پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

پور فریدون


يکى از شاعرانى که تعدادى از دوبيتى‌هاى او به نام باباطاهر شناخته شده، پور فريدون است. وى شاعرى شيرازى است که احتمالاً در اواخر قرن هفتم و اوايل قرن هشتم مى‌زيسته است.
   دوبيتى‌هاى پورفريدون
عزيزا، رخنه در سندان کند عشق
مرس در گردن شيران کند عشق
گدا و پادشا و مير و درويش
همه با خاک و خون، يکسان کند عشق
دلا تا من و سر دارم دم ته
ندارم عالمى، جز عالم ته
جهان بشِى و دل بِشِى و جان شى
نشى نَشى ز دل، شوق غم ته
ز ديلم گر صبورى کم نبودى
به چشمم، چشمهٔ زمزم نبودى
ندارم غمخورى، کز غم فکارم
گرم غمخواره بودی، غم نبودی
دلا جز شوق تو بازم، نبازم
به‌جز وا تو کسى سازم، نسازم
تو بى‌ناز و نياز هر دو کَونم
به‌جز وصلت ز حق خوازم، نخوازم
درآ از گرد گردون وارهانم
دمى از خاک و از خون وارهانم
چه‌ام؟ پيچيده‌اى پورفريدون
ازين پورفريدون، وارهانم
هر آن کو، لعل يارش، هالو آمِه
دمادم بر تنش جانى نوآمِه
به‌سر شد ظلمت پورفريدون
که در بالين خورش نيمه‌شو آمِه
اگر چون موم، صد صورت پذيرم
به هر صورت بدل نقش تو گيرم
تو تا بخت منى، هرگز نخوابم
تو تا عمر منى، هرگز نميرم
بگو پورفريدون، يارت آمد
درختِ سبزِ گوهر بارت آمد
بده انگشترت را مژدگانى
رفيق غمخور و غمخوارت آمد
برادر با رفيق بد مکن خو
به حاجت پيش نامردان، مکن رو
حقيقت گو يدى، پورفريدون
گل پس ماندهٔ کس را مکن بو (۱)
عزيزا، مردى از نامرد، نائى
فغان و ناله از بى‌درد، نائى
حقيقت بشنو از پورفريدون
که شعله از تنور سرد نائى
بوره، کز ديده جيحونى بسازيم
بوره، ليلى و مجنونى بسازيم
(فريدون) عزيز از دست مو رفت
بوره از نو، فريدونى بسازيم
صفاهونم، صفاهونم چه جائى
که هر يارى گرفتم، بى‌وفائى
شوم يکسر برونم تا به شيراز
که در هر منزلم صد آشنائى
عاشق اون بى که دائم در بلائى
ايوب‌آسا به کرمون مبتلا بى
حسن‌آسا بنوشه کاسه زهر
حسين‌آسا شهيد کربلائى (۲)
(به نقل از م. اورنگ)
(۱) . به اعتقاد م. اورنگ، .۱ دوبيتى و تک بيت بالا به‌طور قطع از پورفريدون است. زيرا که برخى از آنها با گويش شيرازى است و در نسخه‌هاى وابسته به باباطاهر ديده نمى‌شود. (ر.ک. سروده‌هاى باباطاهر همداني.م. اورنگ ص ۵۹)
(۲) . بنا به تحقيقات م. اورنگ، اين دوبيتى در ۱۷ نسخه گوناگون (که مورد بررسى ايشان بوده) به‌نام باباطاهر آمده. ولى چون زمان نگارش جنگ آقاى منوچهر گلبادى (که دوبيتى‌هاى پورفريدون در آنها ثبت شده و به‌عنوان پايه ـ با قيد احتياط ـ در بررسى دوبيتى‌هاى پورفريدون مورد استناد آقاى اورنگ است)، حدود دويست سال جلوتر از نخستين نسخه از نسخه‌هاى هفده‌گانه فوق است، لذا آن را از فهرست دوبيتى‌هاى باباطاهر، کنار گذاشته‌اند.


همچنین مشاهده کنید