نور مناسب

نور یکی از نیازهای حیاتی در زندگی روزمره ماست از این رو هنگام طراحی دکوراسیون یک خانه یا حتی پیشتر در هنگام ساخت آن، باید مورد توجه خاص معمار و سپس دکوراتور هر خانه قرار گیرد. از آنجا که بسیاری از ما شانس دخالت در نقشه اولیه ساختمان و ساختن خانه ای با ویژگی های مورد نظر خود را نداریم پس در مرحله طراحی داخلی و دکوراسیون اتاق می توانیم به این امر بپردازیم و کاستی های احتمالی موجود در میزان نورگیری اتاق را جبران کنیم.
نورپردازی در هر اتاق باید متناسب با ویژگی های معماری آن و نحوه قرارگیری اتاق باشد و ضمن تأمین نور مورد نیاز باید با سبک دکوراسیون اتاق نیز هماهنگ باشد. یک نورپردازی خوب بیش از هر چیز به میزان نورگیری اتاق در روز مرتبط است تا دست کم نور مورد نیاز در طول روز را با ترکیبی از نور طبیعی و در صورت نیاز مصنوعی تأمین کند.
هر یک از اتاق های یک خانه از طریق پنجره میزانی از نور طبیعی را دریافت می کنند، اما این امر به آن معنا نیست که از نور کافی در طول روز برخوردارند. با توجه به کاربردهای مورد نظر یک اتاق و همچنین مقدار نور طبیعی که به اتاق راه می یابد ممکن است کیفیت و کمیت این نور کافی نباشد. این کیفیت و کمیت به نحوه قرارگیری یک خانه و سپس هر یک از اتاق ها، اندازه و فرم اتاق، ابعاد آن و تعداد پنجره ها و آنچه در برابر پنجره قرار دارد، بستگی دارند.
نحوه قرارگیری اتاق به معنای جهتی است که پنجره های اتاق رو به آن دارند. به طور کلی در نیمکره شمالی نوری که از پنجره های شمالی به داخل یک اتاق می تابد سفیدتر و کم حرارت تر و همچنین یکنواخت تر از نوری است که از پنجره های جنوبی به درون می تابد. نور شمالی تأثیر کمتری بر روی رنگ ها می گذارد و در حضور این نور رنگ ها واقعی تر دیده می شوند. اما نور جنوبی که زرد رنگ تر است رنگ ها را گرم تر از آنچه هستند نشان می دهد و کنتراست های شدیدی از نور و سایه در یک اتاق پدید می آورد. این ویژگی ها در نیمکره جنوبی برعکس خواهند بود.
همچنین اندازه و فرم یک اتاق نیز میزان نورگیری طبیعی آن را تحت تأثیر قرار می دهد. چنان که به راحتی می توان مجسم کرد یک اتاق کوچک به نور کمتری نسبت به یک اتاق بزرگ نیاز دارد. فرم اتاق و تعداد و اندازه پنجره ها نیز در این امر تأثیرگذار هستند.
مثلاً اگر در یک اتاق مستطیل شکل، پنجره ها در عرض اتاق قرار گرفته باشند اتاق از نور کمتری نسبت به اتاقی که پنجره هایش در طول آن قرار دارند بهره مند خواهد بود و به همین ترتیب اگر بیرون از پنجره ها مانعی برای عبور نور نباشد میزان نور دریافتی با زمانی که ساختمان دیگری و یا یک درخت در برابر پنجره قرار دارد متفاوت خواهد بود.
میزان نور طبیعی یک اتاق را در واقع می توان نقطه آغاز طراحی یک نورپردازی مناسب برای آن دانست. هنگام طراحی یک نورپردازی در فضای اتاقی مشخص ابتدا کاربردهای اتاق را در نظر بگیرید. اگر اتاق فضای نسبتاً بزرگی دارد و احتمال می رود برای مصارف گوناگون از قبیل خواندن و مطالعه، استراحت و تماشای تلویزیون مورد استفاده قرار گیرد باید نورپردازی به نحوی باشد که برای هر یک از این فعالیت ها میزان نور مناسب در اتاق تأمین شود و همچنین در هر اتاق ویژگی های دکوراتیو را نیز می توان با استفاده از نورپردازی پر رنگ تر و دیدنی تر ساخت. ضمن آن که هر سبک دکوراسیونی نیز نوع خاصی از نورپردازی را می طلبد.
رنگ دیوارها در یک اتاق نیز می توانند تأثیر چشمگیری بر روی نورفضا ایجاد کنند. دیوارهایی که رنگ روشن دارند با انعکاس نور از سطحشان فضا را روشن تر نشان می دهند حال آن که دیوارهای تیره نور را جذب می کنند و فضا را کم نورتر نشان می دهند.
سقف های سفید مانند یک صفحه بزرگ منعکس کننده نور عمل می کنند و نور طبیعی یا مصنوعی موجود را از خود انعکاس می دهند و به فضای اتاق می تابانند. رنگ های نیمه گرم چرخه رنگ (مانند زردها و انواع کرم) می توانند سردی نور شمالی را بگیرند و به عکس رنگ های سرد (مانند آبی ها و سبزها) از تندی آفتاب جنوبی می کاهند. همچنین جنس و رنگ پرده ها بر روی نوری که از آنها عبور می کند تأثیر می گذارند و با ----- کردن نور به نوبه خود بر روی سایر اجزا و اشیا اتاق نیز تأثیر می گذارند.
به طور کلی هر اتاق به سه نوع نورپردازی نیازمند است: نورپردازی عمومی یا نور پس زمینه، نورپردازی کانونی، و نورپردازی دکوراتیو.
نورپردازی عمومی یا پس زمینه در واقع مبنای طراحی نورپردازی یک اتاق است. از این نورپردازی برای جبران کمبود نور طبیعی چه در طول روز و چه در شب استفاده می شود. این نور کلی اغلب از طریق چراغ های سقفی تـأمین می شود. اما ممکن است از ترکیبی از منابع مختلف نوری در نقاط گوناگون یک اتاق نیز تأمین شده باشد مانند آباژورهای پایه بلند روی زمین یا آباژورهای رومیزی و چراغ های دیواری. نور حاصل از نورپردازی عمومی ممکن است درخشان و مستقیم و یا مات و غیرمستقیم باشد. اما آنچه مهم است این که این نور نباید سایه دار باشد و باید به نحوی تأمین شود که در هیچ بخشی از اتاق سایه نیفتد.
نورپردازی کانونی، نوری در جهت خاص تولید می کند و نقطه خاصی از اتاق را روشن می سازد. مثلاً با استفاده از یک نورپردازی کانونی می توان مبلی را که محل مطالعه در اتاق است روشن تر کرد و یا به بخشی از آشپزخانه که محل آماده سازی مواد غذایی است نور بیشتری بخشید. این نوع نورپردازی در اطراف محل روشن شده سایه ایجاد می کند. اغلب نور مورد نیاز برای این نوع نورپردازی از چراغ هایی که بر روی بازوهای متحرک نصب شده اند تأمین می شود؛این نور مکملی برای نور عمومی در یک فضا است.
نورپردازی دکوراتیو به هر نوع نوری که یک شی یا ناحیه از اتاق را به جهات زیباسازی و به لحاظ دکوراتیو، و نه از جنبه کاربردی روشن کرده باشد اطلاق می شود. این نوع نورپردازی برای جلب توجه بیننده به ویژگی های دکوری در یک اتاق و اشیاء هنری موجود در آن مورد استفاده قرار می گیرد، مانند به نمایش گذاشتن اشیای زینتی چیده شده در یک بوفه و یا یک تابلوی خاص نصب شده به دیوار و یا ویژگی های معماری یک اتاق؛ نوری که برای این منظور به کار می گیریم باید حداقل سه برابر نور عمومی اتاق باشد. نور حاصل از چراغ هالوژن به خصوص اگر بر روی بازوهای متحرک نصب شده باشند برای این منظور مناسب است. برای یک نورپردازی کامل در یک اتاق باید هر سه نوع نور پردازی را در آن داشته باشیم.
با استفاده از نورپردازی صحیح حتی می توان با ایجاد حقه های بصری بر روی ابعاد یک اتاق و یا ویژگی های معماری خاص آن نیز تأثیر گذاشت.در این جا به برخی از این تأثیرات اشاره می کنیم:
- برای بلندتر جلوه دادن سقف یک اتاق از چراغ های دیواری که نور را به سقف می تابانند و یا چراغ های پایه بلند که روی زمین قرار می گیرند و نور را به بالا و بر روی سقف می تابانند استفاده کنید.
- برای کوتاه جلوه دادن سقف های بلند و ایجاد فضایی صمیمی تر در یک اتاق از چراغ های دیواری که نور را به پایین می تابانند و آباژورهایی که کلاهشان نور را به سمت پایین هدایت می کند و یا چراغ های سقفی که نور را فقط به طرف پایین می تابانند استفاده کنید و از تابیدن نور به سقف خودداری کنید.
- برای عریض تر جلوه دادن یک فضای باریک و بلند با تاباندن نور درخشان تری بر روی یکی از دیوارهای عرضی اتاق و جلب توجه بیننده به آن دیوار با نصب یک شی یا تابلوی هنری جذاب بر روی آن و روشن کردن دیوارهای دیگر با نوری نسبتاً مات و یکنواخت، توجه را از باریکی اتاق منحرف کنید.
- برای صمیمی و گرم تر به نظر رسیدن یک فضا از آباژورهای رومیزی متعدد به جای چراغ های سقفی استفاده کنید و کلاهک آباژورها را از رنگ های گرم انتخاب کنید تا نوری گرم به فضا بپاشند.

منبع : P۳۰world