غشاهای اپی‌رتینال ماکولا

سوراخ ماکولا (Macular hole)

به فقدان نسبى يا کامل حسى ماکولا، در اصطلاح 'سوراخ ماکولا' گفته مى‌شود. اين اختلال بيشتر در زنان مسن روى مى‌دهد و اگر چه گاهى دوطرفه است؛ اما به‌ندرت در هر دو چشم به‌طور همزمان به وجود مى‌آيد. در معاينه، سوراخ گردى با حدود مشخص در ناحيهٔ مرکزى ماکولا ديده مى‌شود که گاه توسط دکولمان حلقوى شبکيه احاطه مى‌گردد. در سوراخ کامل ماکولا حدت بينائى مختل شده، متامورفوپسى و اسکرتوم مرکزى ايجاد مى‌شود. در پاتوژنز آن، کشش قشر زجاجيه نقش مهمى به‌عهده دارد و بدين جهت، لزوم انجام ويترکتومى پروفيلاکتيک در مراحل اوليه ايجاد سوراخ ماکولا (وجود نقطه يا حلقهٔ زرد عميق در فووه‌آ) تحت بررسى است. فوتوکوآگولاسيون ليزرى ضرورتى ندارد؛ زيرا دکولمان شبکيه به‌ندرت گسترش مى‌يابد.

غشاهاى اپى‌رتينال ماکولا

غشاهاى فيبروسلولر ممکن است در سطح ماکولا يا قسمت محيطى شبکيه توسعه يابند. در معاينه، چين‌خوردگى شبکيه و حالت پرپيچ و خم عروق ديده مى‌شود. در اين بيمارى دکولمان خلفى زجاجيه تقريباً هميشه وجود دارد. انقباض اين غشاها موجب اختلال بينائي، ادم و دژنرسانس شبکيه مى‌شود. در اختلال ماکولا حدت بينائى به حالت طبيعى باز مى‌گردد که اين امر نشان دهندهٔ روند کوتاه مدت انقباض غشاء مى‌باشد.

از ميان اختلالاتى که همراه با غشاهاى اپى‌رتينال ديده مى‌شوند، مى‌توان به موارد زير اشاره نمود: پارگى شبکيه، دکولمان رگماتوژن شبکيه، بيمارى‌هاى التهابى زجاجيه، تروما و بيمارى‌هاى عروقى شبکيه. غشاهاى اپى‌رتينال شديد را مى‌توان با موفقيت از طريق جراحى درمان نمود؛ هرچند عود بيماران امکان‌پذير است. فوتوکوآگولاسيون نقشى در درمان ندارد.

نوارهاى آنژيوئيد (Angioid Streaks)

نوارهاى آنژيوئيد خطوط باريک و دندانه‌دارى هستند که به‌طور شعاعى از اطراف پاپيلا به محيط فوندوس کشيده شده‌اند. احتمالاً در دههٔ دوم يا سوم زندگى به‌وجود مى‌آيند و نشانهٔ ترک‌هائى در غشاى بروک هستند. نوارهاى مذکور در ابتدا داراى حاشيهٔ واضح قرمزى هستند که بعداً حدود آنها محو مى‌شود. تقريباً ۵۰% از بيماران، دچار بيمارى سيستميک (نظير بيمارى پاره استخواني، هموگلوبينوپاتى و اختلالات هموليتيک) مى‌باشند؛ البته شايع‌ترين علت آن دژنرسانس وابسته به سن غشاى بروک مى‌باشد. بيماران در معرض خطر پارگى مشيميه (در اثر تروماى چشم) و پيدايش دکولمان سروز و هموراژيک شبکيه (در اثر نئوواسکولاريزاسيون زير شبکيه) هستند. در صورت وقوع نئوواسکولاريزاسيون، فوتوکوآکولاسيون ليزرى توصيه مى‌شود.