به خاله گفتی متشکرم؟!

حس می‌کنید مدام باید حرف‌هایتان را تکرار کنید؟ این امر طبیعی است. سال‌ها زمان لازم است تا یک کودک، قوانین اجتماعی و احترام را بیاموزد.
در قرن ۱۹ میلادی، در میان طبقه اشراف اروپائی، کودکان باید می‌آموختند هر قاشق و چنگال مخصوص خوردن چه غذائی است. چنگال دسر را باید از چنگال سالاد تشخیص می‌دادند و حتی باید می‌دانستند وقتی غذا را شروع می‌کنند، قاشق باید کدام طرف ظرف باشد و وقتی غذایشان تمام شد، آن را کدام طرف بگذارند. زانوهایشان را باید روی هم می‌گذاشتند و دو دست را روی میز قرار می‌دادند. یک قانون طلائی هم همیشه حاکم بود: سکوت!
● ادب از دیروز تا امروز
گمان می‌کنید امروز وضع تغییر کرده است؟ بله، کاملاً. والدین بیشتر با فرزندانشان مدارا می‌کنند و سر میزشان قانون خاصی حکم‌فرما نیست.
امروز یک کودک ۶ ساله وقتی سر میز می‌نشیند، مدام انگشت‌هایش را درون ظرف پوره می‌کند و هر ۵ دقیقه از سر جایش بلند می‌شود.
در گذشته جوامع، طبقه‌بندی خاصی داشتند و کوچک‌ترها باید به بزرگ‌ترها احترام می‌گذاشتند. اما امروز این بزرگ‌ترها هستند که به کوچک‌ترها احترام می‌گذارند. در اغلب این موارد، والدین به کودکانشان اجازه می‌دهند اول آنها حرف بزنند.
▪ گمان می‌نید تمام عادات خوب اخلاقی در حال محو شدن است؟ نه!
هنوز هم والدین بعضی مسائل مهم را به کودکانشان گوشزد می‌کنند. حتماً این جمله را شما نیز بارها در طول روز تکرار می‌کنید: ”تند غذا نخور“، ”با دهان پر حرف نزن“، قاشق را درست در دست بگیر“، ”درست بنشین“. والدین می‌دانند که شناخت کدهای اجتماعی برای زندگی در میان مردم ضروری است.
● کودکان از ادب چه می‌فهمند؟
آیا کودکان از گفتن جملات احترام‌آمیز، عصبی می‌شوند؟ کلمات جادوئی مثل ”سلام“ و ”متشکرم“ تنها یک رسم نیست. آنها نماد نوعی عشق و احترام به دیگرانند. از طریق همین کلمات است که می‌توانیم با اطرافیان ارتباط برقرار کنیم. یاد گرفتن شیوه احترام گذاشتن به دیگران و بیان کلمات احترام‌آمیز زمان می‌برد.
کودک از روز اول اجتماعی نیست. او یک موجود کوچک خویشتن‌مدار است. برای آنکه او به سمت دیگران برود و برای آنان احترام قائل شود، باید ابتدا روی آنها شناخت پیدا کند.
اجتماعی شدن کودک، حول و حوش ۵/۲ تا ۳ سالگی آغاز می‌شود. پیش از آن نیز می‌توانید به اجتماعی شدن کودکتان کمک کنید ولی سعی نکنید از او انتظار بیان جملات احترام‌آمیز را داشته باشید.
کودکان احترام خود را با یک لبخند، یک ژست، یک حرکت بدن و... نشان می‌دهند. این والدین هستند که باید با کلمات، حرکات او را تکمیل کنند. وظیفه شما این است که پس از دو سالگی هر چند ممکن است خسته‌کننده باشد ولی هر بار که او ژست احترام می‌گیرد به او بگوئید: ”به خاله چی گفتی؟“، ”سلام کردی“، ”گفتی متشکرم“ و... تا مجبور شود کلمات جادوئی احترام را به زبان آورد.
کدهای اجتماعی و کلمات احترام‌آمیز در میان تمامی خانواده‌ها یکسان نیست. مادر اصولاً نقش مهمی در این میان بازی می‌کند. کودک ادب را از والدین و بزرگ‌ترهای محیط اطرافش می‌آموزد.
شما نمی‌توانید به کودکتان چیزی را آموزش دهید و از او انتظار اجرا داشته باشید در حالی‌که خودتان آن را انجام نمی‌دهید. همه چیز از خانه آغاز می‌شود. اگر شما هر روز صبح که او را می‌بینید به او سلام کنید، او این‌کار را تکرار خواهد کرد.
● توقع شما، سن کودک!
وضع تربیتی، موضوعی نسبی و به فرهنگ هر خانواده مربوط است. در برخی خانواده‌ها گفتن یک ”مرسی“ کافی است در حالی‌که در برخی دیگر گفتن حتی ”متشکرم مامان جون“ هم کم است. این ما هستیم که برحسب عقیده‌مان، ادب را به کودک می‌آموزیم. کودکان در صورتی‌که قوانین برایشان روشن باشد، خیلی زود خود را با شرایط وفق می‌دهند. البته باید سن کودک را در هر شرایطی در نظر گرفت.
فراموش نکنید گاهی برخی حرکات، نیاز یک کودک است. اگر فرزندتان غذا را با دست لمس می‌کند، برای آن است که می‌خواهد با غذا ارتباط برقرار کند. جانشین کردن یک قاشق فلزی به‌جای انگشتان وی، کمکی به او نخواهد کرد. کودکان آرام آرام، کدهای اجتماعی را می‌آموزند و آنها را نماد آزادی خود تلقی خواهند کرد. اگر کمی صبر کنید، همه چیز درست می‌شود.
● توصیه‌های مهم:
۱) شما برای فرزندتان الگو هستید. در مقابل او از کلمات احترام‌آمیز استفاده کنید.
۲) او را مجبور نکنید دوستان یا اقوامتان را ببوسد. بوسیدن نشانه احترام نیست.
۳) از سر میز مدام برای آوردن وسایل گوناگون برنخیزید تا کودکتان نیز کار شما را تقلید نکند.
۴) در ۱۸ ماهگی کودکان دوست دارند غذاها را لمس کنند. این امر را فاجعه ندانید. این‌کار به او کمک می‌کند با غذا ارتباط برقرار کرده و آن را بخورد. در عین سخت‌گیری، گاهی هم ملاحظه او را بکنید.

منبع : ماهنامه کودک