قیچک

شکم ساز از دو قسمت مجزا از یکدیگر تشکیل شده-قسمت تحتانی کوچک تر و به شکل نیم کره است که بر سطح مقطع جلو پوست کشیده شده و روی پوست خرک ساز قرار دارد. قسمت بالائی بزرگ تر-مانند چتری روی قسمت تحتانی قرار گرفته و هر دو قسمت توسط سطحی منحنی از عقب به هم اتصال یافته اند و در نتیجه در جلو یا بین دو قسمت حفره ای تشکیل شده است.سطح جلوئی قسمت بالا-جز در ناحیه ی وسط که زیر گردن ساز قرار گرفته به صورت دو شکاف پهن باز است.
دسته ی ساز تقریبا در نصف طول خود روی شکم قرار گرفته و نیمه دیگر در بالا به جعبه ی گوشی ها متصل است و دسته فاقد دستان است.
سر متشکل است از جعبه ی کوچک(محل قرار گرفتن چهار گوشی-هر دو گوشی در یک طرف آن)و یک زائده ی منحنی شکل برای آویختن ساز که کمی به عقب برگشته و جهتی افقی یافته است.
قیچک اساسا جزو دسته ی سازهای محلی بوده که در سال های اخیر در حمایت وزارت فرهنگ و هنر به شهر آورده شده و نه تنها ساختمان و کوک آن را تکمیل و تنظیم کرده اند-بلکه آن را به سه اندازه ی مختلف-قیچک سوپرانو(به طول ۵۶/۵ سانتی متر)-قیچک آلتو(۶۳ سانتی متر)- و قیچک باس به همان نسبت بزرگ تر ساخته اند.
▪ تمام انواع بالا چهار سیمه است و کوک سیم ها به ترتیب زیر استاندارد شده اند:
طول سیم مرتعش در قیچک سوپرانو=۳۳/۵ -در قیچک آلتو=۳۷/۵ و قیچک باس ۷۰ سانتی متر است.
وسعت هر یک از انواع حدود سه اکتاو است.قیچک سوپرانو سازی است که قابلیت تکنوازی و همنوازی هر دو را حائز است ولی دو نوع آلتو و باس بیشتر به منظور همنوازی در ارکستر به کار می رود.آرشه ی قیچک-پس از استاندارد شدن ساز-عینا همان آرشه ی ویولن است.
قیچک بیشتر در جنوب شرقی ایران معمول است و در آن نواحی حتی-طبق عقیده و سنت اهالی- برای معالجه ی امراض به کار می رود. در سطح فوقانی شکم و پشت دسته سوراخ و حلقه ای است که دو تسمه بر آن الصاق می شود:یکی از تسمه ها را به کتف چپ و دیگری را به کمر می بندند و ساز در موقع نواختن آزاد و آویزان می شود.اما نوازندگان شهری تمایل به استفاده از این تهمید ندارند.
کوک قیچک محلی ثابت نیست ولی قدر مسلم این است که سیم ها تقریبا هیچ وقت نسبت به هم فاصله ی پنجم نداشته اند.
آرشه_در اصل(نوع محلی آن)شبیه به آرشه ی کمانچه است و امروزه در شهر از آرشه ی ویولن و ویولنسل در نواختن نوع شهری آن استفاده می شود.
http://sazha.blogfa.com/۸۶۰۵.aspx

منبع : مطالب ارسال شده