِنگ ما را تا ميـان آيـد همى
|
| اى بخــارا شـاد باش و شاد زى
|
|
ميـر زى تـو شادمان آيد همى
|
| ميـر ماهســت و بخــارا آسمـان
|
|
ماه سـوى آسمـان آيــد همـى
|
| ميــر سروســت و بخارا بوستان
|
|
سرو سوى بوستان آيـد همـى
|
| آفــرين و مــدح ســود آيـد همى
|
|
گر به گنج اندر زبان آيد همى
|
|
|
|
|
| کاخ چهل ستون، در زمان شاه‌عباس اول و دوم صفوى و در سدهٔ يازدهم هجرى قمرى، در ميان باغ وسيعى ساخته شده است و يکى از نمونه‌هاى کم‌نظير سبک معمارى دوران صفويه در اصفهان به شمار مى‌رود. اين بناى مشهور داراى تالار آيينه با سقف طلاکارى و اتاق‌هايى در جبههٔ شمالى و جنوبى با تزئينات گچ‌برى، آينه‌کارى و نقاشى‌هاى نفيس و ارزنده است. ايوان رفيع آن با ۲۰ ستون چوبى ابهت و عظمت خاصى به آن بخشيده است و انعکاس نقش ستون‌ها در استخر بزرگ مقابل، زبيايى خاصى دارد و نام چهل ستون نيز از همين انعکاس ستون‌ها در آب گرفته شده است.
|
|
| اين بناى معتبر تاريخى براى نخستين بار در سال ۱۳۳۷ ش. براى بازديد عموم آماده شد. پس از انقلاب اسلامى و طى يک وقفهٔ ده‌ساله که به منظور بازسازى، مرمت و تجهيز آن صورت گرفت، مجدداً در بهمن‌ماه ۱۳۶۷ با نام موزهٔ چهل‌ستون بازگشايى شد. براساس برنامه‌ريزى‌هاى انجام شده، «موزهٔ چهل‌ستون» در آيندهٔ نزديک به موزهٔ اختصاصى اصفهان تبديل خواهد شد.
|
