ناصح ‌بن ظفر

ابوالشرف ناصح‌بن ظفر جرفادقانى (گلپايگاني) از مشاهير منشيان در اواخر قرن ششم و اوايل قرن هفتم هجرى است. وى در خدمت يکى از امراى عراق به‌نام 'الغ باربيک' و وزيرش ابوالقاسم على‌بن حسين به‌سر مى‌برد و به خواهش همين وزير به ترجمهٔ تاريخ يمينى از عربى به پارسى اقدام کرد. تاريخ يمينى تأليف محمدبن عبدالجبار عتبى (م ۴۲۷ هـ) است. عتبى از اهل رى و از کبار مترسلان ايران در قرن چهارم و آغاز قرن پنجم بود و ديرگاهى در خراسان در خدمت آل سيمجور و بعد از آن در نزد آل سبکتکين به‌سر برد و کتاب تاريخ يمينى را با نثرى فصيح و منشيانه به عربى در شرح سلطنت سبکتکين به‌سر برد و کتاب تاريخ يمينى را با نثرى فصيح و منشيانه به عربى در شرح سلطنت سبکتکين و پسرش يمين‌الدوله محمود تأليف کرد و آن را به‌نام يمين‌الدوله محمود تاريخ يمينى ناميد و همين کتاب است که ناصح‌بن ظفر آن را از عربى به پارسى درآورد.

ناصح‌بن ظفر يکى از دبيران فاضل عراق بود که در نثر و نظم عربى استاد ماهر و در زبان پارسى توانا و قاهر بود. وى در سال ۶۰۳ به ترجمهٔ تاريخ يمينى همت گماشت و بنا بر توصيهٔ ابوالقاسم وزير که گفته بود: '... از اسلوب کتاب فراتر نشوى و از تکلف و تصلف مجانبت نمائى ... بدانچه بداهت خاطر و سخاوت طبع دست دهد قناعت نمائي...' انشائى بينابين در ترجمهٔ کتاب برگزيد. هرجا که مطلب حاجت به آوردن عباراتى دور از تکلف داشت حد سخن را رعايت مى‌کرد و آنجا که ميدان را براى جولان طبع آماده مى‌يافت بر مرکب صنعت مى‌نشست، و چون در ادب دستى قوى و ذوقى سليم داشت، از عهدهٔ اين هر دو شيوه به نيکوئى برآمد چنانکه مى‌توان گفت کتاب او از نمونه‌ها و سرمشق‌هاى بارز نثر مصنوع گرديد است.