سه شنبه, ۲۸ فروردین, ۱۴۰۳ / 16 April, 2024
مجله ویستا

زیستگاه موویل، مشگین شهر


   زيستگاه موويل، مشگين شهر
اين زيستگاه دربند موويل در جنوب مشگين‌شهر و در غرب کوه‌هاى هرم سبلان واقع است. ارتفاع اين منطقه از سطح دريا ۳۲۰۰ متر است و استراحتگاه قوچ و ميش‌هاى منطقه است. در اين زيستگاه، قوچ و ميش ارمنى، کل و بز از نوع سفيد طوقدار، کبک درى، خرس قهوه‌اى و خاکسترى، گرگ، خوک، خرگوش، انواع پرندگان شکارى و لاشخور زندگى مى‌کنند.
   زيستگاه هوشنگ ميدانى و قره‌‌گؤل، مشگين شهر
اين ميدان، ‌ منطقه‌اى مسطح است که در دامنه شمال‌غربى سبلان به ارتفاع ۲۷۲۵ متر واقع شده است. تالاب قره‌گؤل نيز به قطر تخمينى ۳۰۰ متر در قسمت شمال‌غربى دامنه‌هاى هرم و جنوب‌شرقى زيستگاه هوشنگ ميدانى، در ارتفاع ۲۸۲۰ مترى از سطح دريا واقع شده است.
حيوانات و پرندگان وحشى در هوشنگ ميدانى و تالاب قره‌گؤل متنوع‌اند علاوه بر کبک معمولى و کبک درى که شمارش آنها ناممکن است، اين منطقه زيستگاه قوچ و ميش ارمنى است.
  شكارگاه كوه سياه، دشتستان (برازجان)
شکارگاه کوه سياه که در حدود ۷ هزار رأس کل، بز، قوچ و ميش وحشى در آن زندگى مى‌کنند، در ۸۳ کيلومترى جنوب شرقى برازجان با ارتفاع ۱۶۹۱ متر قرار دارد و محل قشلاق عشاير است.
در مناطق حفاظت شده و شکارگاه کوه سياه با اجازهٔ سازمان محيط زيست و اخذ پروانه، امکان شکار در فصول معينى وجود دارد.
  شكارگاه ملاده (خانهٔ ابراهيم‌خان)، سمنان (قاجاريان، پهلوى)
در روستاى سرسبز و خوش آب و هواى ملاده (در حدود ۷۰ کيلومترى شمال سمنان) دو عمارت بزرگ و باستانى و زيبا وجود دارد که در دو سمت شرق و غرب به فاصله حدوداً ۵۰ متر به موازات يکديگر قرار گرفته‌اند. مصالح اصلى بنا، خشت و آجر و نماى آن آجر و گچ است.
هر يک از اين دو نوع ساختمان دو طبقه و داراى تعداد زيادى اتاق و راهروى مربوط به اتاق‌ها و طبقهٔ‌ فوقانى است. معمارى ساختمان‌هاى مذکور بسيار زيباست. معمارى، نوع گچبرى روى ديوارهاى اتاق‌ها و ايوان‌ها، ساخت تاقنماهاى روى ديوار و در برخى جاها نقاشى‌هاى زيباى ديوارى و نيز ايجاد شومينه‌هاى کوچک، به آن جلوه‌اى خاص داده است.
اين ساختمان داراى يک حياط بزرگ با درختان فراوان و متنوع است و کف حياط خاکى است. سر در اصلى اين ساختمان‌ها از جنس چوب است. درهاى اين دو ساختمان به فاصلهٔ چند متر مقابل هم قرار دارند. بالاى سر در ساختمان غربى سال تعمير بنا را سال ۱۳۱۰ نوشته‌اند.
اين بناها در سال ۱۲۸۷ قمرى به همت ابراهيم‌خان حاکم دودانگه و چهاردانگه براى سکونت شخصى احداث شد. پس از ابراهيم‌خان، پسرش اسماعيل خان در آن زندگى مى‌کرد و به علت کشته شدن او، بازماندگان از آن محل کوچ کردند و خانه را غيرمسکونى باقى گذاشتند. در حال حاضر سرپرستى اين ساختمان‌ها - به عنوان آثار باستانى - به عهدهٔ سازمان ميراث فرهنگى استان است.
  مناطق آزاد شكار، تهران
استان تهران به دليل تنوع بسيار بالاى نقاط طبيعى اطراف خود، ‌ داراى مناطقى گوناگون براى شکار است. اما با توجه به اين تنوع، ممنوعيت‌هاى خاصى نيز در برخى فصل‌ها براى شکار و صيد وجود دارد. اين مقررات، مربوط به مناطقى است که تحت نظر ادارهٔ‌ کل حفاظت محيط زيست قرار دارند. اين مناطق به ترتيب عبارتند از:
ـ مناطق آزاد کرج که تا ساوجبلاغ و اشتهارد ادامه مى‌يابد.
ـ مناطق آزاد فيروزکوه
ـ مناطق آزاد قم در اطراف درياچهٔ حوض و سلطان و پلنگ دره
ـ مناطق آزاد ورامين
ـ مناطق آزاد تلو
ـ ارتفاعات امام‌زاده داوود، حومهٔ کن و سولقان و اطراف رودهن.
  مناطق حافظت شده و حيات وحش، استان مازندران
برخى از نواحى استان مازندران، به دليل تنوع گونه‌هاى گياهى و جانورى، به عنوان زيست‌گاه طبيعى وحوش ارزيابى و تعيين گرديده و به نام پارک‌هاى ملى و حفاظت شده معروف هستند. در پارک‌هاى ملى هر نوع دخالت تخريبى انسان در طبيعت و حيات‌وحش ممنوع است. به‌طورى که از قطع هر نوع بوته ودرخت و همچنين از شکار هر نوع حيوان و جانور ممانعت به عمل مى‌آيد. استفاده‌هاى تفريحى به شرط رعايت اصول فوق آزاد است. ويژگى‌هاى برخى از پارک‌هاى طبيعى حيات‌وحش و مناطق حفاظت شده استان عبارتند از :
  مناطق حافظت‌شده، استان خراسان
استان خراسان زيستگاه‌هاى گياهى و جانورى متنوعى را در خود جاى داده است، که هر يک از آن‌ها از جاذبه‌هاى زيست‌محيطى ويژه‌اى، در زمينهٔ گردشگرى برخوردارند. درياچهٔ بزنگان با ۸۰ هکتار وسعت در جنوب رشته‌کوه‌هاى هزارمسجد، پارک ملى تندوره با ۵۷ هزار هکتار وسعت که ۲۰ هزار هکتار آن منطقهٔ‌حفاظت شده است، مناطق حفاظت‌شدهٔ گلول و سارى‌گل به ترتيب با ۱۷ و ۲۸ هزار هکتار وسعت، و ساير مناطق زيست محيطى نظير مياندشت، کوير سبزوار، سالوگ بجنورد، شمال اسفراين و سرانى از نظر ثروت‌هاى طبيعى و تنوع رُستنى‌ها و نمونه‌هاى حيات وحش بسيار غنى و قابل‌توجه‌اند و در چارچوب برنامه‌ريزى توسعهٔ صنعت گردشگرى استان مى‌توانند جايگاه مناسبى را احراز نمايند. در زير، ويژگى‌هاى کلى برخى از اين مناطق مورد اشاره قرار مى‌گيرند :
  مناطق حفاظت شده و پارك وحوش، استان هرمزگان
زندگى جانورى استان هرمزگان، مانند ديگر نقاط ايران، به شرايط طبيعى، آب و هوا و پوشش گياهى بستگى کامل دارد. خليج‌فارس و درياى عمان صدها گونه از آبزيان را در خود جاى داده‌اند. خليج‌فارس و درياى عمان صدها گونه از آبزيان را در خود جاى داده‌اند. دريا منبع عظيم مواد غذايى است و زيستگاه جانوران و پرندگان مهاجر يا بومى است که در فصول سال در نواحى مختلف آن به سر مى‌برند.
انواع پرندگان اين منطقه غير از نژادهاى بومى، پرندگان مهاجر آفريقايى يا هندى هستند که پراکندگى آن‌ها از دشت‌هاى ساحلى تا دامنه‌هاى جنوبى را در بر مى‌‌گيرد. در ارتفاعات استان انواع کل، ‌ قوچ، ‌ ميش و بز کوهى، ‌ در دامنه‌ها و کوهپايه‌ها و دشت‌ها خرس، آهو، ‌ جبير، ‌ کفتار، گرگ، ‌ روباه و گراز يافت مى‌شوند. از پرندگان اين نواحى مى‌‌توان به، کبک، تيهو، ‌ عقاب که در نقاط مختلف استان زندگى مى‌کنند، ‌ اشاره کرد. هم‌چنين جانورانى چون انواع خرچنگ، صدف، دلفين، ‌ مار، سوسمار و لاک‌پشت نيز در کناره‌هاى سواحل و جزاير زندگى مى‌کنند.
على‌رغم گرماى شديد هوا، پوشش گياهيِ اندک و محدوديت آب‌هاى شيرين، استان هرمزگان برخى از نادرترين گونه‌هاى گياهى و جانورى را در خود جاى داده است که از ارزش‌هاى زيست‌محيطى قابل توجهى برخوردارند. در زير، مناطق حفاظت شدهٔ استان هرمزگان و عناصر مهم آن مورد اشاره قرار مى‌گيرند:
   مناطق حفاظت شده و حيات وحش، استان خوزستان
هورالعظيم، ‌ باتلاق‌ها، نيزارها و سواحل زيباى خليج‌فارس در جنوب و کوه‌هاى بلند و برف‌گير در تمامى شمال و شرق جلگهٔ بسيار پست و گرم خوزستان، دورنماها و چشم‌اندازها و اقليم‌هاى متفاوتى در چهار سوى استان فراهم آورده است. اين تضاد آشکار در محدوده‌اى چنين تنگ موجب غنا و تنوع چشمگير حيات‌وحش شده است.
براساس برخى مطالعات و گزارش‌ها در خليج‌فارس بيش از ۲۰۰ نوع ماهى وجود دارد که از نظر تنوع و ذخيره پروتئين از بهترين و کم‌نظيرترين ذخاير حيات‌وحش کشور به حساب مى‌‌آيند.
از سوى ديگر پرندگانى چون غاز، ‌ مرغابى، مرغ نوک دراز، پليکان، حواصيل، اردک، لک‌لک، هوبره، مرغ ميش، ‌ درنا و فلامينگو که در سواحل جنوب و در ميان هورها و نيزارها زندگى مى‌کنند به غناى حيات‌وحش اين نواحى افزوده‌اند. در صورت برنامه‌ريزى و ساماندهى اين نواحى و جاذبه‌هاى دل‌انگيز و زيباى اين باتلاق‌ها و هورها به قطب‌هاى توريستى تبديل خواهند شد.
پرندگان دريايى که هميشه نام و مکان زيست آنها اسرارآميز، ‌ الهام‌بخش و رويايى بوده است، در سراسر استان پراکنده‌اند. پرندگان ديگرى نيز مانند کبک، تيهو، باقرقره، قمرى، ‌ سار، کلاغ سياه و ابلق در لابلاى دره‌ها و بيشه‌ها و کشتزارهاى اين استان به وفور يافت مى‌شوند.
اگرچه از يکصد سال پيش به اين طرف ديگر اهالى اطراف رودخانه‌ها، هورها و کوهپايه‌‌ها چندان وحشتى از شيرها و پلنگ‌ها ندارند و جانوران گوشتخوارى از اين دست کمياب شده‌اند، ولى هنوز گوشتخوارانى چون گرگ، گربه وحشى، ‌ دله يا عروسک، گورکن، عسل‌خوار و کفتار در اطراف بيشه‌ها، رودخانه‌ها و دره‌هاى اطراف کوهها در بعضى مواقع گزارش شده‌اند. هنوز هم ممکن است کسانى در لابلاى درخت‌هاى بادام کوهى، بلوط و توت اين نواحى بتوانند سنجاب‌هاى ايرانى دم بلند. پرمو، ‌ دم فرفر و بدن قرمز حنايى را ببينند که در حال بيرون آمدن از حفرهٔ يکى از درخت‌ها هستند. گربه تيغى يا تشى جونده ايرانى و نيز انواع موش‌هاى سياه و موش‌هاى دو پاى ۵ انگشتى و سه انگشتى، خرگوش وحشى در گوشه و کنار اين استان به چشم مى‌خورد. براساس آخرين گزارش‌ها بيشه‌هاى انبوه و بکر کرخه هنوز هم ايستگاه طبيعى و آخرين پناهگاه گوزن‌هاى زرد در ايران و جهان است.
گراز وحشى يکى ديگر از انواع زوج سمى‌ها است که در بيشتر نواحى باتلاقى و بيشه‌هاى اطراف رودها به چشم مى‌خورد.
  مناطق حفاظت شده و شكارگاه‌ها، استان بوشهر
محدوديت‌هاى پوشش گياهى و خشکى و گرمى عمومى هوا، سبب شده است تنها جانورانى بتوانند در اين ناحيه زندگى کنند که با محيط طبيعى آن سازگار شده‌اند. در بيابان‌ها و کوهپايه‌ها و ارتفاعات داخلى به ويژه کوه سياه اطراف خورموج و اطراف چشمه‌ها، تنگه‌ها و فضاهاى سبز اين استان، ‌ حيوانات وحشى گوناگونى زندگى مى‌کنند. از مهم‌ترين جانوران اين نواحى مى‌توان به کل، بز، ميش و قوچ وحشى اشاره کرد که تعداد کل آن‌ها را حدود ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ رأس برآورد کرده‌اند.
علاوه بر حيوانات مذکور، ‌ در آب‌‌هاى خليج‌فارس و جزاير محدودهٔ‌ اين استان، جانوران دريايى فراوانى وجود دارند که برخى از آن‌ها بومى و برخى ديگر مهاجراند و فقط گهگاه از آن عبور مى‌کنند. از جمله مهم‌ترين آن‌ها، ميگو (ملخ دريايى)، انواع کوسه (بمبک)، دولفين (پى‌سو)، لاک‌پشت، خرچنگ، انواع عروس دريايى (دُل)، ماهى مرکب (خساک)، ماهى عقرب (فرياله) و سفره ماهى (لُقمه) را مى‌توان نام برد.
پرندگان بسيارى در استان بوشهر، ‌ خاصه در سواحل آن ديده مى‌شوند که مهم‌ترين آنها عبارت‌اند از : کبک، تيهو، بى‌دم، بلدرچين، هوبره، ‌ قمرى، سار، پرستو، قبا سوزک، ترنى، حمامى، کلاغ جيروک، بلبل، تليلى، شالو، مرغ غواص، حواصيل، درنا، هفت‌ رنگ، خردل، دراج، کبوتر چاهى و هدهد. برخى از اين پرندگان تنها در فصل زمستان براى صيد ماهى از هند و آفريقا به سوى خليج‌فارس مهاجرت مى‌کنند. اين پرندگان مهاجر مدتى در سواحل و جزاير اطراف استان اقامت کرده و سپس به وطن اصلى خود مراجعت مى‌کنند. اما برخى ديگر از پرندگان اين استان بومى اين منطقه هستند و زيستگاه اصلى آنان نيز همين استان است.


همچنین مشاهده کنید