سل بیماری مشترک انسان و دام

رشد روزافزون جمعیت در بیشتر کشورهای جهان بویژه کشورهای جهان سوم باعث شده که توجه مردم و دولت‌ها به پیشگیری در برابر این بیماری و تامین بهداشت و سلامت عمومی افزایش یابد.
از این رو مبارزه همه‌جانبه با عوامل بیماری‌زا که سلامتی انسان‌ها را به خطر می‌اندازد باید از اهداف بزرگ ملی تلقی گردد و برای نیل به این هدف، سرمایه‌گذاری‌های فراوانی صورت گیرد زیرا استفاده کامل از حمایت‌های بهداشتی حق مسلم همه انسان‌هاست.
از جمله این بیماری‌ها می‌توان به بیماری “سل گاوی” اشاره کرد. با تمام کنترل و پیشگیری‌هایی که در زمینه این بیماری به عمل آمده و با توجه به پیشرفت‌هایی که در امر تشخیص و درمان این بیماری صورت گرفته است و با توجه به اینکه عامل بیماری، راه ورود به بدن و انتقال آن، شناخته شده ولی باز هم در دنیای کنونی به صورت یک مشکل و آلودگی بین‌المللی و یک بیماری عفونی مسری و خطرناک در اغلب نقاط جهان محسوب می‌شود. این بیماری میان انسان و دام مشترک است. در توصیف بیماری سل همین بس که ۲۰ میلیون نفر مبتلا به آن در جهان وجود دارد و هر ساله ۵ میلیون نفر به این رقم افزوده می‌گردد و این مسئله خود تراژدی اسفباری است که دل هر انسان بشردوست را به درد می‌آورد. مردم مناطق محروم جهان بیشترین قربانیان سل به شمار می‌روند.
عامل ایجاد کننده بیماری از دسته “مایکوباکتریوم”ها به نام “مایکوباکتریوم بویس” می‌باشد که مهمترین راه‌های ورود عامل بیماری به بدن عبارتند از:
۱) گوارشی: بخصوص از طریق خوردن شیر خام گاو مسلول یا شیرهای پاستوریزه نشده
۲) تنفسی: از راه استشمام هوای آلوده و...
عوامل بسیاری می‌توانند زمینه‌ساز شیوع و پیشرفت این بیماری باشند از جمله:
۱) فقر بهداشتی: عدم رعایت بهداشت، آگاه نبودن دامداران از اهمیت شیوع این بیماری و خطرات آن و امکان انتقال مستقیم یا غیرمستقیم آن به انسان
۲ ) فقر تغذیه‌ای: فقدان پروتئینی که مهمترین فاکتور غذایی است بیشتر حائز اهمیت است.
۳) فقر فرهنگی: عدم آگاهی و شناخت مردم از بیماری و راه انتقال، عدم پیگیری و مداومت در درمان
با وجود تلاش‌های دست‌اندرکاران مبارزه با سل، عواملی در عدم موفقیت، کنترل و ریشه‌کنی کامل بیماری موثرند که عبارتند از:
۱) ناآشنایی با مشکل سل و عدم دسترسی به اطلاعات دقیق و همه‌گیری‌شناسی بیماری
۲) عدم امکانات لازم در تشخیص قطعی بیماری (در شهرهای کوچک و روستاها)
۳) ضعف نیروی انسانی از لحاظ کمی و کیفی
۴) تاثیر عوامل اقتصادی و اجتماعی در انتشار بیماری
۵) عدم همکاری بعضی از دامداران
لازم به ذکر است که برای اجتناب از بیماری سل و کاهش عوارض آن نه تنها پیشگیری و کنترل بیماری سل در گاو بلکه همزمان با آن بالا بردن سطح بهداشت عمومی و اعتلای شرایط زندگی اجتماعی نیز نقش غیرقابل انکاری دارد.
برای محدود کردن بیماری و کنترل و ریشه‌کنی آن چنددستورالعمل وجود دارد؛
۱ ) آشنا کردن مردم به اینکه بیماری سل، بیماری عفونی و یک مرض اجتماعی و قابل علاج است و تشخیص به موقع و معالجه بیماری به درمان آن کمک می‌کند.
۲ ) تشخیص گاوهای مبتلا و کشتار گاوهای مسلول و اجرای کامل مقررات بهداشتی و قرنطینه و دادن به موقع خسارات وارده به دامداران و تشویق دامدارانی که در این زمینه با سازمان‌های ذیربط همکاری می‌کنند.
۳ ) پاستوریزاسیون شیر و اجتناب از خوردن شیر خام
۴) بالا بردن سطح آگاهی مردم در ارتباط با همه‌گیری‌شناسی بیماری بدون ترساندن آنها

منبع : روزنامه رسالت