جمعه, ۱۰ فروردین, ۱۴۰۳ / 29 March, 2024
مجله ویستا

محیط‌های روستائی و صنعت توریسم


روستا عمدتاً يک واحد همگن طبيعي، اجتماعي، اقتصادى و فرهنگى است. اکثريت ساکنان شاغل دائمى آن به‌طور مستقيم و غير مستقيم به يکى از فعاليت‌هاى اصلى زراعي، دامداري، باغداري، صيادي، صنايع روستائى و يا ترکيبى از اين فعاليت‌ها اشتغال دارند و از آن ارتزاق مى‌نمايند و پيوند فرهنگى و اجتماعى عميقى بين اعضاء جامعهٔ آن برقرار است.
از اين‌رو روستا بنا به ماهيت خويش متناسب با ساختار فرهنگي، اجتماعى - اقتصادى و به‌ويژه محيط جغرافيائى و چشم‌اندازها و جاذبه‌هاى طبيعى توريستى داراى سازماندهى درونى و کالبدى ويژه‌اى در زمينهٔ نوع يا شيوهٔ زندگى معنوى و مادى خود مى‌باشد(ضياءتوانا،‌ حسن، نگاهى کوتاه به روستا و مکانيزم تحولات درايران، رشد‌‌‌ اموزش جغرافيا، شماره۲۴، سازمان پژوهش و برنامه‌ريزى آموزشى وزارت اموزش و پرورش، ۱۳۵۹، ص۵).
بالطبع وجود چنين ساختار يا سازماندهى اثرات و پيامدهاى خويش را نيز بر چهرهٔ زمين چه در بخش مساکن و چه در بخش مزارع، باغات، بيشه‌زارها، چشمه‌سارها و رودخانه‌ها و مناظر طبيعى و زيباى آن مى‌بخشد، که مورفولوژى و چشم‌اندازهاى فرهنگى - توريستى سکونتگاه‌ها و باغات و کشتزارهاى روستائى را تشکيل مى‌دهد.
در محيط‌هاى روستائى زندگى کاملاً ساده است و عموماً در تمامى کشورها بهره‌بردارى روستائي، ترکيبى از زندگى زراعى و دامپرورى است که مى‌تواند همپاى درجهٔ تمدن، رشد و توسعه يابد، در چنين صورتى اقتصاد روستائى جنبهٔ تخصصى به خود مى‌گيرد.
روستاها و ساکنين آن از دو جهت با صنعت توريسم در رابطه هستند، يکى اينکه محيط‌هاى روستائى به‌عنوان فضاها و اماکن ييلاقى و استراحتگاهى براى گذران اوقات فراغت توريست‌ها و به‌ويژه جهانگردان داخلى به‌شمار مى‌آيند و ديگر اينکه توليدات آنها اعم از مواد خوراکى و صنايع دستى روستائى به توريست‌ها عرضه مى‌گردد و از اين طريق به اقتصاد معيشتى آنان کمک مى‌کند.
با توسعهٔ راه‌هاى ارتباطى و موتوريزه شدن جابه‌جائى، امروزه روستاها از تحرک و پويائى بيشترى برخوردار بوده و در صورتى‌که در مناطق کوهستانى و نواحى مساعد اقليمى واقع شده باشند، مکان مناسبى براى گذران اوقات فراغت جوامع شهرى به حساب مى‌آيند.
شرايط طبيعى و موفولوژيکي، عوامل و عناصر اقليمى به همراه ساختار اقتصادي، اجتماعى و فرهنگى محيط‌هاى روستائى اشکال گوناگون و متنوعى از روستاها را به‌وجود مى‌آورد که هر کدام به لحاظ فيزيکى و تيپ معمارى و نوع معيشت و آداب و رسوم و سنت‌ها و اعتقادات مذهبى و قومى - قبيله‌اى با يکديگر اختلاف داشته و همين عدم يکنواختى و خصوصيات انحصارى است که براى توريست‌ها جاذبه‌ داشته و علاقه‌مند به ديدار آنها هستند. حس کنجکاوى جهانگردان، به‌ويژه توريست‌هاى کاوشگر نيز، انگيزهٔ ديگرى براى شناخت و پى بردن به شيوهٔ معيشتى و آداب و رسوم و فرهنگ روستانشينان سرزمين‌هاى مختلف جهان است.
چنين روستاهائى بعضاً داراى چشم‌اندازهاى زيبائى هستند که به‌عنوان مکان‌هاى ييلاقى نيز مورد استفادهٔ توريست‌ها به‌ويژه در فصل تابستان قرار مى‌گيرند. مساکن روستاهاى جزيرهٔ کرس که منطقه‌اى کوهستانى و ييلاقى است به‌علت جاذبه‌هاى استراحتگاهى و پذيرش توريست به‌ويژه در فصل تابستان به‌صورت مجتمع شکل گرفته‌اند. در بعضى از نواحى آلپ‌هاى فرانسه و ايتاليا نيز چنين اشکالى به چشم مى‌خورند. عکس اين حالت نيز وجود دارد. گندم‌زارهاى ايالات متحدهٔ آمريکا، کانادا، استراليا و آرژانتين داراى روستاهائى با مساکن پراکنده و متفرق هستند که چشم‌اندازهاى توريستى زيبائى به خود گرفته‌اند.
محيط‌هاى روستائى ديگرى نظير شامپانى (La chmpagne) فرانسه که در فارسى مى‌توان به آن عنوان بيشه را داد از کانون‌هاى جاذب توريست به‌شمار مى‌آيند و در گذران اوقات فراغت کوتاه‌مدت يعنى تعطيلات آخر هفته هم مورد استفاده قرار مى‌گيرند. در اين‌گونه محيط‌هاى روستائى سد و بند و مرز و پرچين و حصارى وجود ندارد و آزادانه مى‌توان در درون آنها رفت و آمد نمود و به استراحت پرداخت. در نوع ديگرى از محيط‌هاى روستائى اراضى مزورعه محدود و مسدود و با پرچين بسته شده است که به آنها عنوان بوکيج (Bocage- باغ) داده مى‌شود. در حالى‌که مفهوم باغ در فارسى محوطه‌اى مزروع و محصور و و مشجر به همراه درختان ميوه است و بيشه که مردم شهرنشين به اشتباه آن را نى‌زار مى‌نامند، همان مزرعهٔ باز است. اين‌گونه محيط‌هاى روستائى که بعضاً در مجاورت شهرها نيز قرار دارند به‌عنوان فضاهاى فراغتى و تفريحى براى ساکنين شهرها و روستاها به‌شمار مى‌آيند و بيشتر در جهانگردى داخلى و يا درون‌مرزى اهميت مى‌يابند.


همچنین مشاهده کنید