داستان بیژن و منیژه (۶)

ز گفتار گرگین پس آنگاه گیو		سخن گفت با خسرو از پور نیو
چو از گیو بشنید خسرو سخن		بدو گفت مندیش و زاری مکن
که بیژن بجانست خرسند باش		بر امید گم بوده فرزند باش
که ایدون شنیدستم از موبدان		ز بیدار دل نامور بخردان
که من با سواران ایران بجنگ		سوی شهر توران شوم بی‌درنگ
بکین سیاوش کشم لشکرا		بپیلان سرآرم از آن کشورا
بدان کینه اندر بود بیژنا		همی رزم جوید چو آهرمنا
تو دل را بدین کار غمگین مدار		من این را همانا بسم خواستار
بشد گیو یکدل پر اندوه و درد		دو دیده پر از آب و رخساره زرد
چو گرگین بدرگاه خسرو رسید		ز گردان در شاه پردخته دید
ز تیمار بیژن همه مهتران		ز درگاه با گیو رفته سران
همه پر ز درد و همه پر زرنج		همه همچو گم کرده صد گونه گنج
پراگنده رای و پراگنده دل		همه خاک ره ز اشک کرده چو گل
وزین روی گرگین شوریده رفت		بنزدیک ایوان درگاه تفت
چو در پیش کیخسرو آمد زمین		ببوسید و بر شاه کرد آفرین
چو الماس دندانهای گراز		بر تخت بنهاد و بردش نماز
کهخسرو بهر کار پیروز باد		همه روزگارش چو نوروز باد
سر دشمنان تو بادا بگاز		بریده چنان کار سران گراز
بدندانها چون نگه کرد شاه		بپرسید و گفتش که چون بود راه
کجا ماند از تو جدا بیژنا		بروبر چه بد ساخت آهرمنا
چو خسرو چنین گفت گرگین بجای		فرو ماند خیره همیدون بپای
ندانست پاسخ چه گوید بدوی		فروماند بر جای بر زرد روی
زبان پر ز یافه روان پر گناه		رخان زرد و لرزان تن از بیم شاه
چو گفتارها یک بدیگر نماند		برآشفت وز پیش تختش براند
همش خیره سر دید هم بدگمان		بدشنام بگشاد خسرو زبان
بدو گفت نشنیدی آن داستان		که دستان زدست از گه باستان
که گر شیر با کین گودرزیان		بسیچد تنش را سر آید زمان
اگر نیستی از پی نام بد		وگر پیش یزدان سرانجام بد
بفرمودمی تا سرت را ز تن		بکنید بکردار مرغ اهرمن
بفرمود خسرو بپولادگر		که بندگران ساز و مسمارسر
هم اندر زمان پای کردش ببند		که از بند گیرد بداندیش پند
بگیو آنگهی گفت بازآر هوش		بجویش بهر جای و هر سو بکوش
من اکنون ز هر سو فراوان سپاه		فرستم بجویم بهر جا نگاه
ز بیژن مگر آگهی یابما		بدین کار هشیار بشتابما
وگر دیر یابیم زو آگهی		تو جای خرد را مگردان تهی
بمان تا بیاید مه فرودین		که بفروزد اندر جهان هور دین
بدانگه که بر گل نشاندت باد		چو بر سر همی گل فشاندت باد
زمین چادر سبز در پوشدا		هوا بر گلان زار بخروشدا
بهرسو شود پاک فرمان ما		پرستش که فرمود یزدان ما
بخواهم من آن جام گیتی نمای		شوم پیش یزدان بباشم بپای
کجا هفت کشور بدو اندرا		ببینم بر و بوم هر کشورا
کنم آفرین بر نیاکان خویش		گزیده جهاندار و پاکان خویش
بگویم ترا هر کجا بیژنست		بجام اندرون این مرا روشنست
چو بشنید گیو این سخن شاد شد		ز تیمار فرزند آزاد شد
بخندید و بر شاه کرد آفرین		که بی‌تو مبادا زمان و زمین
بکام تو بادا سپهر بلند		بجان تو هرگز مبادا گزند
ز نیکی دهش بر تو باد آفرین		که بر تو برازد کلاه و نگین
چو گیو از بر گاه خسرو برفت		ز هر سو سواران فرستاد تفت
بجستن گرفتند گرد جهان		که یابد مگر زو بجایی نشان
همه شهر ارمان و تورانیان		سپردند و نامد ز بیژن نشان
چو نوروز فرخ فراز آمدش		بدان جام روشن نیاز آمدش
بیامد پر امید دل پهلوان		ز بهر پسر گوژ گشته نوان
چو خسرو رخ گیو پژمرده دید		دلش را بدرد اندر آزرده دید
بیامد بپوشید رومی قبای		بدان تا بود پیش یزدان بپای
خروشید پیش جهان آفرین		بخورشید بر چند برد آفرین
ز فریادرس زور و فریاد خواست		از آهرمن بدکنش داد خواست
خرامان ازان جا بیامد بگاه		بسر بر نهاد آن خجسته کلاه
یکی جام بر کف نهاده نبید		بدو اندرون هفت کشور پدید
زمان و نشان سپهر بلند		همه کرده پیدا چه و چون و چند
ز ماهی بجام اندون تا بره		نگاریده پیکر همه یکسره
چو کیوان و بهرام و ناهید و شیر		چو خورشید و تیر از بر و ماه زیر
همه بودنیها بدو اندرا		بدیدی جهاندارا فسونگرا
نگه کرد و پس جام بنهاد پیش		بدید اندرو بودنیها ز بیش
بهر هفت کشور همی بنگرید		ز بیژن بجایی نشانی ندید
سوی کشور گرگساران رسید		بفرمان یزدان مر او را بدید
بچاهی ببسته ببند گران		ز سختی همی مرگ جست اندران
یکی دختری از نژاد کیان		ز بهر زوارش ببسته میان
سوی گیو کرد آنگهی روی شاه		بخندید و رخشنده شد پیشگاه
که زندست بیژن دلت شاد دار		ز هر بد تن مهتر آزاد دار
نگر غم نداری بزندان و بند		ازان پس که بر جانش نامد گزند
که بیژن بتوران ببند اندرست		زوارش یکی نامور دخترست
ز بس رنج و سختی و تیمار اوی		پر از درد گشتم من از کار اوی
بدان سان گذارد همی روزگار		که هزمان بروبر بگرید زوار
ز پیوند و خویشان شده ناامید		گرازنده بر سان یک شاخ بید
دو چشمش پر از خون و دل پر ز درد		زبانش ز خویشان پر از یاد کرد
چو ابر بهاران ببارندگی		همی مرگ جوید بدان زندگی
بدین چاره اکنون که جنبد ز جای		که خیزد میان بسته این را بپای
که دارد بدین کار ما را وفا		که آرد ز سختی مر او را رها
نشاید جز از رستم تیز چنگ		که از ژرف دریا برآرد نهنگ
کمربند و برکش سوی نیمروز		شب از رفتن راه ماسا و روز
ببر نامه‌ی من بر رستما		مزن داستان را بره‌بر دما
نویسنده‌ی نامه را پیش خواند		وزین داستان چند با او براند
برستم یکی نامه فرمود شاه		نوشتن ز مهتر سوی نیکخواه
که ای پهلوان زاده‌ی پر هنر		ز گردان لشکر برآورده سر
دل شهریاران و پشت کیان		بفرمان هر کس کمر بر میان
توی از نیاکان مرا یادگار		همیشه کمربسته‌ی کارزار
ترا داد گردون بمردی پلنگ		بدریا ز بیمت خروشان نهنگ
جهان را ز دیوان مازندران		بشستی و کندی بدان را سران
چه مایه سر تاجداران ز گاه		ربودی و برکندی از پیشگاه
بسا دشمنان کز تو بیجان شدست		بسا بوم و بر کز تو ویران شدست
سر پهلوانی و لشکر پناه		بنزدیک شاهان ترا دستگاه
همه جادوان را ببستی بگرز		بیفروختی تاج شاهان ببرز
چه افراسیاب و چه شاهان چین		نوشته همه نام تو بر نگین
هران بند کز دست تو بسته شد		گشایندگان را جگر خسته شد
گشاینده‌ی بند بسته توی		کیان را سپهر خجسته توی
ترا ایزد این زور پیلان که داد		دل و هوش و فرهنگ فرخ‌نژاد
بدان داد تا دست فریاد خواه		بگیری برآری ز تاریک چاه
کنون این یکی کار بایسته پیش		فراز آمد و اینت شایسته خویش
بتو دارد امید گودرز و گیو		که هستی بهر کشور امروز نیو
شناسی بنزدیک من جاهشان		زبان و دل و رای یکتاهشان
سزدگر تو اینرا نداری برنج		بخواه آنچ باید ز مردان و گنج
که هرگز بدین دودمان غم نبود		فروزنده‌تر زین چنانکم شنود
نبد گیو را خود جز این پور کس		چه فرزند بود و چه فریادرس
فراوان بنزد منش دستگاه		مرا و نیای مرا نیکخواه