|
| مهرپادين، روستاى مهرپادين، مهريز
|
|
| اين روستا از مراکز بخش شهرستان مهريز است و از قديمى‌ترين نقاط استان محسوب مى‌شود. تاريخ مهرپادين با پيشينهٔ تاريخى مهريز عجين است و احتمالاً مکان اوليه و قديمى اين شهر بوده است. اين روستاى بزرگ محله‌هاى مختلفى دارد که هر کدام به دليل گسترش روزافزون به روستاهاى جداگانه‌اى مبدل شده‌اند. مهمترين آثار تاريخى و ديدنى‌هاى اين روستا عبارتند از:
|
|
| - درخت سروکهن در محلهٔ منگ‌آباد که عمر آن را ۱۵۰۰ سال تخمين زده‌اند.
|
| - قلعهٔ قديمى دون گائون که يک قلعهٔ سنگى است و در نزديک محلهٔ بغدادآباد قرار دارد.
|
| - منار قديمى روستا که ارزش ديدارى قابل توجهى دارد.
|
| - زيارتگاه شاه صفى‌اللّه در جنگ‌آباد.
|
| - مسجد جامع و منار آن که بناى آن به سدهٔ هشتم هجرى مربوط است.
|
| - امام‌زاده کشته‌خان مربوط به سدهٔ هشتم هجري.
|
| - مسجد جامع بغدادآباد مربوط به سدهٔ دهم هجري.
|
|
| مهرجرد، روستاى مهرجرد، اردكان
|
|
| اين روستا در ۱۱ کيلومترى جنوب اردکان و ۲ کيلومترى غرب جادهٔ يزد - اردکان قرار دارد. در مورد وجه تسميهٔ آبادى در کتاب جامع مفيدى آمده است که مهرنگار دختر انوشيروان ساسانى بوده که اين آبادى را بنا نهاد و آن را مهرگرد نام گذاشت که اکنون به مهرجرد معروف شده است. در اين روستا قلعه‌اى کهن وجود دارد که نشان از قدمت آبادى است. علاوه بر آن مدرسهٔ عتيق که ويرانهٔ بناى گنبدوار آن باقى مانده است، در روستا مشهود است. احتمال دارد اين بنا ويرانهٔ مسجد مظفريه باشد که بنابر نوشتهٔ تاريخ جديد يزد، شرف‌الدين مظفر در سدهٔ هشتم در ناحيهٔ ميبد بنا کرده است. مسجد جامع روستا نيز که بر سر در آن تاريخ ۷۷۸ خوانده مى‌شود، از بناهاى جالب توجه روستاست، ضمن اينکه امام‌زاده‌اى به نام خديجه خاتون که مورد احترام و رجوع اهالى و روستائيان اطراف مى‌باشد در روستا وجود دارد. روستاى مهرجرد در يک منطقهٔ دشتى قرار گرفته و داراى آب و هواى معتدل خشک است.
|
|
| مورچه‌خورت، روستاى مورچه خورت، نطنز
|
|
| مورچه خورت در ۵۴ کيلومترى شمال غرب اصفهان و کنار جادهٔ آسفالتهٔ اصفهان - تهران واقع شده است. اين روستا آب و هواى معتدل و خشک دارد. کوه خال‌سفيد در ۴ کيلومترى غرب آبادى است. اين ده قديمى يک کاروان‌سراى شاه‌عباسى، مسجد و زيارتگاهى به نام شاه‌زاده قاسم دارد. معمارى بومى آن نيز قابل توجه است.
|
|
|
|
| روستاى موشکان در بخش مرکزى شهرستان شيروان و چرداول در منطقهٔ ميانکوهى قرار گرفته و آب و هواى معتدل خشک دارد. رودخانهٔ چرداول از نزديکى روستا مى‌‌گذرد. کوه خورمه در ۲ کيلومترى شمال شرق و کوه لينه در ۳ کيلومترى غرب روستا قرار گرفته است. وجود رودخانه، کوه‌ها، پوشش گياهى و حيات وحش از جاذبههاى طبيعى و مهم روستاى موشکان بشمار مى‌روند. قلعهٔ ساسانى يکى از جاذبههاى مهّم باستانى و تاريخى روستاست. همچنين در اين روستا زيارتگاهى به نام امام‌زاده قاسم وجود دارد.
|
|
| ميمه، روستاى ميمه، اصفهان
|
|
| ميمه در مسير راه آسفالتهٔ سراسرى اصفهان - تهران و در ۱۰۰ کيلومترى شمال غربى اصفهان قرار گرفته است. هواى ميمه خشک و معتدل است.
|
|
| از وجه تسميه و قدمت تاريخى اين مرکزِ بخش، اطلاع دقيقى در دست نيست. تنها از روى تاريخ بناى مسجد جامع آن که حدوداً به قرون اوليهٔ اسلامى (بنا به قولى ۱۶۴ هجرى قمرى و طبق مدارک مستند به عهد سلجوقيان) مربوط مى‌شود، به قدمت آن مى‌‌توان پى برد.
|
|
| ميمونه، روستاى ميمونه، يزد
|
|
| اين روستا در ۳۶ کيلومترى شمال غرب يزد و در ۶ کيلومترى غرب جادهٔ اصلى قرار دارد. روستا داراى قلعه‌اى کهن و بقعه‌اى به نام بقعهٔ ميرزا محسن است که در نوع خود ديدنى هستند.
|
|
| روستاى ميمونه در يک منطقهٔ کويرى قرار گرفته و تپه‌هاى شنى شرق و شمال شرق آن را فرا گرفته‌اند. اين روستا داراى آب و هواى گرم و خشک است.
|
|
|
|
| روستاى نامق از توابع کاشمر است و در يک منطقهٔ سرکوهى واقع شده و ارتفاعات متعدد، اطراف آن را احاطه کرده است. نامق از روستاهاى تاريخى است و برخى بر اين باورند که بناى اين روستا، بسيار قديمى‌تر از بناى نيشابور است.
|
|
| قبر پدر شيخ احمد جام نامقى نيز که شيخ ابوالحسن نام داشته و از عرفاى معروف زمان خويش بوده است، به فاصلهٔ ۵۰۰ مترى روستاى نامق در کنار دشتى سبز و خرم قرار دارد. از ديگر آثار تاريخى و ديدنى نامق مى‌‌توان به موارد زير اشاره کرد:
|
|
| - کاريز قديمى : مظهر اين کاريز ۵۰۰ متر از غرب روستا فاصله دارد. قناتى بسيار قديمى به قدمت روستاست که زمانى سنگ‌هاى هفت آسياب آبى را به گردش در مى‌آورده است که امروزه همهٔ آسياب‌ها خراب شده و جز ديوار فرو ريختهٔ آنها، چيزى برجاى نمانده است.
|
|
| - ديوار سنگى : بقاياى قلعه‌اى قديمى است که اهالى محل به آن کمر قلعه مى‌گويند.
|
|
| - قبرستان‌هاى باستانى و اسلامى : در روستاى نامق دو قبرستان به فاصلهٔ اندکى از هم قرار دارند که اولى مربوط به قبل از ظهور اسلام و دومى که به قبرستان جديد معروف است، به بعد از اسلام تعلق دارد. قديمى‌ترين سنگ قبر اين قبرستان سال ۱۱۳ هـ.ق را نشان مى‌دهد.
|
|
| - قلعهٔ قديمى : بقاياى قلعه‌اى قديمى در نامق به چشم مى‌خورد که در بلندترين نقطه روستا به نام «ارگ» قرار گرفته است.
|
|
| - سه مسجد روستا و معمارى ويژهٔ بومى : از جاذبههاى اين روستاى تاريخى محسوب مى‌شوند.
|
|
|
|
| نگار نيز يکى از روستاهاى با اهميت شهرستان بردسير است که در کتب جغرافياى تاريخى از آن نام برده شده است. اين روستا در مسير جادهٔ کرمان - بافت و در ۲۵ کيلومترى مرکز شهرستان قرار دارد. در قسمت قديمى نگار هم اکنون آثار حمام مخروبه و منار مسجدى پابرجاست که قدمت آن به دوران سلجوقيان نسبت داده مى‌شود. نماى اين برج از آجر و کاشى تزيين يافته بود که هم اکنون آثار باقى‌مانده آن نيز جالب توجه است.
|
|
|
|
| از توابع شهرستان نائين و داراى آب و هواى کويرى و معتدل و خشک است و در ۳۸ کيلومترى جنوب شرقى نائين و ۶ کيلومترى شمال راه آسفالتهٔ نائين - اردکان قرار گرفته است. در اين آبادى يک قلعهٔ آجرى و يک برج ديده‌بانى متعلق به دوران صفوى وجود دارد که معمارى جالب توجهى دارند.
|
|
|
|
| بقاياى آتشکده ساسانى آتشکوه، بقاياى يک پايه بزرگ سنگى از بنايى بزرگ به نام ميل ميلونه و حصار قلعه جمشيدى نشان مى‌دهد که نيمور از کانون‌هاى تمدن باستانى ايران است. در اين ناحيه سدى باستانى نيز از دوره ساسانى بر روى رودخانه انابار (قمرود) و کانال آب بسيار قديمى بر جاى مانده است.
|
|
|
|
| عمر روستاى استثنايى هرزويل، بر پايه مدارک معتبر از ۱۰۰۰ سال هم بيش‌تر است. ناصرخسرو، شاعر نام‌دار ايران به اين روستا سفر کرده و از آن در سفرنامهٔ خود نام برده است. در اين روستا درخت سروى وجود دارد که بيش از ۱۰۰۰ سال عمر دارد. آرامگاه آقا سيد محمود مرندى و امام‌زاده ابراهيم که مورد توجه مردم‌اند، در اين روستا قرار دارند.
|
|
| هفتادر، روستاى هفتادر، اردكان
|
|
| ناين روستا در ۳۴ کيلومترى شمال غربى اردکان و کنار جادهٔ اردکان - نائين قرار دارد. در اين روستا دروازه‌اى آجرى و قديمى وجود دارد که بخشى از آن به جا مانده است. اين بنا در شرق آبادى واقع شده و در بين اهالى به دروازهٔ «بزگله‌کن» معروف است. بناى دروازه به قرن نهم هجرى قمرى مربوط است. آثار مذهبى روستا نيز درخور توجه ويژه است. امام‌زاده سيد محمد که ساختمان باشکوهى دارد و از دوران صفوى است، مسجد جامع که از گل و خشت بنا شده و داراى گرمخانه و ايوان تابستانى است و بر سنگ گورهاى آن تاريخ قرن دهم هجرى خوانده مى‌شود.
|
|
| ناين روستاى هفتادر در يک منطقهٔ کويرى واقع شده و داراى آب و هواى معتدل خشک مى‌باشد.
|
|
|
|
| ندر ناحيهٔ هليلان از توابع شهرستان شيروان و چرداول هشت تپهٔ باستانى مربوط به دوره‌هاى مختلف وجود دارد که تعدادى از آنها به ثبت تاريخى رسيده و مورد مطالعه قرار گرفته است.
|
|
| وير، روستاى وير، سلطانيه، ابهر
|
|
| ناين روستا از توابع سلطانيهٔ ابهر است و در يک منطقه کوهپايه‌اى واقع شده است. کوه «کنگ‌دره» در دو کيلومترى جنوب شرقى، و کوه «سارى‌داش» در دو کيلومترى جنوب غربى آن قرار گرفته است. آب و هواى روستا سرد و خشک است. اين روستا، جايگاه يکى از قديمى‌ترين غارهاى استان و ايران به نام غار «داش‌کسن» است. ضمناً مسجد روستا نيز از قدمت درخور توجهى برخوردار است.
|
|
| فضاهاى روستايى و عشايرى ويژه، استان لرستان
|
|
| استان لرستان از نظر ساخت اجتماعى ، منطقه‌هاى با بافت و منشأ عشايرى و کوچ‌نشينى است. شيوهٔ زيست عشاير ، آداب و رسوم ، آيين‌ها و مراسم ، شکل پوشش مردان و زنان ، نوع مسکن و ديگر رفتارهاى فرهنگى - اجتماعى اين خطه ، از ويژگى‌هاى بديع و ديدنى است که براى هر تازه‌وارد غيربومى جالب توجه است. جلوهٔ زندگى عشاير و بافت روستايى استان ، از پديده‌هاى ديدنى اين استان است. فضاى روستايى استان به لحاظ وجود عناصر زيباى طبيعى ، مانند چشمه‌ها و سراب‌ها ، آبشارها ، مزارع سرسبز و ارتفاعات برفگير و وجود آثار متعدد تاريخى و باستانى بسيار جذاب و ديدنى است. مناطق مهم عشايرى و روستايى استان که جلوه‌هاى ويژه‌اى از زندگى عشايرى ، روستايى و زيبايى‌هاى طبيعى و آثار متعدد تاريخى را به نمايش مى‌گذارند ، عبارت‌اند از :
منطقهٔ چاپلق و ززوماهرو در شهرستان اليگودرز ، چغلوندى ، ملاوى و معمولان در شهرستان خرم‌آباد ، چغابل و رومشکان در کوهدشت ، هفت‌چشمه ، سردشت و چراغ‌آباد در دلفان و ...
همان‌طور که پيش‌تر نيز آورده شد ، استان لرستان يک منطقهٔ عشايرى است که کوچندگان آن در ترکيب اجتماعى جمعيت استان ، سهم قابل توجهى دارند. فضاهاى قشلاقى و ييلاقى عشاير استان که نشانگر چگونگى شيوهٔ زيست و رفتارهاى فرهنگى و معيشتى آنهاست ، در نواحى مختلف سردسيرى و گرمسيرى استان پراکنده مى‌باشد.
مسيرهاى کوچک عشاير و ايلات لرستان و قشلاق و ييلاق آنها در چهارچوب نظام و قراردادهاى سنتى عشايرى انجام مى‌شود. اکثر مسيرهاى کوچ طى دهه‌هاى اخير ضمن بهسازى ، کيفيت مطلوبى يافته و جريان زمانى کوچ را تحت تأثير قرار داده است. در حال حاضر طوايف مستقر در ناحيه سلسله ، بين الشتر و خاوه از يک طرف و حوالى رود سيمره از طرف ديگر به کوچ مى‌پردازند. طوايف مستقر در دلفان که يک منطقهٔ ييلاقى است ، به منظور کوچ به قشلاق‌هاى کوهدشت ، مسيرهاى دلفان تا هرسين و جمچال کرمانشاه را طى مى‌کنند. کليه طوايف منطقه طرحان در محدودهٔ منطقه خود جابجا مى‌شوند. ييلاق طايفه ديرکوند در چمشک و بلوک کرگه خرم‌آباد و قشلاق آنها در حوالى دزفول و رود کرخه قرار دارد. طوايف با جولوند نيز به منظور قشلاق و ييلاق ، مسير بين دزفول تا شرق خرم‌آباد را کوچ مى‌کنند.
کوچ عشاير همراه با رمه‌ها ، اسب‌ها ، قاطرها ، با روبنهٔ عشايرى ، زنان ، کودکان و مردان سخت‌کوش جلوه‌اى زيبا و ديدنى دارد.
|
