|
| جنگل‌ها و بيشه‌ها، استان خراسان
|
|
| سطوح جنگلهاى استان خراسان بيش‌تر به صورت مرتع مشجر است و مساحت آن در حدود ۱/۵ ميليون هکتار برآورد مىگردد. درخت جنگلى اُرُس که بيش‌تر در شمال خراسان به چشم مى‌خورد، در نواحى بينالود، آلاداغ و سالوک شاه‌جهان به وفور يافت مى‌شود.
|
|
| به طور کلى مىتوان جنگلهاى استان را به چهار حوزه تقسيم‌بندى نمود:
|
|
| ۱. حوزه شهرستان مشهد شامل : جنگلهاى پستهٔ خواجهٔ سرخس، جنگلهاى پستهٔ باغ کشمير و بريلى، جنگلهاى پستهٔ رحيم‌‌آباد فريمان، جنگلهاى پستهٔ پس‌خورى فريمان.
|
|
| ۲. حوزهٔ شهرستان تربت جام شامل : جنگلهاى پستهٔ روستاى صالح‌آباد، جنگلهاى پستهٔ امانلق صالح‌آباد.
|
|
| ۳. حوزهٔ شهرستان درگز شامل : جنگلهاى پستهٔ پلگرد، جنگلهاى حاجى‌آباد، جنگلهاى اُرُس لائين.
|
|
| ۴. حوزهٔ شهرستان بجنورد شامل : جنگلهاى پستهٔ قازانقايه، جنگلهاى پستهٔ اُرُس راز و جرگلان. جنگلهاى پستهٔ دره ترکمن، جنگلهاى پستهٔ جنوب و شرق غلامان، جنگلهاى پستهٔ تلکه قوز.
|
|
| به طور کلى، جنگلهاى شمال استان خراسان بسيار تُنُک‌اند، و هر چه به طرف غرب مى‌رويم، بر انبوهى درختان افزوده مىگردد. به غير از ارتفاعات شمال غربى استان (غرب شهرستان بجنورد)، بقيهٔ مناطق اين استان تقريباً عارى از جنگل است و داراى پوشش گياهى استپى بسيار متنوعى مى‌باشد. به طورى که بيش‌ترِ گياهان ايران را در اين استان مىتوان ديد.
|
|
| جنگلهاى اين استان، على‌رغم تُنُک و پراکنده‌بودن‌شان، در صورت تجهيز، قابليت تفرجگاهى مناسبى دارند و مىتوانند مورد استفادهٔ ايرانگردان قرار گيرند.
|
|
| جنگل‌ها و بيشه‌ها، استان سيستان وبلوچستان
|
|
| جنگلهاى استان سيستان و بلوچستان، مانند جنگلهاى ناحيه شمال يا غرب ايران، به صورت انبوه و متراکم نيست و اغلب به طور پراکنده و باصطلاح لکه‌اى است. در مناطقى از چابهار به طرف کنارک، در مسير جاده و در مسير روستاى حوتک و کهيرک به طرف ناحيهٔ زرآباد (غرب بلوچستان) نشانه‌هايى از جنگلهاى کهور و گز ديده مى‌شود که متأسفانه به علت کمى بارندگى، فرسايش خاک، جريان سيلاب‌ها و قطع بى‌رويه درختان، تا حدى تُنک و پراکنده و رو به کاهش است. همچنين در ناحيهٔ معروف سرحد که سلسله کوه‌هاى تفتان و پنج انگشت و مورپيچ کشيده شده، شرايط طبيعى براى نشو و نمو درختان جنگلى بسيار مساعد است و درختانى به وجود آمده که اگرچه به انبوهى و شکوه جنگلهاى مازندران نيستند، ولى در عوض داراى گونه‌هاى بسيار نادر و کم‌ياب است. از گونه‌هاى مزبور مىتوان از پستهٔ کوهى و بادام کوهى نام برد که به طور فراوان به چشم مى‌خورند. همچنين درختان کهور، کنار، چش، گلير، پيش يا نخل خزنده، گز، تاگز، خرزهره، پير، چگرد، انواع نى‌ها، زهر عقرب که اغلب جنگلهاى تُنُک دامنه‌ها و دره‌ها و اراضى ساحلى را فرا گرفته‌اند. علاوه بر درختان مزبور درخت انجير هندى تمبر (از نوع تمبرکجرات) نيز به شکل جنگلهاى کم‌پشت يافت مى‌شود. در دره‌ها و دامنه‌هاى رود سرباز درختانى موسوم به چش و نخل شيطان فراوان است. درخت ديگرى در جنگلهاى بلوچستان وجود دارد که شاخه‌هاى آن مانند درخت ياس است و در حدود ۵ الى ۸ متر ارتفاع دارد. چوب آن از نوع خيلى سخت و همچنين شکننده است و ميوه‌اى به شکل گيلاس و آلبالو دارد که اهالى بومى از ميوهٔ آن در رنگرزى استفاده مى‌کنند. وسعت کل جنگلهاى اين استان حدود ۱/۵ ميليون هکتار برآورد شده است.
|
|
| جنگل‌ها و بيشه‌ها، استان سمنان
|
|
| جنگل‌ها عموماً از دو ديدگاه مورد توجه جهانگردان قرار مى‌‌گيرند : يکى مشاهدهٔ زيبايى‌ها و مناظر گوناگون آن، ديگرى مطالعهٔ انواع گياهان و معيشت ويژهٔ مردم جنگل‌نشين. جنگل‌ها در فصل زمستان با برف پوش شدن درختان سرو و کاج، در پائيز به دليل جلوه‌هاى رنگارنگ برگ‌ها و در بهار با شکوفه‌هاى زيباى درختان، منظره‌اى دل‌‌انگيز و بديع را به وجود مى‌آورند و در تابستان نيز سايهٔ درختان براى هر عابر خسته‌اى فرح‌بخش است. همچنين تماشاى مسکن و پوشاک ساکنان مناطق جنگلى که تحت تأثير محيط خاص طبيعى شکل گرفته‌اند، منظره‌اى جالب و ديدنى است.
|
|
| فضاى جنگلى استان داراى ويژگى‌هاى زيرا است:
|
|
| - جنگلهاى طبيعى : اين جنگل‌ها را مىتوان به سه دسته عمده تقسيم کرد:
|
|
| ۱. جنگلهاى پهن برگ شامل جنگلهاى حاشيهٔ شمالى استان که ادامهٔ جنگلهاى کوهستانى شمال کشور است و مساحت آن در حدود ۵۰ هزار هکتار است. اين جنگل‌ها در ارتفاع ۹۰۰ تا ۲۵۰۰ متر از سطح دريا (جنگلهاى ميان بند و بالا بند) قرار گرفته و در حدود ده هزار هکتار آن صنعتى و چهل هزار هکتار ديگر آن غيراقتصادى است.
|
|
| ۲. جنگلهاى ارس دامنه‌هاى جنوبى رشته‌کوه‌هاى البرز که مساحت آن در حدود ۱۵۰ هزار هکتار است و در ارتفاع ۱۷۰۰ تا ۲۴۰۰ مترى از سطح دريا قرار گرفته است. اين جنگل‌ها از اهميتى ويژه برخوردارند؛ به طورى که در جنگلهاى ارس چهار باغ شاهرود که متراکم‌ترين جنگلهاى ارس منطقه هستند، درختانى تا ارتفاع ۱۵ متر وجود دارد.
|
|
| ۳. جنگلهاى کويرى که مساحت آن حدود ۲۵ هزار هکتار است و به صورت توده‌هاى نيمه متراکم تاغ و گز در قسمت جنوبى و مرکزى استان قرار گرفته‌اند و در مناطق چاه جام و خوارتوران به صورت جنگلهاى تاغ و در مناطق کويرى گرمسار به صورت جنگل گز به وجود آمده‌اند.
|
|
| - جنگلهاى دست کاشت: این جنگل‌ها شامل پارک‌هاى جنگلى و فضاهاى سبز احداثى هستند که در سطح استان بالغ بر ۳۷۰ هکتار است. عمدهٔ اين جنگل‌ها در اطراف شهرها و مراکز جمعيتى استان احداث شده‌اند.
|
|
| علاوه بر آن مسير راه‌هاى ورودى و خروجى استان به طول ۱۶۰ کيلومتر و با مساحتى بالغ بر ۹۶۰ هکتار اطراف جاده‌ها تاغکارى شده است. همچنين جنگلهاى تاغ دست کاشت استان سطحى معادل ۸۹۶۴۶ هکتار را در بر مى‌‌گيرند.
|
|
| مهم‌ترين پارک‌هاى استان سمنان عبارت‌اند از : پارک جنگلى سوکان در مشرق سمنان، پارک جنگلى کومش در شمال سمنان، پارک جنگلى محلات در مغرب سمنان، پارک جنگلى گرمسار، پارک جنگلى دامغان و پارک جنگلى شاهرود.
|
|
| پارک‌هاى جنگلى و فضاهاى سبز اطراف شهرها براى جلوگيرى از آلودگى‌هاى صنعتى و تأمين محيط زيست سالم و افزايش پوشش گياهى و تلطيف هواى گرم کويرى و نيز به منظور ايجاد تفرجگاه احداث شده‌اند.
|
|
| جنگلهاى موجود استان سمنان تنوع گياهى فراوان دارند و با ايجاد منظره‌هاى بديع در فصل‌هاى مختلف مىتوانند پذيراى علاقه‌مندان شوند.
|
|
| علاوه بر جنگل‌ها، مراتع استان با پوشش گياهى غنى و زيبا به ويژه در فصل بهار، منظره‌اى دلپذير به وجود مى‌آورند. البته موقعيت اقليمى متفاوت در نواحى جنوبى و شمال استان، گياهان مرتعى گوناگونى را پديد آورده است.
|
|
| جنگل‌ها و پوشش گياهى، استان كردستان
|
|
| پوشش گياهى به ويژه جنگل‌ها از زمرهٔ مهم‌ترين و زيباترين جلوه‌هاى طبيعى و يکى از جاذبه‌هاى بى‌نظير تفرجگاهى و جهانگردى هر منطقه به شمار مى‌روند. امروزه نقش جنگل‌ها در حفظ آب، خاک و به ويژه نقش تفرجگاهى و زيباشناسى آن مورد توجه برنامه‌ريزان محيط زيست و اوقات فراغت قرار گرفته است. جنگلهاى استان کردستان جزئى از جنگلهاى غرب کشورند که بعد از جنگلهاى منطقه شمال در ردهٔ دوم اهميت قرار دارند و وسعت آنها در حدود ۰۰۰۳۲۰ هکتار است.
|
|
| بخش اعظم جنگلهاى کردستان در نوار غربى استان و از شمال به جنوب امتداد يافته و شهرهاى بانه و مريوان را در بر مى‌گيرد. از معروف‌ترين درختان جنگلهاى بانه و مريوان مىتوان به انواع بلوط، مازو، گلابى وحشى، زبان گنجشک، گردو، سيب وحشى، پسته وحشى، زالزالک، آلبالوى جنگلى و بادام تلخ اشاره کرد. بيد وحشى، سپيدار و گز در کناره‌هاى رودخانه‌ها ديده مى‌شوند. اين نقاط مناظر زيبا و دلپذيرى را براى گذران اوقات فراغت اهالى و همچنين امکانات بالقوه‌اى در امر توسعهٔ جهانگردى استان فراهم کرده‌اند.
|
|
| علاوه بر پوشش گياهى و فضاهاى سبز طبيعى، در نقاط شهرى استان کردستان ۵۷ پارک شهر با وسعت ۱۶۰ هکتار احداث شده است. سرانهٔ فضاى سبز شهرى استان به طور متوسط ۷/۲ مترمربع است که در مقام مقايسه با سرانهٔ کشور و ساير استان‌ها وضعيت مطلوبى دارد.
|
