پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

علمدار تپه، ابهر


  ساير تپه‌ها، استان سمنان
ساير تپه‌هاى تاريخى موجود در سطح استان عبارتند از:
- تپهٔ خرابهٔ محمدآباد در ۸ کيلومترى جنوب سمنان
- تپهٔ ‌عيد علاء در ۱۱ کيلومترى جنوب شرقى سمنان
- تپهٔ خرابهٔ رکن‌آباد در پنج کيلومترى جنوب سمنان
- تپهٔ‌ چهل دختر، تپه کرمان در روستاى دروار دامغان
- تپهٔ پل و تپهٔ ‌تلوسيند در روستاى بق دامغان
- تپه‌هاى باستانى در روستاى اميرآباد دامغان
- تپهٔ کهن تل(کهنه دژ) در روستاى چشمهٔ ملک شرق گرمسار
- تپه‌هاى معصوم‌زاده، ماز، گردال محمد، کوره محمد و سفيد در روستاى فيروزآباد دامغان
- تپه‌هاى گردو، على محمد سنگسرى و گلسار در روستاى امروان ۳۵ کيلومترى دامغان
- تپهٔ معصوم‌زاده در روستاى امام‌آباد ۲۳ کيلومترى دامغان
- تپهٔ غول‌آباد در روستاى غياث‌آباد پنج کيلومترى غرب گرمسار
- تپه‌هاى محمودآباد اصانلو در ۹ کيلومترى جنوب شرقى گرمسار
- تپه‌هاى مگس تپه در ۱۳ کيلومترى شرق گرمسار و پنج کيلومترى ايستگاه ياترى
- تپهٔ تل سراب در دهانهٔ درهٔ حبله‌رود ۹ کيلومترى شمال شرقى گرمسار
- قره‌تپه، سه‌تپه، آتا بيک و تپل گل در روستاى ده سلطان ۲۴ کيلومترى گرمسار.
- ريگ تپه، ياترى عليا در ۲۰ کيلومترى گرمسار
- چال قلعه، پيرعلى خان در روستاى شه سفيد ۱۵ کيلومترى گرمسار
- سنگ تپه، خاک تپه، ريگ تپه در روستاى سرآبرود گرمسار
- برج رئيس محمدعلى در روستاى ريکان گرمسار
- تپهٔ على‌آباد، شغال تپه و تپهٔ محلى ده در روستاى سزد ۱۰ کيلومترى گرمسار
   ساير تپه‌ها، استان قزوين
ديگر تپه‌هاى باستانى استان قزوين عبارت‌‌اند از:
- تپهٔ حاجى‌آباد : در ناحيهٔ پشگلدره، در جنوب غربى آبيک.
- تپهٔ نصرت‌آباد : در جنوب حسن‌آباد، مربوط به دوران پيش از تاريخ.
- تپهٔ قزانچال : در جنوب روستاى زاغه در بشاريات، مربوط به دوران پيش از تاريخ.
- تپهٔ قشلاق : در ناحيهٔ‌ بشاريات، مربوط به دوران پيش از اسلام و دورهٔ اسلامي.
- رمبادتپه : ميان روستاهاى صدرآباد و خونان.
- تپهٔ سلطان‌‌آباد : در کنار جادهٔ قزوين - تاکستان، مربوط به دورهٔ ‌اسلامي.
- تپهٔ‌ قديم‌آباد : در روستاى قديم‌آباد، مربوط به دوران پيش از تاريخ.
- تپهٔ کندر : در روستاى کندر، مربوط به دوران پيش از تاريخ تا دورهٔ اسلامي.
- تپهٔ کى‌وران : در روستاى داغلان، مربوط به دورهٔ ساسانى و دورهٔ اسلامي.
- تپهٔ نرگه : در روستاى نرگه، مربوط به دورهٔ اسلامي.
- اک‌تپه : در روستاى اک، مربوط به دورهٔ اسلامي.
- تپهٔ رضى‌آباد : در روستاى رضى‌‌آباد بشاريات، مربوط به دورهٔ ساسانى و دورهٔ‌ اسلامي.
- تپهٔ ليا : در جنوب شرقى روستاى ليا، مربوط به دورهٔ ساسانى و دورهٔ ‌اسلامي.
- تپهٔ زليخا : در جنوب شرقى زليخا دشتبى، مربوط به سده‌هاى آغاز دورهٔ اسلامي.
- ياسين‌تپه : در جنوب شرقى تاکستان، ‌ مربوط به دورهٔ ساسانى و پس از اسلام.
- بالاتپه : در نزديکى تاکستان، مربوط به دوران پيش از تاريخ.
- تپهٔ‌ فروزان : در جنوب شرقى روستاى اسفرورين، مربوط به دورهٔ ساساني.
- تپهٔ دانسفهان : در کنار روستاى دانسفهان رامند.
- تپهٔ ولازگرد : در جنوب شرقى تاکستان، مربوط به دورهٔ ساسانى و دورهٔ‌ اسلامي.
- تپهٔ رادکان : در روستاى رادکان دودانگه در شمال جادهٔ قزوين - همدان، مربوط به دورهٔ اسلامي.
- تپهٔ حسين‌آباد : در جنوب روستاى ميان‌پالان، مربوط به دوران پيش از اسلام و دورهٔ اسلامي.
- مشگين‌تپه : در غرب روستاى عصمت‌آباد - جادهٔ قزوين به بوئين‌زهرا - مربوط به دورهٔ ساسانى و دورهٔ اسلامي.
- تپهٔ دولت‌آباد : در يک کيلومترى جنوب شرقى بوئين، در کنار جادهٔ بوئين‌زهرا، مربوط به دورهٔ اسلامي.
- تپهٔ آرش (آقابابا) : در روستاى آقابابا و شمال جادهٔ قزوين - رشت، مربوط به دوران پيش از تاريخ تا دورهٔ اسلامي.
- تپهٔ اسفرورين : در روستاى اسفرورين رامند، مربوط به دوران پيش از اسلام و دورهٔ ‌اسلامي.
  ساير تپه‌هاى تاريخى، استان مركزى
ساير اماکن تاريخى و باستانى استان مرکزى عبارتند از:
منطقه باستانى پيک متعلق به قبل از اسلام در زرند ساوه. منطقه باستانى عبدالله‌آباد (دوره اسلامى تا قرن نهم) در زرند ساوه. منطقه باستانى گرنگ صدرآباد متعلق به هزاره پنجم ق.م تا دوره ساسانيان در زرند ساوه. منطقه باستانى سوسنقين متعلق به هزاره اول ق.م در نوبران ساوه. منطقه باستانى مزلقان متعلق به دوران ساسانى و اسلامى در ۶ کيلومترى جاده ساوه. منطقه باستانى کهک متعلق به قرن ششم هجرى در رازقان ساوه. تپه باستانى قيجه يا قيلجه در نوبران ساوه مربوط به پيش از تاريخ. تپه گل محمد در نوبران ساوه مربوط به هزاره‌هاى پنجم و چهارم ق.م تپه امام‌زاده عبدالله در شرق آبادى اوجان مربوط به پيش از تاريخ و دوران تاريخي. تپه بالا مشهد زلف در تفرش مربوط به دورهٔ تاريخى تپه فستق (پسته) در نوبران ساوه مربوط به هزارهٔ پنجم تا اوايل اسلام. تپه شيشه باير در ۳ کيلومترى شمال غرب نوبران مربوط به دورهٔ ساسانى و اسلام. تپه مجيدآباد در شمال غرب نوبران ساوه مربوط به دورهٔ پارت و ساساني. تپه پايين مشهد در تفرش مربوط به دوره تاريخى، ‌ اسلامي. تپه چلبى در اراک - ساروق - روستاى چلبى مربوط به هزارهٔ دوم ق.م. تپه آسياباد يا اميرآباد در جنوب شرقى امام‌زاده اسحاق ساوه، مربوط به دورهٔ ساسانى و اوايل اسلام. تپه خسرو در ساوه - بخش نوبران - شرق روستاى مورچى مربوط به دوران ساسانى و اسلام. تپه طيب و طاهر در ساوه - نوبران - روستاى آقداش مربوط به دوران تاريخى و صدر اسلام. تپه خدابنده در ساوه - نوبران - روستاى خدابنده مربوط به دوران پارت و ساساني. تپه عباسلو در ۴۰ کيلومترى جنوب غربى ساوه، مربوط به دوره پيش از تاريخ. تپه باز در ساوه مربوط به دوران اسلامى، قرون ۷ و ۸ هـ.ق. تپه سلطان در ساوه ۳ کيلومترى شمال غرب بخش نوبران مربوط به دورهٔ ساسانى و اسلام. تپه بيوک تپه ۱۸ کيلومترى جاده ساوه - اصفهان مربوط به دورهٔ‌ ساسانى و اسلامى تا قرن هشتم هـ.ق. تپه على‌درزى در نوبران ساوه مربوط به دورهٔ ساسانى و اوايل اسلام. تپه جوشقان در نوبران ساوه مربوط به هزارهٔ اول ق.م. تپه جمشيدآباد در ۴۵ کيلومترى غرب ساوه مربوط به هزارهٔ اول ق.م. تپه شماره يک خونى در نوبران ساوه مربوط به هزارهٔ اول ق.م. تپه کله دشت که قدمت آن به پيش از تاريخ و دوران تاريخى مى‌رسد.
   ساير تپه‌هاى دره‌شهر، دره‌شهر
ناحيهٔ‌ دره‌شهر يکى از قديمى‌ترين نواحى استان ايلام محسوب مى‌شود. در اين ناحيه علاوه بر تپه‌هايى که اجمالاً مورد اشاره قرار گرفت، ده‌ها تپهٔ‌ قديمى و باستانى ديگر نيز وجود دارد که بر قدمت تاريخى اين ناحيه دلالت دارند.
از اهم اين تپه‌ها مى‌‌توان به موارد زير اشاره کرد:
- تپهٔ کلک موسيوند در دشت آباد سيکان.
- تپهٔ‌ قلعه زينل در چم کلان.
- تپهٔ‌ قلعه گُل در نزديکى دره‌شهر.
- تپهٔ‌ ثبت شده دِشکله در جنوب روستاى جهادآباد.
- تپهٔ قلعه سِکه سون در جنوب غربى دره‌شهر.
- تپهٔ پاميل در منتهى‌اليه حريم شرقى دره‌شهر.
- تپه چغاسبز در خالصه.
- تپهٔ فرهاد آباد و تپهٔ سيکان.
- تپه‌هاى تاريخى دهلران.
- تپهٔ‌ موسيان در ۹ کيلومترى جنوب شرقى دهلران.
- تپهٔ محمّد جعفر در کنار تپه موسيان.
- تپهٔ مراد‌آباد در مجاورت تپه موسيان.
- تپه على‌آباد در نزديک رود ميمه.
علاوه بر موارد ياد شده چندين تپه باستانى و تاريخى نيز در ناحيه هليلان شهرستان شيروان و چرداول وجود دارد.
  علمدار تپه، ابهر
اين تپهٔ کوچک در قسمت شمال شرقى امام‌زاده زيدالکبير ابهر قرار گرفته است. مردم محلى هنگام دچار شدن به تب و لرز، مدتى بر روى اين تپه مى‌‌خوابند و عقيده دارند که تب ‌آن‌ها قطع خواهد شد.
  قره تپه، خسروشاه، تبريز
اين تپه که در روستاى تازه کند خسروشاه واقع شده است، در مرداد ماه ۱۳۳۹ شمسى به وسيلهٔ يک هيئت انگليسى به سرپرستى چ. برنى استاد دانشگاه منچستر مورد حفارى و خاک‌بردارى مفصلى قرار گرفت. در جريان حفارى چند پايه برج، چند خانه گلى و مقدارى ظروف سفالى به دست آمد که هيئت مزبور، قدمت آثار مکشوفه را مربوط به ۲۵۰۰ سال قبل از ميلاد ارزيابى کرد.
  قره‌ تپه قم ‌رود، دهستان قم‌رود، قم
قره تپه قم رود در ۲۳ کيلومترى شمال شرقى استان قم و حدود ۱/۵ کيلومترى جنوب غربى دهستان قم رود و در فاصله ۲۰۰ مترى جنوب جاده آسفالته قم رود به قم واقع شده است.
براساس شواهد موجود، ‌ نخستين استقرار در دشت قم رود به هزارهٔ ششم پيش از ميلاد يا هشت هزار سال پيش مربوط است. اين زندگى حدود دو هزار سال ادامه يافته و در ميانه هزارهٔ چهارم بر اثر سيل مهيبى به زير آب رفته و اهالى به سمت غرب - به سمت البرز - مهاجرت کرده‌اند و تا هزاره‌ها ظاهراً سمت شرق قم رود خالى از سکنه بوده است، ولى از اواخر دوره ساسانى مجدداً مسکونى شده است.
قره تپه اکنون طى سه مرحله مورد کاوش واقع شده و طى اين سه مرحله هفت لايه فرهنگى شناسايى گرديده که هر دوره با دوره قبل متفاوت مى‌باشد. آثار به دست آمده شامل بقاياى معمارى ارزشمند و تعدادى ظروف سفالين است که با آثار سيلک کاشان و چشمه على دامغان قابل مقايسه مى‌باشد. قدمت آثار به دست آمده به ۶۴۰۰ سال پيش مى‌رسد. قره تپه با شکل مدور بر روى پشته‌اى طبيعى قرار گرفته و در ميان مزارع سبز و خرم محصور شده است. ابعاد آن ۱۱×۲۷۵×۳۲۰ متر و مصالح آن از خشت، گل، ‌ آجر و اندود کاهگل و گچ است.
نتايج کاوش‌هاى باستان شناختى در قره تپه قم رود، ۹۳ اثر باستانى را مشخص کرده است. کهن‌ترين اين آثار متعلق به دورهٔ پارينه‌سنگى پايانى (حدود پانزده هزار سال) و جديدترين آن‌ها به عصر ناصرى مربوط است. اين آثار عبارتند از: محوطه تپه، قلعه، کاروانسرا، ‌ امام‌زاده، پل، پل بند و ميل راهنما. يادآورى مى‌شود که تاکنون در حوزه مرکزى ايران تا اين زمان آثار مربوط به دورهٔ پارينه‌سنگى کهن ديده نشده بود. بررسى‌هاى مرحله دوم کاوش‌ها در سال ۱۳۷۳ نشان داد که آثار روى تپه به حدود ۶۵۰۰ سال پيش و کهن‌ترين آن‌ها به بيش از ۷۵۰۰ سال پيش تعلق دارد.
پس از چهار مرحله کاوش هفت لايه شناسايى شده است. بدين معنى که ساکنان اين تپه در طول تاريخ هر بار که آثار معمارى و خانه و روستاى آن‌ها دستخوش ويرانى مى‌شد، مجدداً بر روى ويرانه‌ها، ‌ خانه و روستاى جديدى برپا مى‌داشتند.
نتايج کاوش‌هاى چندين ساله نشان مى‌دهد که مردمان منطقه از طريق کشاورزى و تربيت حيوانات به امرار معيشت مى‌پرداختند و در ساخت خانه و معمارى نيز پيشرفت کرده بودند. در اين آثار فضاهائى ديده مى‌شود که جوابگوى نيازمندى‌هاى زمان خود بوده است: اتاق‌هايى براى سکونت و زيست و فضاهائى به عنوان انبارى و مکان ذخيره مواد لازم. در اين محوطه سفال‌هاى بسيار زيبائى يافت شده است. با ارزش‌ترين آن‌ها ظرف سفالى بسيار بزرگى از نوع قدح است که در ابعاد ۹۷ سانتى‌متر و با ارتفاع ۱/۲۲ متر که قطر دهانهٔ آن بسيار خوش ساخت با سختى کامل است. از ديگر هنرهاى مردم منطقه سنگ تراشى بود که نمونه‌هاى کمى از آن‌ها به دست آمده است. مردمانى که در اين روستا به سر مى‌بردند در طى تکامل فرهنگى و صنعتى با ذوب مس آشنا شده و برخى از اشياء ساده همچون سنجاق و سوزن را مى‌ساختند.
تمامى اين آثار به حدود ۶۵۰۰ سال پيش مربوط است و از نظر بررسى‌هاى باستان‌شناختى بسيار با اهميت هستند و ديرينگى و چگونگى تمدن ايرانى در اين ناحيه را نشان مى‌دهند.
  قورواغه تپه (تپه قرباغه)، صحنه
در اطراف اين تپه‌ها سفالينه‌هاى منقوش و ساده پيدا شده است که با سفال تپهٔ گيان سوم و گودين سوم و همچنين با کهن‌ترين تمدن تپه سگزآباد (قره‌تپه)‌ دشت قزوين يکى است.
  هفت ‌تپه، شوش
هفت تپه در فاصلهٔ ۵ کيلومترى جنوب شرقى شوش واقع شده است. در تاريخ آمده است که بين شوش و چغازنبيل مکان مهم و مقدسى وجود داشت که احتمالاً همان هفت تپه است. حاصل حفارى‌هاى هفت تپه، کشف معابد، مقابر، انواع سفال‌ها و کتيبه‌هاى سفالى و اشياى برنزى و بسيارى از مجسمه‌هاى سفالين است.
   ساير تپه‌ها
تل‌هاى مهم ديگر نيز در چند دهه گذشته، مورد بررسى و کاوش قرار گرفته‌اند که قدمت تاريخى دارند. اين تل‌ها عبارت‌اند از : شفا در ۱۷ کيلومترى تخت جمشيد، مارکون در دو کيلومترى جنوب غربى تخت جمشيد، جرى در ۱۶ کيلومترى جنوب تخت جمشيد، هادى در جنوب شرقى قريه مقصودآباد، موشکى در غرب جادهٔ خيرآباد، گپ تاج‌آباد در غرب روستاى تاج‌آباد، روباهى در نزديک تل هادى، گرگى در بين تخت جمشيد و شمس‌آباد، گپ کناره در کنار آبادى کناره که در اين تپه آثار فراوان اسلامى به دست آمده است، چهل برجى در غرب جادهٔ رجا و سبز در شرق جادهٔ‌ مرودشت و پل خان.
  تپهٔ پياره، کوهدشت
تپهٔ‌ پياره در محلى به نام «کول‌وايم» در طرهان کوهدشت واقع شده است. اندازهٔ‌ اين تپه ۲۰۰×۳۰۰ متر و ارتفاع آن ۱۰ متر است که بر دره‌اى به نام «باريکه» مشرف است و آثار باستانى برنزى بسيارى از آن به دست آمده است. در اين تپه ، دو نوع گور ديده شده است. گورهايى که در آن اسکلت انسان با اشياءِ سفالى و مفرغى و مجسمه‌هايى از حيوانات و گاه سلاح‌هاى جنگى مانند خنجر ، گرز و تبر به دست آمده است و گورهايى که در کنار آن‌ها اسکلت اسب با ابزارهاى برنزى از قبيل دهنه ، رکاب و ... يافت شده است. بيش‌تر اشياءِ بى‌مانندى که در مجموعه‌هاى خصوصى جهان و نيز در موزهٔ ايران باستان به نام لرستان معرفى شده‌اند ، ‌ از همين تپه و اطراف آن بيرون آورده شد‌ه‌اند.
  تپهٔ حمام، روستاى يارآباد، دلفان
اين تپه که در ۲۵ کيلومترى دلفان و در روستاى يارآباد واقع شده ، ارتفاع زيادى ندارد. اين محل از قديم به حمام معروف بوده است. در اطراف تپه ، ‌ گورهاى باستانى بسيارى وجود دارد که ظاهراً اهالى روستا و ديگران بيش‌تر با حفارى‌ غيرمجاز اشياءِ به دست آمده از طلاى منقوش را به غارت و يغما برده‌اند. در آن روزگار ، گويا يکى از آيين‌هاى رايج تدفين ، سکه گذاشتن در دهان مرگان بوده است. بدين گونه ، ‌ اگر در قبرى آثار باارزش ديگرى يافت نمى‌شد ، ‌ دست‌کم سکه‌اى از دهان جمجمه‌‌اى پيدا مى‌شد. يکى از سکه‌هاى به دست آمده از اين تپه به دورهٔ ساسانى تعلق دارد.
  تپهٔ خانجان‌خانى، دهستان ده‌پير، خرم‌آباد
در جنوب دهستان ده‌پير قرار گرفته و داراى آثار سفالى ساسانى است. از قسمت‌هاى بريدهٔ‌‌ آن کوزه‌هاى محتوى استخوان ، ‌ پيدا شده است. روى اين تپه ، در ميان خانه‌هاى روستايى ، قبرى قرار دارد که مورد احترام است و به «سرمگو» مشهور است. پايهٔ ستون‌هاى سنگى متعدد موجود اين محل ، على‌الظاهر به دورهٔ‌ پارت‌ها مربوط است. از آثار دورهٔ‌ اسلامى نيز سنگ‌ قبرهايى به خط کوفى يافت شده است.
  تپهٔ درکه، روستاى ابوالوفا، کوهدشت
يکى از تپه‌‌هاى مهم پيش از تاريخ که از چشم دانشمندان و باستان‌شناسان دور مانده ، تپه‌اى به نام درکه است. اين تپه در شمال شرقى کوهدشت و در فاصله ۲۴ کيلومترى روستاى «ابوالوفا» واقع شده است. نتايج حفارى‌ها نشان مى‌دهند ، ساختمان تمامى اين تپه از چينه و خشت بوده است. از طبقهٔ ميانى تپه ، ظروف سفالى و برخى ظروف مفرغى يافت شده که سفال‌هاى آن به رنگ قرمز و مشابه ظروف سه‌پايه‌دارى هستند که پروفسور «گريشمن» آن‌ها را از طبقهٔ سوم «تپهٔ گيان» بيرون آورده بود. ظروف سه پايه دار ، داراى نقش‌هايى به شکل زيگ‌زاگ يا سبدباف هستند.
  تپهٔ سراب «ناوه‌کش»، چگنى، خرماآباد
ناوه‌کش ، نام يکى از روستاهاى بخش چگنى خرم‌آباد است. در مرکز اين دهستان ، چشمه‌اى پرآب وجود دارد که يک تپهٔ بزرگ به طول تقريبى ۱۵۰ و عرض ۴۰ متر در شمال آن قرار دارد. در مقطع جنوبى اين تپه قسمتى از ديوار يک بنا که شايد باروى قلعه‌اى باشد ، ‌ مشهود است. اين ديوار با سنگ‌هاى بزرگ و حجارى شده و سنگ‌قلوه‌ها و ملاط سخت ساخته شده است. طول کنونى اين ديوار ۱۳/۵ متر و ارتفاع آن بيش از دو متر است. اين بنا ، ممکن است قسمتى از يک قلعهٔ‌ بزرگ دورهٔ ساسانى باشد ، به ويژه اين که بر سر راه باستانى غرب لرستان که به شهر «شاپورخواست» مى‌رسيد ، واقع شده است. در فراز تپه ، انبوهى سفال شکسته وجود دارد.
  تپهٔ قرق، روستاى قرق، بروجرد
تپهٔ قرق در روستايى به همين نام در ۲۴ کيلومترى جنوب شرقى بروجرد قرار دارد. پنج طبقه از اين تپه مشخص و آشکار شده است. در اين تپه ، سفال‌هاى منقوش هم زمان تپهٔ گيان و نيز کوهدشت لرستان يافت شده است. نقش سفال‌ها به رنگ اُخرايى و به اشکال هندسى يا سبدباف است. سفالينه‌هاى عصر اشکانى نيز در اين تپه ديده شده است.
  تپهٔ گريران، الشتر، بروجرد
اين تپه که در شش کيلومترى شمال غربى شهر الشتر و در دامنهٔ کوه «گري» در محل تنگه‌اى به نام «دره ‌آرش» به ارتفاع تقريبى ۲۰ متر قرار گرفته ، حاوى آثار مربوط به تمدن‌هاى مختلف پيش از ميلاد مسيح تا عهد اسلامى است. در سراسر آن ، قطعات سفال منقوش و ساده به سبک تپهٔ «گيان» ديده شده است. در طبقهٔ‌ ميانى آن که به طور غيرمجاز خاکبردارى شده ، بناى چند خانه با سنگ‌قلوه ظاهر شده و در غرب آن راهرويى پيدا شده است که تا طبقهٔ زيرين تپه پيش مى‌رود؛ ولى به علت فقدان هواى کافى ، انتهاى آن معلوم نشده است. در اين تپه ، ابزارها و گرزهاى سنگى به دست آمده است.
  تپه‌هاى باباخانى و تخته‌چراغ، چگنى، خرماآباد
در يک کيلومترى دهانهٔ‌ شمالى «سنگ‌موسي» در بخش چگنى خرم‌آباد دو تپه به فاصلهٔ ۲۰۰ متر از يکديگر قرار دارند که تپهٔ شرقى را «باباخاني» و تپهٔ غربى را «تخته‌چراغ» مى‌‌گويند. روى هر دو تپه سفال‌هاى شکستهٔ بسيار وجود دارد. آثار يک بناى آجرى نيز روى تپهٔ باباخانى مشهود است که آجرهاى آن از لحاظ عرض ، ‌ طول و ضخامت دو برابر آجرهاى معمولى هستند. احتمالاً بايد طبقهٔ اول تپه‌ها به دورهٔ اسلامى ، و طبقات زيرين آن به دوره‌هاى پيش از اسلام مربوط باشند.
  تپه‌هاى چغاسبز و کفتارلو، دهستان رومشکان، کوهدشت
اين دو تپهٔ باستانى در دهستان رومشکان کوهدشت واقع شده‌‌اند. آثار به دست آمده از تپهٔ چغاسبز ، با ظروف شوش اول مطابقت دارند. تپهٔ کفتارلو نيز در پنج کيلومترى شمال تپهٔ چغاسبز قرار دارد. از قسمت‌هاى کاوش شدهٔ اين تپه ، کوزه ، ‌ ديگ ، ‌ خمره‌هايى با نقش پرنده و شکارهاى کوهى و نقش‌هاى ساده و ظروف بدون نقش بيرون آورده شده است. ظروف تپهٔ کفتارلو ، ‌ هم‌عصر با ظروفى هستند که از تپهٔ گيان نهاوند به دست آمده‌اند.


همچنین مشاهده کنید