پنجشنبه, ۹ فروردین, ۱۴۰۳ / 28 March, 2024
مجله ویستا

تعلیم و تربیت در عصر حاضر


تعلیم و تربیت در عصر حاضر
عصر حاضر را عصر جریان پیوسته عرضه اطلاعات می دانند و همچنین عصری که در آن اتصالات و یا متصل بودن مورد توجه بسیار زیادی قرار گرفته است. همچنین عصر حاضر را عصر جریان ها و عصر تحول نیز نامیده اند. حرکت و تحول در عقاید، ایدئولوژی ها، پیامها و ارزشها. عصر حاضر را عصر جهانی شدن هم نامیده اند. دلیل این امر، به خاطر وجود سه مولفه اساسی برای جهانی شدن می باشد; یعنی رشد سریع فن آوری در جوامع امروز زمینه جهانی شدن اقتصادی را فراهم نموده است، رشد سریع ارتباطات زمینه جهانی شدن اجتماعی را فراهم کرد و همچنین رشد سریع اطلاعات زمینه جهانی شدن فرهنگی را به وجود آورد. بنابراین عصر حاضر اگر عصر جهانی شدن تلقی می شود به خاطر گسترش تکنولوژی ارتباطات و عرضه اطلاعات و فن آوری های رسانه ای است.
رسانه ها از جمله رایانه ها درواقع نقشهای دوگانه ای را ایفا می کنند; نقش اول این که در خدمت انسانها هستند یعنی در خدمت عرضه سریع اطلاعات و گسترش سریع ارتباطات می باشند، نقش دوم این که جوامع، فرهنگها و هویت ها را هم به خدمت خود می گیرند. رسانه ها می توانند به راحتی فرهنگ ها و انسانهای دیگر و یا هویتهای دیگر را به خدمت خود نیز درآورند. همان طور که رسانه ها از مرزهای ملی می گذرند و وارد مرزهای دیگر جوامع می شوند، فرهنگ ها را در تعامل با هم قرار می دهند، در عین حال ممکن است زمینه های تقابل بین فرهنگ ها را نیز به وجود بیاورند که در امر مسائل فرهنگی و مسائل تربیتی باید به آن توجه کرد.
بنابراین نقش رسانه ها دو وجهی است. . رسانه ها در عین این که فرهنگ خودی را به دیگر ملل عرضه می کنند در عین حال ممکن است فرهنگهای بیگانه را نیز به داخل مرزهای خودی وارد کنند. خطر سلطه رسانه ای امروز این است که رسانه ها می توانند فرهنگ ها افکار و اخلاقیات دیگر جوامع را تحت سلطه و سیطره خود قرار بدهند. یعنی رسانه ها با تحقیر آداب و رسوم، هویت و ملیت کشورهای ضعیف و کشورهایی که فاقد آن غلبه رسانه ای هستند، ممکن است نوعی تناقضات اخلاقی را در اعتقادات و رفتار آنها به وجود بیاورند. جوامعی که از فرهنگ ملی و ارزشهای خاص خود برخوردار هستند به خاطر اثرپذیری از آن سلطه رسانه ای غرب، به خلق هویت جدید دست می پردازند.
نکته دیگر این که رفتارهای اخلاقی ثابت و پذیرفته شده و هنجاری جوامع ممکن است تغییر کند یعنی دیگر اثر رسانه ها ممکن است تغییر در رفتارهای مقبول و پذیرفته شده و هنجاری موجود در جوامع مختلف باشد. رسانه ها می توانند محتوای مکتوب و تحت کنترلی که برای تربیت اخلاقی در نظر گرفته شده را از بین ببرند و به جای آن محتوای تصویری و یاامواجی را جایگزین کنند. بنابراین تربیت اخلاقی از کنترل جوامع خارج می شود و به دست رسانه ها و ابزارهای اطلاع رسانی و گسترش اطلاعات سپرده می شود. از طرفی رسانه ها با حالت اغوایی که دارند می توانند دایم رفتار آدمی را تغییر دهند، بنابراین انسان معاصر، انسانی است که گرفتار ظواهر امور می باشد، او گرفتار تغییر و تحولات بسیار سریع و ناآگاهانه است و فرصت توجه به این مطلب ندارد که باید به درون خود نیز بپردازد.
بنابراین یکی از راههایی که می تواند این اثرات پیامدهای منفی را کاهش دهد، توجه به مساله تحول درونی افراد هست. در بحث تحول درونی در امر تربیت اخلاقی قصد این است که افراد در عمل به گونه ای تربیت شوند که در عمل پایبند به آن فضایل اخلاقی ارزشها و بایدها و نبایدهای اخلاقی باشند یعنی چه در زندگی شخصی و چه در زندگی جمعی به آن بایدها و نبایدها پایبند باشند. تحول درونی در امر تربیت اخلاقی مستلزم پایبندی افراد در عمل به آن بایدها و نبایدهاست و رسالت نظامهای آموزشی این است که در عمل، این توانمندی را در آنها ایجاد کنند تا بتوانند به آن بایدها و نبایدها پایبند باشند. وقتی می توان از تحول درونی افراد در امر تربیت اخلاقی سخن گفت، که افراد نسبت به ارزشها احترام بگذارند هنجارها را پاس بدارند و درمقابل ناهنجاریها واکنش منفی نشان بدهند و بطور کلی نسبت به ارزشها بی تفاوت نباشند یعنی ابراز احساسات و عواطف داشته باشند و برای آنها بایدها و نبایدهای اخلاقی، امر مشخص و معلومی می باشد. متاسفانه نظام آموزشی ما بیشتر به ایجاد آگاهی هایی پیرامون اخلاق و ارزشها توجه دارند، نه ایجاد توان و هنر اخلاقی و ارزشی اندیشی پیرامون همه امور پیرامون، که باید راهکارهایی را جهت ایجاد این حالت پیدا کرد. (۱)

مریم ابدالی کارشناس ارشد آموزش زبان انگلیسی
برداشتی از:
۱- تعلیم و تربیت و ویژگی های دوران معاصر " دکتر سید مهدی سجادی، فرهنگ عمومی و تربیت دینی شماره ۲۹، ۱۳۸۰ت http://www.iranpress.ir/farhang/Template۱/News.aspx?NID=۴۳
تfarhang/Template۱/بیت و ویژگیتربیو ویژگی های دوران معاصر تعلیم و تربیت و ویژگی های دوران معاصر


همچنین مشاهده کنید